به گزارش خبرنگار حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهرداد رایانی مخصوص مجری کارشناس بخش تئاتر «چشم شب روشن»، میزبان محمودرضا رحیمی کارگردان و امین زندگانی بازیگر تئاتر برای گفتگو درباره ضرورت‌ها و وظایف متقابل بخش‌های دولتی و غیردولتی تئاتر بود.
مهرداد رایانی مخصوص در ابتدا به این نکته اشاره کرد که رحیمی این شب‌ها نمایش «دایره گچی قفقازی» را در تئاتر شهر که یک مجموعه دولتی است، اجرا می برد و زندگانی بازیگر نمایش «مرثیه ای برای یک دراکولا» در مجموعه خصوصی تئاتر شهرزاد است.
زندگانی در این باره گفت: خوشحالم در سالنی کار می کنم که آقای قاسم جعفری از دوستان قدیمی ام بنیانگذار آن است. در این نمایش به کارگردانی آقای رزازیان با آقایان صفری، نادری و بی ریا و خانم‌ها مقصودی و خلیق هم بازی ام و کار تا به حال بازخوردهای خوبی داشته است. اینکه یک سالن خصوصی توانسته در کنار سالنهای دولتی قد علم کند، نشان می دهد تئاتر در سبد خانوار جایگاه ویژه ای را باز کرده است.
تماشاگران شگفت زده مان کردند
رحیمی هم بیان کرد: به یاد آقای حمید سمندریان این نمایش را روی صحنه برده ایم و در آن با هنرجویانی که در 5 سال گذشته پس از درگذشت استاد، در آکادمی رتبه های خوبی به دست آورده اند این کار را بدون چهره اجرا می کنیم. تماشاگران هم مارا شگفت زده کرده اند.
وی افزود: ما داغدار فقدان یک هنرمند بزرگ هستیم و جگر می سوزد از این جوان مرگی. هادی نامور در خطه گیلان و گلستان خیلی فعال بود. تئاتر ایران یک ملک است و من همدردی خودم را نسبت به بهترین تئاتری های کشور که فعال و نقال و ساعی و کوشا هستندف ابراز می کنم.
کارگردان «دایره گچی قفقازی» با بیان اینکه بر اساس قانون تالار سایه حمایت محدودی از این نمایش صورت گرفته، یادآور شد: بعد از 5 سال که دوباره نمایشی روی صحنه برده ام، انگار قرن ها از این فضا دور شده ام و همه چیز عوض شده است.
موازی کاری های متعدد در عرصه تئاتر
رحیمی تصریح کرد: یکی از چیزهایی که برای من مبهم است، این است که مقام تصمیم گیرنده در تئاتر کشور کیست؟ ما شاهد موازی‌کاری‌های متعدد هستیم. می گویند شهرداری دولتی نیست، پس چیست؟
در ادامه زندگانی با بیان اینکه درباره تبلیغات محیطی شهرداری کمکهایی کرده است، ادامه داد: زلف بخش خصوصی و دولتی نباید در بخش اجرایی و قانون گذاری به هم گره بخورد. بخش دولتی قانون گذار است و این قوانین دست و پای بخش خصوصی را بسته است. باید بررسی کنیم چطور قوانین را اصلاح کنیم تا سرمایه گذار خصوصی رغبت داشته باشد وارد این عرصه شود. عرصه ای که به نسبت سینما ضریب شکست پایین تری دارد و سرمایه کمتری می خواهد.
دانشجویان تئاتر باید جایی برای کار در آینده داشته باشند
این بازیگر یادآور شد: وقتی دانشگاه‌های ما با اعداد عجیب و غریبی دانشجو می پذیرند، اینها باید در آینده جایی برای کار داشته باشند. بنابراین بخش خصوصی باید برای ساخت سالن‌ها هم حمایت شوند.
وی تصریح کرد: ما در عرصه اقتصادی، چقدر بنگاه اقتصادی داریم؟ از کارگاه های کوچک گرفته تا کارخانه ها. دولت باید زلف اینها را با زلف فرهنگ گره بزند. مثلا اگر یک کارخانه فرش به عرصه هنر ورود کند، دولت چه امکاناتی برایش فراهم می کند؟ اگر بخش خصوصی منفعتی برای خودش ببیند قطعا ورود خواهد کرد.
زندگانی با اشاره به اینکه دولت باید رسانه ها را برای تبلیغ مقید کند، ادامه داد: اکنون جز بنرهای محدودی که توسط شهرداری در اختیار ما قرار می گیرند، چه رسانه ای برای تبلیغ داریم؟ آیا روزنامه ها و ... نباید برای هنر تخفیفی قائل شوند؟ هنر کاتالیزور است اما چقدر هنر در خانواده های ما وجود دارد و چه خانواده هایی؟ ما چقدر از قشر کارگر مخاطب داریم؟
من هنرپیشه که نمی توانم از صنف طلا و جواهر بخواهم تئاتر را حمایت کند
بازیگر «ملک سلیمان» تاکید کرد: باید دیدن تئاتر به یک وظیفه با حمایت از صنایع تبدیل شود. ما چقدر بنگاه های اقتصادی با پرسنل زیاد داریم آیا نباید شبی یک ردیف از سالنهای تئاتر توسط این بنگاه ها برای کارکنانشان خریده شود؟ آیا فقط وزارت ارشاد در بخش دولتی باید یک ردیف 10 نفره از سالن 70 نفره را بخرد و ارگانهای بزرگتری نداریم که به این مقوله وارد شوند؟ اینها کارهایی است که دولت باید انجام بدهد و من نمی توانم به صنف طلا و جواهر بگویم شما بیا از تئاتر حمایت کن و من هم شخصا قول می دهم دولت تخفیفی برای شما قائل خواهد شد!
وی اذعان کرد: من هنرپیشه خوشحال می شوم به بهانه یک تئاتر، یک محصول داخلی را تبلیغ کنم. به این شرط که مثل سینما و تلویزیون که می بینیم فلان بانک حامی کار است، چرا این بانک در سال 10 تئاتر تقدیم مخاطبان نکند؟
اقتصاد هنر را زمین می زند
رحیمی نیز با بیان اینکه عده ای جوان با مخاطرات بسیاری در سالنهای خصوصی کار می کنند، اظهار کرد: آنها با تقویمی کار میکنند که به جای 365 روز، 270 روز برایشان تعریف شده است. اقتصاد وقتی کنار هنر می نشیند به تجارت تبدیل می شود و هنر را زمین می زند. اقتصاد خودش فرزند کوچک فرهنگ است، ما باید فرهنگ را قوام ببخشیم.
این کارگردان ادامه داد: اکنون ما در خیابان ماشین های 8 میلیاردی نمی بینیم که راهنما نزده می پیچند؟ آیا آن ماشین باعث شده که مالک آن به لحاظ وجهه و فرهنگ اجتماعی بالا بیاید؟
وی پیشنهاد کرد: یک اتاق فکر باید در اداره کل هنرهای نمایشی باشد و قراردادهایی که وضع می شود زیر نظر اداره باشد. اصل 44 مربوط به کم کردن بار وظایف دولت و بیشتر کردن نظارت او و سپردن کارها به بخش خصوصی است. اما اکنون همه چیز مثل قبل است و دولت از تنها چیزی که شانه خالی کرده، تزریق پول است.
نسل کار آزموده تئاتر چون سلبریتی نیستند خانه نشین شده اند
رحیمی با بیان اینکه تماشاخانه خصوصی با تئاتر خصوصی فرق می کند، افزود: در تئاتر خصوصی هنرمند نمایش را به خواست مخاطبانش روی صحنه می برد و دولت هم از آن حمایت می کند و نمی گذارد تئاتر در قهقهرای تجارت فرو برود. نسل بسیار خوبی از بازیگران تئاتر که کارآزموده هستند روی صحنه نیستند؛ چرا؟ چون سلبریتی نیستند.
در ادامه زندگانی با این پرسش که چند سال است خودرو وارد مملکتمان شده است و هنوز نتوانسته ایم فرهنگ آن را جا بیندازیم، تاکید کرد: اینکه می گویید اقتصاد می تواند تئاتر را زمین بزند، درست است اما در چه کشوری؟ کشوری که سابقه چندین قرن در این عرصه دارد و نویسندگان بین المللی تقدیم دنیا کرده است نه کشوری که در یک زمان گذار از نظر بخش فرهنگی است. تئاتر ما هنوز به بخش حرفه ای نرسیده که بگوییم تئاتر خصوصی را راه نیندازیم.
وی یادآور شد: تئاتر باید کاری کند که به عنوان حرفه به آن نگاه کنند. آیا ما می توانیم بگوییم تئاترمان حرفه ای است و کسانی هستند که از تئاتر ارتزاق می کنند؟
رایانی مخصوص نیز به این نکته اشاره کرد که بله افرادی هستند اما تعدادشان خیلی کم است.
چه کنیم که بخش خصوصی حاضر به سرمایه گذاری در تئاتر شود؟
زندگانی ادامه داد: آیا سابقه تئاتری ما قابل قیاس با سیاستگذاری آن طرف آب هست؟ یا ما باید یک برنامه ریزی بومی کنیم و از تجربیات خارجی ها وام بگیریم. سپس وقتی از لحاظ اقتصادی به این مرحله رسیدیم که کسی چند میلیارد برای تاسیس یک سالن هزینه کرد و به سوددهی رسید، آن وقت می تواند پولش را در بانک بگذارد و بدون مالیات، مشکل اماکن، بازرسی، وزارت ارشاد و ممیزی سودش را بگیرد و اتفاقی برای او نیفتد.
وی با بیان اینکه درست است که اقتصاد می تواند برای فرهنگ خطرآفرین باشد اما در این دوره گذار باید این ها را تحمل کنیم، خطاب به رایانی مخصوص گفت: زمانی که من و شما درس تئاتر می خواندیم به ما می خندیدند و می گفتند رشته دیگری نتوانستی بری و مجبور شدی تئاتر بخوانی؟ این ماجرا برای سال 70 است. خیلی از این اتفاق نگذشته و مردم به تئاتر به عنوان حرفه نگاه نمی کنند. زمان ما فقط یک تئاتر مولوی بود که نمایشی روی صحنه می برد اما حالا وقتی از خانه بیرون می آییم، حداقل 30 تئاتر جدید هستند که می توانیم به تماشای آنها بنشینیم و این یک اتفاق خوب است.
رحیمی نیز گفت: ما از نظر کار علمی عقب هستیم. چطور سنگاپور و مالزی جایگاه علمی خود ر بالا می برند؟ آنها از بزرگان خواسته اند بیایند و برایشان ارگانیزم تئاتر را تعریف کنند. در این ارگانیزم ما دیگر سرگشته نیستیم که یک نامه دستمان بگیریم و مجبور به مماشات شویم و به سردرگمی برسیم.
وی یادآور شد: مدیری از تئاتر خصوصی به من می گفت شرایط فرقی نکرده است، ما یک سری سالن تاسیس کرده ایم اما باز هم با اداره کل هنرهای نمایشی طرف هستیم.
این کارگردان تاکید کرد: از کارهایی که مهندس شفیعی کرده است خیلی راضی هستم. برای ما صنف ایجاد کرده اند و آن را اداره کار و تعاون برده اند. حتی قرار شد وام هایی تا سقف 100 میلیون داده شود که ضمانتهایش آنقدر سخت بود که فقط 3 نفر هفت خوان رستم را پشت سر گذاشتند و توانستند وام بگیرند.
گفتنی است؛ «چشم شب روشن» به تهیه کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا شنبه تا چهارشنبه ها ساعت 23 از شبکه چهار سیما روی آنتن می رود.
انتهای پیام/
صحبت های امین زندگانی در چشم شب روشن درباره تئاتر