در طول سالیان اخیر فرش ایرانی با رکود سنگینی مواجه شده و با پیشی گرفتن رقبا همچون هند و پاکستان در صادرات فرش تجاری؛ استمرار این روند افقِ روشنی را برای این هنر اصیل ایرانی، ترسیم نمی‌کند.
سابقه تاریخی و فرهنگی فرش ایرانی به چندین قرن گذشته باز می گردد و به نوعی یکی از شناسنامه ها و هویت های فرهنگی ایرانیان در اذهان و افکار عمومی جهان، به فرش ها و قالیچه های دست بافی معطوف می شود که نظیر آن در جهان وجود ندارد.
اگرچه در سالیان اخیر، رقبای جدیدی برای فرش ایرانی ظهور پیدا کرده اند، اما از حیث فنی و هنری و ظرافت لحاظ شده در آن، فرش ایرانی بی نظیر است.
با همه این اوصاف، بنا به دلایلی، فرش ایرانی با مشکلات و نارسایی‌هایی مواجه شده که به اعتقاد برخی کارشناسان استمرار این وضعیت به مصلحت این هنر اصیل ایرانی نیست.
هنری که در صورت اتخاذ تدابیر ویژه و موثر می تواند، آورده های اقتصادی هر چه بیشتری برای این مرز و بوم به همراه داشته باشد.
اگرچه در طول سالیان اخیر، صادرات فرش ایرانی به کشورهای دیگر تا حدودی بهبود پیدا کرده، اما همچنان میزان صادرات فعلی، تناسب چندانی با ظرفیت های موجود با آن عقبه دیرین و کهن تاریخی و فرهنگی ندارد.
مهدی موسوی، یکی از فعالان سابق بافت فرش، در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به بیکار شدن بخش قابل توجهی از بافندگان فرش دست بافت در سالیان اخیر اظهار کرد: اوضاع به‌گونه‌ای است که اشتیاق برای فعالیت در این عرصه فراتر از میزان سفارشات است و برهم خوردن این توازن باعث بروز کسادی و بیکاری عمیقی در بخشی از بافندگان شده است.
وی افزود: رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم باعث شده تا فروش داخلی فرش دست بافت به میزان چشمگیری تنزل پیدا کند، در حالیکه تنها بخش محدودی از جامعه متقاضی خرید است و امیدواری اصلی برای بقای این هنر اصیل، به میزان تقاضایی معطوف می شود که از آن سوی مرزها برای خرید فرش ایران وجود خواهد داشت.
این فعال سابق در بافت فرش دست بافت، در ادامه تصریح کرد: بر اساس گزارش های منتشر شده؛ حدود 90 تا 95 درصد از فرش بافته شده صادر می شود که این عدد و رقم موید میزان تقاضای بسیار محدودِ داخلی (5 تا 10 درصدی)، برای محصول مذکور است.
مجتبی عراقچی، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستبافت از منظری دیگر به مشکلات در ارتباط با این هنر سود آور و اصیل ایرانی می پردازد.
چندی پیش، وی در گفتگو با برخی رسانه ها با اشاره به افزایش دستمزد بافندگان فرش در سالیان اخیر اظهار کرد: با عنایت به بالا رفتن دستمزدها، امکان رقابت با فرش دستبافت هند، افغانستان و چین، سخت و دشوار است زیرا فرش تجاری( که اصلی ترین شاخصه آن قیمت پایین است) از حیث نرخ گذاری کشورهای مذکور مقرون به صرفه تر است.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستبافت می‌گوید: دستمزد کارگران کشورهای اشاره شده به مراتب پایین تر از فعالان بافنده فرش در داخل ایران است. برای مثال نمونه بافندگان هندی در ازای یک وعده ناهار از صبح تا غروب فرش می بافند که البته این موضوع، بر قیمت تمام شده فرش، تاثیر مستقیمی خواهد گذاشت.
به گفته این مقام مسئول در اتحادیه فرش ؛ فرش های تجاری 80 درصد نرخ، معطوف به دستمزد و بافندگان فرش می شود و تنها 20 درصد از هزینه نهایی و تمام شده به مواد اولیه لازم برای تولید این محصول باز می‌گردد. ( با چنین اوصافی رقابت با فرش های تجاری افغانستان، چین و پاکستان بسیار بسیار دشوار و در مواردی غیر ممکن خواهد بود)
مصطفی خسروی، یکی از توزیع‌کنندگان فرش در غرب استان تهران در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به نقش تعیین‌کننده فرش در افزایش صادرات و تقویت درآمدهای غیرنفتی اظهار کرد: فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی مشروط به تعریف و طراحی اقدامات و تدابیر ویژه است که یکی از آنها به حمایت از ظرفیت های بالقوه و بومی داخلی معطوف می شود.
وی افزود: باتوجه به آنکه این هنر و صنعت، سابقه ای دیرین در این مرز و بوم دارد، باید از حمایت های هر چه بیشتری برخوردار شود. به طور قطع با توجه هر چه بیشتر، شاهد برداشته شدن گام های مثبت و سازندهای در تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی و اشتغالزایی بخصوص در حوزه های محلی و روستایی خواهیم بود.
خسروی در خاتمه یادآور شد: البته در سالیان اخیر حمایت هایی برای پشتیبانی از فرش ایرانی مد نظر قرار گرفته شد که معافیت مالیاتی تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایرانی از نمونه های آن به شمار می رود . امیدواریم با اتخاذ تدابیر ویژه و با کاهش قیمت تمام شده، امکان رقابت مطلوب تری در بازارهای جهانی برای فرش تجاری ایران فراهم شود.
انتهای پیام/