چهار کشور یاد شده از ماه ژوئن قطر را در محاصره زمینی، هوایی و دریایی قرار داده اند و تلاش های بیشمار کشورهای خلیج فارس و سران اروپایی برای میانجی گری ناکام مانده است. عربستان سعودی همسایه خود قطر را به تامین مالی تروریسم، دخالت در امور داخلی کشورهای همسایه و پشتیبانی از گروه هایی همچون حماس و اخوان المسلمین متهم کرده است. سران کشورهای غربی از این می ترسند که اقدام سعودی ها قطر را به ایران نزدیک تر کند. یکی از پایگاه های بزرگ نظامی آمریکا در قطر واقع شده است.
کمیته ای که امارات و عربستان به تازگی ایجاد کرده اند قرار است اگر نه جایگزین دست کم راه چاره ای برای شورای همکاری خلیج فارس باشد که عملکرد خوبی ندارد. رویکرد تهاجمی یکی از ویژگی های ولیعهد جوان و خطرپذیر عربستان، محمد بن سلمان در سیاست خارجی است.
وزارت امور خارجه امارات در بیانیه ای گفت کمیته همکاری مشترک، همکاری دو کشور را در زمینه های نظامی، سیاسی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی تحکیم می کند و محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی و منصور بن زاید آل نهیان، معاون نخست وزیر مشترک آن را اداره می کنند. عربستان هنوز واکنشی به اعلام امارات مبنی بر تشکیل این کمیته نشان نداده است.
مشخص نیست آیا بحرین قرار است به این گروه بپیوندد و یا از این کشور دعوت شده است یا خیر. تشکیل کمیته جدید بر خلاف درخواست های عبداللطیف الزیانی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس برای وحدت اتفاق می افتد.
وزیر امور خارجه کویت در سخنانی که در مراسم گشایش نشست شورای همکاری خلیج فارس در شهر کویت ایراد کرد با اصرار گفت: «سران شورای همکاری در پاسخ به آرمان ها و امیدهای مردم کشورهای حوزه خلیج فارس برای توجه به اهمیت انسجام و هماهنگی خیلی مشتاقند چالش های امنیتی را برطرف و ثبات ایجاد کنند.»
وی افزود: «شورای همکاری خلیج فارس طرحی دنباله دار است که اراده و آرمان کشورهای عضو را برای ساختن نهادی متحد در خلیج فارس برآورده خواهد کرد.»
برخلاف روابط ضعیفی که در میان کشورهای حوزه خلیج فارس حاکم است، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر، در نشست شورای همکاری شرکت کرده و قرار است با سران کشورهای محاصره کننده قطر دیدار و گفتگو کند. تلاش های میانجی گرایانه کویت برای حل و فصل بدترین بحران که در تاریخ 36 ساله شورای همکاری اتفاق افتاده ناکام مانده و آینده این شورا را خیلی جدی در هاله ای از ابهام قرار داده است.
روز دو شنبه وزرای خارجه عربستان و قطر پیش از نشست شورای همکاری در میزگردی حضور پیدا کردند و به گفتگو نشستند. این نخستین دیدار آنان پس از آغاز بحران دیپلماتیک در ژوئن بود. در این میزگرد یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه عمان میانجی بود و وزرای امور خارجه امارات، بحرین و کویت نیز حضور داشتند. کارشناسان هشدار می دهند این بحران می تواند به مرگ شورای همکاری ختم شود که زمانی بسیار قدرتمند شده بود.
سامی الفرج، رئیس مرکز مطالعات راهبردی کویت گفت: «توجیهاتی که فلسفه وجودی شورای همکاری به شمار می آید با وجود شدت گرفتن بحران دیگر وجود خارجی ندارند. تا وقتی که دشمن ما از ایران به قطر تغییر پیدا کند، شورای همکاری دوام نخواهد آورد.»
شورای همکاری، اتحادیه ای اقتصادی - سیاسی است که کشورهای عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات در آن عضو هستند.
انگلیس خیلی مشتاق بوده پس از برگزیت (خروج از اتحادیه اروپا)، توافقنامه تجاری زودهنگامی را با کشورهای شورای همکاری به بحث و گفتگو بگذارد و یکبار هم پیشنهاد داد به منظور نمایش دیپلماتیک وحدت با کشورهای خلیج فارس، نشست شورای همکاری را در لندن میزبانی کند. اما تیره شدن روابط داخلی اعضای شورای همکاری سبب شد این طرح ها به حال تعلیق دربیاید.
کشورهای حوزه خلیج فارس طرح های دیگری را نیز تصویب کرده اند که بیشترشان هنوز اجرایی نشده است. از جمله این طرح ها می توان به تشکیل اتحادیه گمرکی، بازار مشترک، پول واحد و بانک مرکزی مشترک اشاره کرد. بحرین در ماه اکتبر آشکارا درخواست کرد عضویت قطر در شورای همکاری لغو شود تا این کشور درخواست های کشورهای محاصره کننده را بپذیرد.
انتهای پیام/