سرخه حصار یکی از قدیمی‌ترین شکارگاه‌های ایران محسوب می‌شود، به همین خاطر در گذشته از اهمیت خاصی برخوردار بود. از روزگار آقامحمدخان قاجار منطقه جاجرود به عنوان قرق انتخاب شد و در روزگار فتحعلی‌شاه قاجار همه منطقه جاجرود، خجیر و سرخه حصار به صورت قرق درآمد. در ۱۳۱۰ شمسی حدفاصل اراضی و کوه‌های جاجرود و ورجین به نام تلو و هزار دره به این مناطق افزوده شد.
این پارک در سال ۱۳۵۹ به عنوان پارک ملی به ثبت رسید و طی مصوبه شماره ۹۱ مورخ ۱۳۶۱٫۶٫۲۶ شورایعالی حفاظت محیط زیست با عنوان پارک ملی تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است. بر مبنای تبصره ۴ ماده ۳۱ اصلاحی قانون جنگل‌ها تمام مراتع و اراضی ملی و مناطق حفاظت شده در اختیار سازمان محیط زیست قرار دارد و قابل وا گذاری به غیر نیستند.
آب و هوای این منطقه نیمه خشک است و اختلاف درجه حرارت روز و شب در آن بالا است. متوسط حداکثر درجه حرارت سالانه آن ۹/۱۸ درجه سانتیگراد است.این منطقه از وجود رودخانه جاجرود بهره می‌برد که پس از سد لتیان، در حاشیه منطقه جریان پیدا می‌کند و در شهرک پارچین از منطقه خارج می‌شود. پارک ملی سرخه حصار همانند پارک ملی خجیر دارای اکوسیستمی یکسان است. به دلیل وسعت و تفاوت در ارتفاع در قسمت‌های مختلف پارک می‌توان گونه‌های متفاوتی از گیاهان را در این پارک مشاهده کرد.
پوشش گیاهی استپی کوهپایه شامل درمنه و گونه‌های بالشتکی مانند کلاه حسن، گون، چوبک و گیاهان دارویی مانند آویشن، قدومه، بومادران، کاکوتی و پونه کوهی. درختان و درختچه شامل زالزالک، گوجه وحشی، سرو کوهی، حیات وحش جانوری شامل کل، بز، قوچ، میش البرز مرکزی، آهو، گراز، پلنگ، کفتار، روباه قرمز، شغال، گربه وحشی، گورکن، تشی، خرگوش و سنجاب است.
پرندگان موجود در سرخه حصار نیز شامل حواصیل خاکستری، حواصیل شب، بوتیمار، قار بزرگ، سرسبز، اردک ارده‌ای، خوتکا، اردک نوک پهن، فیلوش، عقاب ماهیگیر، کورکور، قرقی، طرلان، عقاب طلایی، عقاب شاهی، سارگپه، کرکس، دال سیاه، دلیجه، بالابان، بحری، شاهین، آبچلیک و آبیا است.
خزندگان و دوزیستان مار کرمی، کور مار دوسر، مارآتشی، مارپلنگی، ماردستی، مار آبی، مارشتری، شترمار، یله مار، تیرمار، سوسن مار، افعی شاخدار ایرانی، افعی کوفی، قورباغه معمولی، وزغ سبز، لاک پشت ممیزدارغرب نیز از موجودات پارک سرخه حصار هستند.
از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده می‌توان به تعارضات و تصرفات اراضی به وسیله نیروهای نظامی و بهره‌برداری بالا از معادن، وجود کانون متمرکز انسانی، تغییر کاربری اراضی به منظور شهرسازی، بهره‌برداری از گونه‌های غیربومی در ایجاد توسعه فضای سبز پارک هستند.
در حال حاضر چشم شهرداری تهران به این پارک ملی افتاده و خواهان تصرف آن به هر نحوی است. یکی به بهانه استفاده از انرژی نوری که درخواست احداث نیروگاه را داده و دیگری به قصد احداث بزرگراهی در این پارک بوده است. اما سازمان حفاظت محیط زیست با این درخواست موافقت نکرده است و در این باره کوتاهی نمی‌کند.
چندی پیش در شورای شهر از احداث بزرگراه از وسط پارک ملی سرخه حصار که رئیس سازمان محیط زیست نیز در این جلسه حضور داشت صحبت به عمل آمد که پاسخ عیسی کلانتری هم شنیدنی بود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: ما به هیچ عنوان اجازه ساخت این بزرگراه را در منطقه حفاظت شده نخواهیم داد، اما با ساخت تونل از زیر این پارک مشکلی نداریم.
همچنین کیومرث کلانتری مدیر کل اداره محیط زیست استان تهران در این باره گفت: تا این لحظه سازمان حفاظت محیط زیست هیچ مجوزی برای احداث اتوبان شهید شوشتری و عبور آن از منطقه حفاظت شده سرخه حصار صادر نکرده است.
وی با اشاره به صحبت هایی که در شورای اسلامی شهر تهران در این خصوص انجام شده بود، گفت: گزینه های ارائه شده از سوی مشاوران و اعضای شورای اسلامی شهر تهران برای احداث این اتوبان تا این لحظه مورد موافقت سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفته است.
مدیر کل محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه برای احداث اتوبان شهید شوشتری باید هزینه های بیشتری در نظر گرفته شود، افزود: برای هدایت اینگونه پروژه ها اعتبارات زیادی نیاز داریم که موافقتی در این خصوص صورت نگرفته است.
وی با بیان اینکه به جای تخریب سطح و عرصه های طبیعی باید از تونل های زیرزمینی استفاده شود، ادامه داد:سازمان حفاظت محیط زیست با احداث تونل برای ادامه اتوبان شهید شوشتری در پارک سرخه حصار موافق است.
مدیر کل محیط زیست استان تهران با اشاره به شروط سازمان حفاطت محیط زیست برای احداث تونل زیرسطحی در پارک سرخه حصار گفت: بررسی و مساعدت در احداث تونل زیرسطحی بر اساس اصول اعلام شده از سوی ریاست سازمان محیط زیست کشور خواهد بود.
مساله بعدی بر سر احداث نیروگاه خورشیدی در منطقه حفاظت شده سرخه حصار است که شهرداری تهران چندی پیش از احداث این نیروگاه خبر داد که با واکنش محیط زیست استان تهران رو به رو شد.
کتال محسنی معاون فنی اداره محیط زیست استان تهران گفت: تاکنون هیچ فعالیتی مبنی بر احداث نیروگاه خورشیدی از سوی شهرداری در پارک‌های ملی سرخه حصار و خجیر مشاهده نشده است و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست با فعالیت‌های غیرمجاز برخی از ارگان‌ها در داخل مناطق حفاظت شده برخورد می‌کند.
چندی پیش صدرالدین علیپور رئیس مرکز مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران نیز اظهار کرد: تاکنون در منطقه ۱۳ اقداماتی در زمینه توسعه انرژی‌های نو انجام شده، اما باید این روند گسترش یابد.
وی افزود: امیدوارم هر چه سریع‌تر طرح احداث نیروگاه خورشیدی متوسط مقیاس با ظرفیت ۱۵۰ کیلوواتی که برای نخستین بار در سطح شهر تهران در اراضی پارک سرخه حصار راه اندازی می‌شود، به بهره برداری برسد.
عاقبت این پارک ملی بالاخره چه خواهد شد؟ دعوای بین شهرداری و سازمان محیط زیست بر سر این منطقه حفاظت شده به کجا خواهد رسید؟
کدام یک از طرفین دعوا صاحب این منطقه که متعلق به محیط زیست و حیات وحش است، خواهند بود؟ آیا دوستداران محیط زیست برای این اقدام شهرداری سکوت می‌کنند؟ آیا شهرداری این منطقه را همانند مناطق دیگری که نابود و تخریب کرد، از بین خواهد برد؟و هزاران سوال دیگری که جواب آن ها بستگی به اداره محیط زیست استان تهران و سازمان حفاظت محیط زیست دارد.
طبیعتی که هر روز با آلودگی هوا بیشتر به آن نیازمندیم. با ساخت نیروگاه خورشیدی و اتوبان شوشتری آیا منطقه حفاظت شده نیز مانند مناطق حفاظت شده تهران رو به نابودی خواهد رفت؟
این منطقه نیازمند حفاظت بیشتر است، چرا که انسان و حیات وحش به طبیعت و فضای جنگلی نیاز دارند و با از بین رفتن این فضاها شاهد آلودگی، ساخت و ساز، نفوذ انسان به منطقه و تخریب فضای جنگلی خواهیم بود. حال باید برای حل این معضل محیط زیستی دنبال راهکار مناسب تری باشیم.
انتهای پیام/