این ضایعات معمولا بعد از گذشت چند دقیقه تا چند ساعت در ناحیه درگیر ناپدید و در منطقه دیگری ظاهر می‌شوند.
طبق آمار جهانی 20-15 درصد جمعیت جهان حداقل در طول زندگی یک بار کهیر را تجربه کرده‌اند و 1 تا 5 درصد مبتلا به کهیر مزمن هستند. بررسی‌های روان‌شناختی نشان داده ۷۳ درصد افراد مبتلا به کهیر در طول بروز علائم در اجتماع ظاهر نمی‌شوند.
کیفیت کار حرفه‌ای در ۷۴ درصد مبتلایان، کاهش می‌یابد و ۶۳ درصد دچار اضطراب می‌شوند. به نظر می‌رسد این بیماری پوستی که انواع و اقسام دارد؛ از کهیر آفتابی گرفته تا کهیر بارداری و... بیش از آنکه به نظر می‌رسد بر روان افراد تاثیر منفی می‌گذارد و به همین دلیل شناختن آن و روش‌های پیشگیری از آن و درمانش اهمیت ویژه‌ای دارد. با دکتر محمدکریم رحیمی، متخصص پوست، استاد دانشگاه آزاد اسلامی در رابطه با این بیماری شایع پوستی گفت‌وگو کرده‌ایم.
کهیر چیست؟
کهیر یا اورتیکا یکی از تظاهرات بیماری‌های آلرژیک و نوعی تورم قرمزرنگ پوست است که با خارش و گاهی سوزش و به‌ندرت با درد همراه می‌شود. این ضایعات معمولا بعد از گذشت چند دقیقه تا چند ساعت در ناحیه درگیر ناپدید و در منطقه دیگری ظاهر می‌شوند. اندازه آنها هم متفاوت است و می‌تواند از یک ماش تا یک بشقاب متغیر باشد. گاهی کهیرها به هم متصل می‌شوند و گاهی در سطح بدن پراکنده‌اند.
علت بروز کهیر یا شیمیایی است یا فیزیکی. به دنبال یک محرک درونی یا خارجی هیستامین یا سروتونین از سلول‌های ماست خارج می‌شود که این موضوع باعث ارتعاش آب از خون به مایع میان‌بافتی می‌شود. وقتی آب در مایع میان‌بافتی و بین‌سلولی تجمع کرد، کهیر نمود پیدا می‌کند. البته کهیر روی پوست قابل‌ملاحظه است، اما در بافت‌های گوارشی به شکل سوء‌هاضمه و درد و سوزش ظاهر می‌شود و در مخاط تنفسی به شکل تنگی نفس.
منظور از عوامل شیمیایی و فیزیکی چیست؟
کهیر به چند گروه تقسیم می‌شود؛ کهیر شیمیایی، فیزیکی، عصبی، آفتابی و کهیر بارداری. کهیر شیمیایی به دنبال مصرف دارو یا مواد غذایی حساسیتزا از جمله مصرف توت‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، بادمجان و ادویه‌ها بروز می‌کند. کهیر فیزیکی در اثر فشار یا گرما و سرمای شدید ظاهر می‌شود. کهیر عصبی هم به دلیل استرس یا تحریکات عصبی رخ می‌دهد و در آن به دنبال آزاد شدن کورتیزول از غدد فوق‌کلیوی یا واسطه‌های دیگر از سلول‌های ایمنی، این هورمون‌ها با سلول‌های ماستوسیت پوست ترکیب می‌شوند و هیستامین تولید می‌کنند.
بدن به استرس ثابت با تولید هیستامین بیشتر واکنش نشان می‌دهد که درنهایت منجر به ایجاد کهیر می‌شود. سطح بالای کورتیزول در بدن نه‌تنها باعث واکنش‌های حساسیت پوستی مانند کهیر می‌شود، بلکه می‌تواند بهبود آن را نیز به تاخیر بیندازد. در عین حال با تضعیف سیستم ایمنی و به هم خوردن تنظیم عملکرد درست پاسخ‌های ایمنی احتمال بروز کهیر بالاتر می‌رود.
در چنین شرایطی چه می‌توان کرد؟
اولین اقدام کنترل کهیر با کنترل میزان عصبانیت یا استرس فرد است. باید میزان کورتیزول و آدرنالین سرم را تنظیم کرد. برای این منظور باید از داروهای مسکن و ضداسترس و آرام‌بخش استفاده کرد.
با این شرایط، تشخیص علت اصلی بروز کهیر کمی سخت است.
بله، متخصص پوست باید روان‌پزشک خوبی هم باشد چون علت برخی بیماری‌های پوستی از جمله کهیر می‌تواند استرس شدید باشد که با رفع آن کهیر هم برطرف می‌شود. همچنین باید با معاینه بالینی و پرسیدن سوالات لازم مطمئن شد که علت کهیر فشار فیزیکی یا گرما و سرمای شدید نبوده، بعد دنبال دارو یا مواد غذایی حساسیتزا در فرد بود.
معمولا چه مدت طول می‌کشد تا کهیر درمان شود؟
کهیر حاد معمولا قبل از 6 هفته کاملا برطرف می‌شود، ولی کهیر مزمن بیش از 6 هفته ادامه‌دار است و مرتب عود می‌کند. در این افراد مصرف مرتب و روزانه داروهای آنتی‌هیستامین لازم است.
برای درمان کهیر چه نوع داروهایی تجویز می‌شود؟
برای کهیر حاد حذف عامل ایجاد‌کننده مهم است، اما در کهیر مزمن باید بیماری را علامتی درمان کرد و رفع کامل آن امکان‌پذیر نیست. برای تمامی مبتلایان مصرف داروهای آنتی‌هیستامینی در راس قرار دارد. البته این داروها تا قبل از بروز کهیر و برای پیشگیری، بیشتر موثرند و میزان تاثیر آنها بعد از بروز کهیر کم می‌شود.
پس مبتلایان باید روزانه این دارو را مصرف کنند؟
در افراد مبتلا به کهیر مزمن زیر نظر پزشک بله، اما در افراد مبتلا به کهیر حاد لازم نیست. این افراد می‌توانند در شرایط خاص مثلا در فصل سرد و خشکسالی یا شرایطی که دچار اضطراب هستند با مشورت پزشک دارو مصرف کنند. آنتی‌هیستامین‌ها بدون عارضه نیستند و نه‌تنها خواب‌آورند، بلکه باعث احتباس آب می‌شوند. درنتیجه خانم‌های باردار و سالمندان باید مراقب مصرف آن و همچنین تداخلات دارویی باشند. در موارد اورژانسی که کهیر در بلع و تنفس اختلال ایجاد کند، کورتون‌های تزریقی تجویز می‌شود.
آیا غیر از دارودرمانی، روشی برای تسکین خارش و علائم کهیر وجود دارد؟
برای تسکین علائم می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد. پماد کالامین هم اثر خنک‌کنندگی و ضدالتهاب دارد. اگر بیمار دچار خارش شدید است می‌توان از پمادهای کورتونی هم کمک گرفت. خیار و ماست هم که طبع سردی دارند، حس خوبی به فرد مبتلا به کهیر می‌دهند.
آیا برای ابتلا به کهیر عصبی یا سایر انواع کهیر، زمینه ژنتیکی لازم است؟
بله، تمام واکنش‌های حساسیتزا و کهیر به ژنتیک وابسته‌اند. در فردی که والدین هر دو کهیر می‌زنند به طور حتم کودک هم مبتلا می‌شود و اگر یکی از والدین مبتلا باشد تا 30 درصد این احتمال به فرزندش می‌رسد. ثابت شده ماست‌ها در افرادی که زمینه ژنتیکی ابتلا به کهیر دارند، غشای نازک‌تری دارند و با کوچک‌ترین تحریک گرانول‌ها را آزاد می‌کنند.
کهیر می‌زنید؟ از مواد حساسیتزا دوری کنید!
اولین گام در درمان کهیر، دوری از عواملی است که باعث ایجاد حساسیت در شما شده‌اند. اگر متوجه شدید چه عاملی موجب بروز کهیر در شما شده است، آن را از اطراف خود دور کنید. بعضی گیاهان، گزش حشرات، لباس پشمی، گربه یا سگ از عوامل رایج ایجاد حساسیت هستند.
از این عوامل یا دیگر عوامل حساسیتزا دوری کنید.گاهی برای شناختن عامل حساسیتزا مجبور می شوید مانند یک کارآگاه به جستجو بپردازید و همیشه کشف آن علت آسان نیست.
منبع:هفته نامه سلامت
انتهای پیام/