در علل بروز بحران کم آبی علاوه بر استعداد منطقه درگیر این امر ،باید از نقش خشکسالی به عنوان پدیده طبیعی و مستمر هر اقلیم آب هوایی که برخی به اشتباه آن را واقعه ای تصادفی میدانند نام برد . این پدیده در تمام اقلیم های جهان با شدتی متفاوت رخ می دهد.
سایه شوم این مادر کهن سال با به ارمغان آوردن کمبود بارش و تشدید آن بر محصولات کشاورزی ،فضای سبز و دامپروری تاثیر طویلی بر جای می گذارد.
ایران با پشت سر گذاشتن یک دوره خشکسالی در فاصله سالهای 1377 تا1381 خسارات زیادی رابه خصوص در بخش كشاورزی متحمل شد.شرایط تاحدی سخت و شکننده بود که به سهمیه بندی آب آشامیدنی در برخی از شهرها ازجمله همدان انجامید.
در حالیکه کارشناسان دوره خشكسالی ایران رابه طور معمول پنج تا هفت ساله معرفی کرده اند اما طی بررسی های انجام شده در چهل سال اخیر دریافته اند که این نظم برهم خورده و با افزایش استمرار حضور این پدیده طبیعی در کشور روبرو هستیم.
سختی حضور چندین ساله خشکسالی در ایرانی خشک ونیمه خشک شرایط کشور را به مرز امنیتی شدن بحران آب رسانده است،چراکه باوجود ثابت ماندن منابع آبی با افزایش چشم گیر جمعیت ، گسترش شهرنشینی و توسعه بخش های کشاورزی در سال های اخیر روبرو شده ایم .اکنون برهم خوردن تعادل فوق منجر به افزایش میزان مصرف آب و بروز مشکل در تامین آب آشامیدنی کشور شده است.
کارشناسان محیط زیست و کشاورزی در تشریح دیگر دلایل کمبود آب به اجماع نظری رسیده اند که سنتی بودن نوع کشاورزی ایران ،طرح های اجرا شده برای خودکفایی دراین بخش، سدسازی نادرست منجر شده بر خشک کردن رودخانه ها ،آبراه هاوکاهش ذخایر زیرزمینی از اهم آنهاست.
اکنون برای گذر از این شرایط ،ایران باید مصرف سالانه آب خود را از96 میلیارد متر مکعب به 56 میلیارد متر مکعب کاهش دهدکه این امر نیز مستلزم هشت میلیارد دلار سرمایه گذاری است.
کلید مدیریت بحران آب در دستان بخش کشاورزی است .بنا بر آمار های موجود میزان مصرف منابع آب در بخش کشاورزی نزدیک به 90 درصد است که 20درصدر بالاتر از آمارهای جهانی است.
تغییر ساختار بخش کشاورزی از این لحاظ حایز اهمیت است که نزدیک به 20 درصد از نیروی کار را جذب کرده و حدود 9 درصد از تولید داخلی را شامل واز اینرو نقش بسیار مهمی در امنیت غذایی دارد.
دولت هم در این میدان باید، به جد با ترویج نگرشی جدید درزمینه الگوی صحیح مصرف طرح هایی را برای از نو پر شدن ذخایر منابع آبی تجدیدپذیراجرا کند.
کارشناسان معتقدند با تغییر در راهبردهای کشاورزی مانند کاهش کاشت برنج اشتغال به طورحتم کاهش نمی یابد. چرا که بهره برداری از محصولات جدید با تکنولوژی متکی بر کم آبی و شرایط اقلیمی ضمن صرفه جویی در مصرف آب به افزایش اشتغال نیز دامن میزند.در غیر این صورت به احتمال قریب به یقین ایران مجبور به کاهش تولید محصولات کلیدی مانند گندم و جو شده و پرونده خودکفایی این قبیل از تولیدات داخلی برای همیشه بسته خواهد شد.
در پایان باید اذعان داشت که هر گونه تعلل در مدیریت بحران آب و ادامه دار بودن شرایط فعلی به زودی تمام کشور را وارد بحران امنیتی و ملی خواهد کرد.
انتهای پیام/
گزارش از روح ا..قیطاسی