وَإِذْ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ
وبیاد بیاورید آنگاه را که ابراهیم را پروردگارش با سخنانی آزمایش نمود واو آنها را کامل نمود (الله متعال خطاب به او) گفت: همانا من ترا برای مردم امام و پیشوا گرداننده ام (ابراهیم) گفت: و از اولاد(ونسل) من (نیزامام و پیشوا انتخاب نما، الله متعال) فرمودند: عهد و پیمان من به ستمگاران نمی رسد .
(وَإِذْ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ) الله متعالی در این قسمت از آیه خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بیان نمودند که به مشرکین و یهودیان و نصرانی ها متذکر شو که الله متعال ابراهیم علیه السلام را به اجرای دستوراتی و ممانعت از اموری آزمایش نموده است و ایشان تمام آن دستورات را بصورت کامل اجراء نموده اند و از تمام امور ممانعتی بازآمده و دست کشیده اند ، پس شما هم اگر خودتان را پیروان واقعی ابراهیم علیه السلام می دانید پس او را الگو گرفته وهمانند او تابع دستورات و فرامین الله متعال گشته و دین توحیدی محمد صلی الله علیه و آله وسلم پیروی کنید همان گونه که من محمد و پیروان واقعی من پیروابراهیم علیه السلام هستیم .
(قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَاماً) بعد از اینکه ابراهیم علیه السلام تمام دستورات الله متعال را انجام نمودند، الله متعال پاداش مهمی به ایشان عنایت نمودند که ایشان را امام و رهبرتمام موحدین و یکتا پرستان دنیا تا به قیامت گردانیده اند و این از بزرگ ترین افتخارات برای ابرهیم علیهم السلام است که رهبرکسانی شده اند که یکتاپرست بوده و از شرک و کفر بدور اند و این امتیاز و افتخار یکی از بزرگ ترین نعمت های الله متعال بر ابرهیم علیه السلام می باشد .
(قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی)ابراهیم علیه السلام وقتی از نعمت رهبری برای موحدان و یکتا پرستان بهرمند می شوند ، مشتاق این می شوند تا اینکه این رهبری در میان نسل ایشان نیزباقی مانده و الله متعال از نسل ایشان نیز رهبرانی برای موحدان انتخاب نماید لذا از الله متعال خواسته و می گوید : از نسل و دودمان من نیز رهبرانی را انتخاب نما .
دراین درخواست ابراهیم علیه السلام یک نکته بسیار مهمی است برای پدران خوب و فهمیده ؛ پدرانی که همیشه به فکر خوشبختی فرزندان خویش اند، و آن اینکه هرگاه از نعمتی از نعمات الهی بهرمند می شوند در آن وقت از الله متعال بخواهند که الله متعال اولاد و دودمان آنان را نیز مورد لطف قرار داده و از آن نعمت بهرمند گرداند .
(قَالَ لا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ) الله متعال در حقیقت دعا و درخواست ابراهیم را می پذیرند ولی خطاب به ایشان می گویند : عهد و پیمان من به ظالمان نمی رسد، یعنی اگر در میان نسل تو افراد ظالمی باشند که بعد برخی از آنها این گونه خواهند شد پس عهد و پیمان من به آنها نخواهد رسید ولی اگر آنها همانند تو موحد و پیرودستورات من الله متعال باشند از میان آنها رهبرانی را بعنوان پیامبرانتخاب خواهم نمود همان گونه که الله متعال دو فرزند ابراهیم علیه السلام یعنی اسماعیل و اسحاق علیهما السلام را به پیامبری و رهبری مردم برگزیدند و از نسل اسحاق؛ یعقوب و یوسف علیهم السلام و سایر انبیای بنی اسرائیل را برگزیده اند و از نسل اسماعیل علیهم السلام محمد صلی الله علیه و آله وسلم را به پیامبری و رهبری یکتا پرستان انتخاب نموده است، خلاصه اینکه تمام انبیاء بعد از ابراهیم علیهم السلام از نسل ابراهیم علیهم السلام می باشند.
نکته مهم در این قسمت آیه نهفته است و آن اینکه یک ظالم لیاقت رهبری و پیشوا بودن را برای اهل اسلام را ندارد زیرا اوبعد ازرسیدن به رهبری بجای اجرای دستورات الهی؛ افکار ظالمانه خویش را به اجراء خواهد گذاشت و در نتیجه بجای اصلاح فساد و به جای خوبی خرابی خواهد نمود و دنیا را برای ملت خویش به زندانی مبدل خواهد نمود و در نتیجه دنیا و آخرت خویش را با دنیا و آخرت دیگران را به تباهی خواهد کشاند .
تفسیر آیه 124 سوره بقره (محسن قرائتی)
ابراهيم عليه السلام در بين انبيا، جايگاه ومنزلت خاصّى دارد. نام آن بزرگ مرد، 69 مرتبه ودر 25 سوره قرآن آمده و از او همانند پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله به عنوان اسوه و نمونه براى بشريّت ياد شده است.
در برخى از آيات، آن بزرگوار در رديف صالحان، قانتان، صدّيقان، صابران و وفاكنندگان شمرده شده است. در بزرگداشت اين پيامبر بزرگ، خداوند تعابير خاصّى بكار برده وحتّى يكى از اسرار حج را يادآورى وزنده نگهداشتن ايثارگرى‌ها واز خودگذشتگى‌هاى حضرت ابراهيم عليه السلام گفته‌اند. آن مرد الهى، در عرصه‌هاى گوناگون با انحراف و شرك مبارزه كرد؛ برهان و استدلال او در مقابل ستاره‌پرستان و ماه‌پرستان، مبارزه عملى او با بت‌پرستان، احتجاج او در برابر نمرود و سربلندى او در آزمايشات ديگر، از او انسانى اسوه ونمونه ساخت كه خداوند او را به مقام امامت نصب نمود.
در قرآن حدود بيست مرتبه مسئله آزمايش و امتحان مطرح شده واز سنّتهاى الهى است.
هدف آزمايش؛ آزمايش براى آگاه شدن خداوند نيست، زيرا او از پيش همه چيز را مى‌داند، اين آزمايش‌ها براى ظهور و بروز استعدادهاى نهفته و تلاش و عمل انسان‌هاست. اگر انسان كارى نكند، استحقاق پاداش نخواهد يافت.
ابزار آزمايش؛ تلخى‌ها و شيرينى‌هاى زندگى، همه ابزار امتحان هستند. گاهى افرادى با شدايد و مصايب آزمايش مى‌شوند و برخى ديگر با رفاه، و ناگزير همه مردم حتّى انبيا مورد امتحان قرار مى‌گيرند. اين امتحانات و آزمايش‌ها براى رشد و پرورش مردم است.
ابراهيم عليه السلام در هر آزمايشى كه موفّق مى‌شد، به مقامى مى‌رسيد: در مرحله نخستين، عبداللّه شد. سپس به مقام نبى‌اللهى رسيد. و پس از آن رسول اللّه، خليل اللّه و در نهايت به مقام امامت و رهبرى مردم منصوب گرديد.
مراد از «كلمات» در آيه، امتحانات سنگين است كه حضرت ابراهيم از همه‌ى آنها پيروز بيرون آمد. نه عمو، نه همسر و نه فرزند هيچكدام نتوانستند مانع او در راه انجام وظيفه شوند. با آنكه ابراهيم تحت سرپرستى عمويش آزر بود، امّا با بت‌پرستى او و جامعه‌اش به مبارزه برخاست و بت‌شكن بزرگ تاريخ گرديد و آنگاه كه از سوى خدا مأموريّت يافت، همسر و فرزندش را در صحراى مكه ساكن نموده و براى تبليغ به نقطه‌اى ديگر برود، بى‌هيچ دلبستگى، آنها را به خدا سپرد و رفت. همچنين فرمان ذبح فرزندش اسماعيل آمد، رضاى خدا را بر هواى دل ترجيح داد و كارد بر گلوى فرزند نهاد. امّا ندا آمد كه قصد ما كشتن اسماعيل نبود، بلكه امتحان ابراهيم بود
حضرت ابراهيم عليه السلام، مقام امامت را براى نسل خود نيز درخواست نمود، پاسخ آمد كه اين مقام عهدى است الهى كه به هر كس لايق باشد عطا مى‌شود. در ميان نسل تو نيز كسانى كه شايستگى داشته باشند، به اين مقام خواهند رسيد. چنانكه پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله از نسل ابراهيم عليه السلام است و به اين مقام رسيد، ولى كسانى كه دچار كوچكترين گناه و ستمى شده باشند، لياقت اين مقام را ندارند.
انتهای پیام/