به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، کشاورزان و صادر‌کنندگان زعفران در ولایت هرات می‌گویند، لابراتوار تازه تأسیس شده زعفران می تواند زمینه معیاری شدن زراعت و تجارت این گیاه با ارزش را به صورت معیاری فراهم کند. زعفران افغانستان از نگاه کیفیت مقام نخست را در سطح جهان دارد. سه سال می‌شود که این طلای سرخ افغانستان، به لحاظ کیفیت در سطح جهان مقام اول را می‌گیرد.
مرکز کشت، تولید و پروسس گیاه زعفران هرات در غرب افغانستان است. هم اکنون در این ولایت، حدود ۲۵۶۴ هکتار زمین، زعفران کشت می شود. هرات در حال حاضر سالانه قابلیت تولید ۶ تُن زعفران را دارد که بیشتر در ولسوالی‌های غوریان، پشتون زرغون، انجیل، گذره و زنده جان این ولایت کشت می‌شود.
زعفران افغانستان در بازار جهانی خریدار خوبی دارد، اما تا کنون به علت نبود لابراتوار تعیین کیفیت، سرتیفیکیت ایزو، برند ملی و تأییدی اداره نُرم و استندرد جهانی، به گونه قاچاق یا بنام کشورهای دیگر وارد بازار جهانی می‌شد.
نثار احمد عطایی باشنده ولسوالی پشتون زرغون ولایت هرات است. او از سال ۱۳۸۱ به کشت زعفران آغاز کرده و اکنون ۲۵ جریب زمین زعفران کشت شده دارد. آقای عطایی می‌گوید: «سود و مفاد زعفران برای دهقانان باعث شده که دیگر در ولسوالی آنان کوکنار کشت نشود.» عطایی به هشدار گفت، لابراتوار زعفران در بخش صادرات این گیاه خیلی کمک می‌کند.
سوء استفاده از نام زعفران افغانستان و موانع راه یابی مستقیم زعفران افغانستان به بازار جهانی از آدرس افغانستان، عمده ترین نگرانی زعفران کاران و تاجران این گیاه گران قیمت در هرات می باشد. ظاهرن قیمت زعفران در بازار داخلی نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. قیمت هر کیلوی این گیاه در سال گذشته بیش از ۱۰۰ هزار افغانی بود که امسال بین ۷۰ تا ۸۰ هزار می‌باشد.
آنطور که از اظهارات دست اندر کاران زعفران معلوم می شود، کشور همسایه ایران در قسمت پایین آوردن قیمت زعفران نیز کار خود را کرده است. نثار احمد عطایی دلیل کاهش قیمت زعفران را در واردات غیر قانونی زعفران ایران به افغانستان می‌داند.
او ادعا دارد که برخی از افراد در بین اجناس وارداتی، زعفران ایران را جاسازی و بگونه قاچاق وارد افغانستان می‌کنند که این زعفران یا بنام زعفران افغانستان به بیرون از کشور صادر می‌گردد و سبب صدمه دیدن زعفران افغانستان در بازارهای جهانی می شود، و یا هم در بازار داخلی خرید و فروش می‌شود که زمینه فروش زعفران افغانستان در داخل کشور را محدود می‌کند.
شکور ایثار یک تن دیگر از تاجران زعفران در هرات می گوید، قبل از تاسیس لابراتوار زعفران، هن‌گام خرید زعفران مشکل داشته است، زیرا هیچ نوع راهی وجود نداشت تا کیفیت و کمیت زعفران را مشخص کنند.
به گفته آقای ایثار افرادی هم بودند که در بین زعفران ریشه زعفران یا مواد بیرونی دیگری می‌افزودند تا روی وزن و رنگ آن تأثیر بگذارد. او به هشدار می‌گوید: «یک مرتبه زعفران خریداری شده را به بیرون از کشور برای فروش فرستاده بودم، بعد از نمونه گیری در کشور خریدار مشخص شد که ریشه رنگ شده زعفران در بین آن مخلوط است و همی مساله ما را صدمه زد.» ایثار می‌گوید این کارها، برای تجار زعفران شدیدا زیانبار می‌باشد.
عدم تأیید اداره نُرم و استندرد و نبود برند ملی دو مانع دیگری اند که با وجود فعال شدن لابراتوار و داشتن سرتیفیکیت ایزو، راه رسیدن مستقیم زعفران افغانستان به بازار جهانی را مسدود کرده است. تاجران زعفران می‌گویند، در حال حاضر زعفران را بگونه قاچاقی یا از طریق شرکت‌های پُستی به کشورهای منطقه صادر کرده و به قیمت کم می‌فروشند. در حالی که اگر برند ملی داشته باشد، افغانستان و فعالیت اداره نرم و استندرد در عرصه تاییدی زعفران برطرف شود، آنها با خیال راحت و به گونه قانونی می توانند زعفران شان را به بازارهای اصلی جهانی زعفران صادر کنند.
بشیراحمد رشیدی رییس اتحادیه ملی زعفران می‌گوید: «دولت باید برای واردات زعفران مالیه زیاد وضع کند تا فرصت رشد زعفران افغانستان بیشتر گردد.» به گفته آقای رشیدی، ۴۸ شرکت در بخش تولید، پروسس و صادرات زعفران مصروف فعالیت اند و تولیدات افغانستان نیز خیلی بد نیست.
رییس اتحادیه ملی زعفران تاکید می‌کند که در سال پیش رو، تولیدات زعفران حدود دو تُن در هرات افزایش خواهد داشت.
موجودیت لابراتوار زعفران که تازه در هرات تاسیس شده است می تواند بسیاری از نگرانی‌های کشاورزان و تاجران زعفران را کاهش دهد. سه هفته پیش هرات شاهد افتتاح لابراتوار زعفران به ارزش ۱۲ ملیون افغانی بود.
این لابراتوار، با بیش از ۴۰۰ دستگاه مجهز است و قادر به انجام بیش از ۳۰ نوع آزمایش روی گیاه زعفران می‌باشد که در سطح منطقه کم نظیر است.
آزمایش‌های انجام شده روی زعفران در این لابراتوار ازنگاه فیزیکی، کمیاوی و مایکروبیولوژی می باشد. بیشترین کمک لابراتوار به فروشنده‌گان و خریداران زعفران در سطح ملی و بین المللی این است که از نگاه کیفیت (رنگ، بوی و طعم) آن را مشخص می‌کند. این دستگاه، همچنان انواع امراض یا آفت‌های که زعفران داشته باشد را نیز تشخیص می دهد.
عبدالسمیع صالحی مسوول لابراتوار زعفران اداره زراعت هرات به هشدار می‌گوید: «در لابراتوار از نگاه تجهیزات هیچ نوع مشکلی ندارند؛ اما نیاز است تا افراد بیشتر با تخصص مرتبط به زعفران در آن بکار گماشته شوند.”
او تأکید می کند که آنان پس از افتتاح لابراتوار، مدت ۴ روز آموزش چگونگی استفاده از وسایل و تجهیزات آن را بخاطر مشخص کردن درجه زعفران فرا گرفته، اما این کافی نیست و نیاز است که کارمندان این لابراتوار، برای مدت های طولانی تر و به صورت حرفه‌یی تر آموزش ببینند.
با این حال، بشیراحمد احمدی معاون اداره زراعت ولایت هرات به هشدار گفت: «وزارت زراعت پلان ۵ ساله ترویج کشت زعفران را در حال عملی کردن است که مطابق آن نه تنها کشت زعفران در ولسوالی های هرات گسترش داده می شود، بلکه در راستای ظرفیت سازی دهاقین و کارمندان بخش لابراتوار زعفران تمرکز صورت می گیرد.»
آقای احمدی می‌گوید، اداره زراعت در نظر دارد تا دانش مسلکی افراد را در زمینه کشت، پروسس و تجارت زعفران بلند ببرد، زیرا این گیاه، جای‌گزین کوکنار است و از نگاه اقتصادی برای فعالیت کننده‌گان بخش زعفران موثر است.
به اساس آمار ارائه شده از سوی اداره زراعت ولایت هرات، در این ولایت ۹ هزار فامیل مصروف کشت، تولید و پروسس زعفران اند که ۸۰ درصد کار توسط زنان انجام می شود. برخی‌ها به این باور اند که سطح خشونت و تنش‌های فامیلی در خانواده‌های که از طریق زعفران زندگی شان را به پیش می برند، کاهش چشم گیری داشته است.
علت آن نیز واضح است. رشد اقتصادی فامیل‌ها سبب می شود که خشونت های خانوادگی کمتر شود و یا کاملن از بین برود. بر اساس آمارها، بیشتر خشونت های خانوادگی به دلیل فقر اقتصادی به وجود می آید.
شفیقه خانم ۳۸ ساله ای است که از ۱۰ سال به این طرف زعفران کشت می‌کند. ابتدا کشت زعفران را از ۳۰ کیلو گرام پیاز زعفران شروع کرده و حالا سالانه ۵ جریب زمین را به تنهایی زعفران می‌کارد.
در هر جریب زمین ۶۰۰ کیلوگرام پیاز زعفران کشت می شود که در مدت ۵ سال حدود (۴.۵) چهارونیم کیلو زعفران و ۵۰۰۰ کیلو پیاز زعفران برداشت می‌شود. قیمت هر کیلو پیاز زعفران ۲۰۰ تا ۲۵۰ افغانی در بازار هرات است.
خانم شفیقه به هشدار می‌گوید: «کار در بخش کشت زعفران روی اقتصاد او وخانواده اش تاثیر مثبت گذاشته است.» او که مادر خانواده است، قادر شده مصارف تحصیل ۴ فرزند خود را با خیال راحت بپردازد. شفیقه باشنده ولسوالی پشتون زرغون هرات است. او به هشدار می‌گوید: «در انجمن زنان زعفران کار پشتون زرغون که همی ولسوالی ما است، ۲۰۰ خانم عضویت دارند و بیشتر ای زنان خود شان زعفران کشت می‌کنند.»
بشیراحمد احمدی معاون اداره زراعت هرات تعداد ولسوالی‌های که در آن زعفران کشت می‌شود را ۱۲ ولسوالی می گوید، که پیش از این در اکثر آنها به جای زعفران کوکنار کشت می‌شد. زعفران گیاهی با ارزشی است که برعلاوه مصرف غذایی، نسبت خواصی که دارد در صنعت دارو سازی نیز استفاده می‌شود.
افغانستان ۳ سال پی هم است که از نگاه کیفیت در نمایشگاهی که در کشور بلژیک برگزار می‌گردد، مقام نخست را در بخش زعفران به دست می آورد. در این رقابت، زعفران از نگاه طعم، بوی و رنگ مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اما تولیدات این گیاه در افغانستان، تا هنوز پاسخ‌گوی نیازمندی بازار جهانی نیست و باید در گسترش آن تلاش بیشتر صورت گیرد.
انتهای پیام/