به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، همدان قدیمی‌ترین شهر ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان است. مادها شهر همدان را در آن زمان هگمتانه نامیده می‌شد به عنوان پایتخت خود برگزیدند، ولی نتایج تحقیقات بیانگر آن است که شهر هگمتانه پیش از انتخاب به پایتختی توسط مادها، وجود داشته مردمانی از قوم کاسی در آن می‌زیسته‌اند.
سپس بازماندگان قوم کاسی، بعدها با طایفه‌ای از آریاییها قوم موسوم به ماد را پدید آورده‌اند؛ و با غلبه بر دولت تجاوزگر آشوری، دولت ماد را بنیان کذاشته، و پایتخت خود را کار کاشی قرار داده‌اند؛ و از آن به بعد، این شهر هگمتانه نام گرفته‌است.
گنجنامه در همدان
سنگ‌نوشته‌های گنجنامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباس‌آباد حکاکی شده‌است. کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، عیلامی و بابلی نو نوشته شده‌اند.
متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته‌است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی‌متر دارد. متن عیلامی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن بابلی نو در ستون سوم قراردارد.این کتیبه‌ها از دیرباز نام‌های گوناگونی را بر خود گرفته‌است. تا سدهٔ ششم هجری از جمله «سنگ‌نبشته، نبشت خدایان، دادمهان یا دادبهان، تنبابر، ینبابر، ببنایه، کتیبه‌های الوند، جنگ‌نامه و گنجنامه» خوانده می‌شده‌است.
دو نام جنگ‌نامه و گنجنامه در سده‌های اخیر مصطلح بوده‌است. دکتر محمد معین با قید احتمال، آن را به صورت اسم مرکب بنیاد هرمز دادمهان نیز نامیده‌است.
دربارهٔ وجه تسمیهٔ گنجنامه می‌توان گفت: گنجنامه در زبان پارسی به معنای حکایت و داستان گنج است و عموم مردم را تصور بر این بوده‌است که راز گنجی نهان را در این کتیبه‌ها نگاشته‌اند، و به نظر می‌رسد واژهٔ جنگ‌نامه نیز تحت تأثیر ذهنیتی که از جنگ و جنگاوری شاهان گذشته در سر مردم بوده، یا با جایگزینی عامیانهٔ واژهٔ جنگ به‌جای گنج به وجود آمده باشد.
سنگ نبشته‌های باستانی گنجنامه در جنوب غربی همدان به فاصله پنج کیلومتری محل فعلی شهر، در انتهای دره سرسبز و خرم عباس‌آباد و در ابتدای مسیر جاده‌ای که همدان را به تویسرکان و غرب کشور مرتبط می‌سازد و روی یکی از صخره‌های الوند واقع شده‌است. این جاده همان ره کاروان رویی است که در عهد هخامنشیان هم وجود داشته و داریوش و خشایارشا با لشگریان وهمراهان خویش از آن عبور می‌کرده‌اند.
از آنجا که این مسیر در عهد هخامنشیان یکی از شعبات اصلی راه باستانی شاهی بوده که از دامنه الوند، هگمتانه (پایتخت تابستانی هخامنشیان) را به بابِل در مرکز میانرودان مرتبط می‌ساخت، از راه‌های پر رفت‌وآمدی و امن دوران باستان به شمار می‌رفت.
بعلاوه این راه به جهت ختم به بابِل، راه مقدسی نیز محسوب می‌شد. به همین دلیل مکان مناسبی بود تا شاهان این دودمان با ایجاد سنگ نگاشته، باورها و اندیشه‌ها پاکشان و همچنین بزرگی و عظمت نیاکان خود را به رهگذران گوشزد نمایند.
موقعیت صخره (سنگ) خارا طوری است که روی سنگ نبشته‌ها درست به سوی مشرق است؛ فرو رفتگی‌ها به شکل مربع مستطیل به طول ۲/۹متر وعرض ۱/۹ متر و به گودی ۳۰ سانتی‌متر است. این دو لوح تاریخی هر کدام به سه زبان پارسی قدیم، بابلی و عیلامی قدیم نقر گردیده است.
متن پارسی در سمت چپ هر یک از دو لوح مزبور نوشته شده و پهنای آن قریب به ۱/۱۵ است. متن بابلی در هر دو لوح در وسط نوشته شده و عرض آن کمتر از متن پارسی است و متن عیلامی در هر دو لوح در طرف راست قرار دارد و پهنای آن از متن بابلی هم کمتر است.
لوح طرف چپ کمی بالاتر در سنگ کوه کنده شده بنام داریوش کبیر است و لوح سمت راست مختصری پایین واقع گشته بنام خشایارشا می‌باشد. هر یک از متن های سه‌گانه در هرکدام از دو لوح مشتمل بر بیست سطر بوده، مضمون هر دو کتیبه در هر سه متن یکی و مشترک است که به خط میخی نگاشته شده است. در اطراف دو لوح مزبور سوراخ های منظمی بر سنگ کوه دیده می‌شود که می‌رساند این دو نوشته تاریخی در عهد قدیم ظاهراً درها و پوش فلزی قرار داشته و آنها را از گزند باد و باران و آفتاب و غیره حفظ می‌نموده است.
ترجمهٔ کتیبه‌های گنجنامه: کتیبهٔ داریوش کبیر متن آن عبارت است از:
«خدای بزرگ است اهورامزدا، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید، که داریوش را شاه کرد، شاهی از [میان] بسیاری، فرمانروائی از [میان] بسیاری. مَنَم داریوش، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ سرزمین‌ها[یی] که نژادهای گوناگون دارند، شاه سرزمین دور و دراز، پسر ویشتاسب هخامنشی.»
کتیبهٔ خشایارشا نیز در قسمت پائین همین کتیبه‌است و متن آن عبارت است از:
«خدای بزرگ است اهورامزدا، که بزرگ‌ترین خدایان است، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که برای مردم شادی آفرید، که خشایارشا را شاه کرد، یگانه از میان شاهان بسیار، یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بی‌شمار. من خشایارشا، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ کشورهای دارای ملل بسیار، شاه این سرزمین بزرگِ دوردستِ پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی.»
آبشار گنجنامه
آبشارگنج نامه که از چشمه‌سارها و کوه‌های الوند سرچشمه می‌گیرد و در رودخانه‌ی پایین آبشار می‌ریزد، در مجموعه‌ی تفریحی تاریخی گنجنامه قرار دارد. این آبشار ۱۲ متری در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و تپه‌ی دیدنی عباس‌آباد قرار دارد که با اندکی کوهپیمایی سبک از میان سنگ‌ها می‌توانید به بالای آبشار برسید. اکنون نمای دیدنی و زیبای گنجنامه و همدان زیر پاهای شماست. در روزهای گرم تابستان مکانی برای گردشگری با آب و هوای خوب است.
دهکده تفریحی توریستی گنجنامه
مجموعه تفریحی، توریستی و ورزشی تله کابین گنجنامه همدان در میدان گنجنامه و در ۵ کیلومتری شهر همدان و در مجاورت کتیبه‌های کهن و آبشار گنجنامه واقع شده است.
انتهای پیام/ز