شاید مهم‌ترین قوه در بین قوای سه‌گانه؛ قوه قضاییه باشد، زیرا مستقیما با مردم و درخواست‌ها و مشکلات آنها سر و کار دارد. در کشور اگر قوه قضاییه متأثر از نهادها و یا دستگاه‌های وابسته به قوای دیگر بود به هیچ عنوان شاهد استقرار عدل و ایجاد آرامش در کشور نبودیم.
آیت‌الله شهید «سید محمد بهشتی» نخستین کسی است که سنگ بنای دستگاه قضایی را بنا نهاد و خود نیز به عنوان اولین رییس قوه قضاییه بر مسند ریاست تکیه زد. شاید جالب باشد تا بدانیم چه کسانی سکاندار دستگاه قضا بعد از انقلاب اسلامی بودند.
آیت‌الله شهید سیدمحمد حسینی بهشتی
شهید بهشتی در سال 1307 در اصفهان و در خانواده‌ای مذهبی متولد شد، وی در 4 سالگی به مکتب رفت و به دلیل گرایش به علوم دینی در سال 1321 راهی مدرسه صدر شد. در سال 1327 دیپلم ادبی را با شرکت در امتحان متفرقه اخذ کرد و به دانشکده علوم معقول و منقول (دانشکدهٔ الهیات و علوم اسلامی کنونی) دانشگاه تهران وارد شد.
در سال 1335 دوره دکتری خود را در رشته فلسفه آغاز کرد. اما با توجه به فعالیت در قم و مبارزات و سفر به آلمان نتوانست به موقع دوره را به پایان برساند و سرانجام در سال 1353 از پایان‌نامه دکتری خود تحت عنوان «مسایل ما بعد الطبیعه در قرآن» دفاع کرد. ریاست دیوان عالی کشور، ریاست قوه قضاییه، دبیر کل حزب جمهوری اسلامی و نایب رئیس خبرگان قانون اساسی از جمله عناوینی بود که شهید بهشتی در طول زندگی خود با آنها شناخته شد.
وی همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ دبیر شورای انقلاب بود. به دلیل باور نیرومند به کار حزبی در ۲۹ اسفند ۱۳۵۷ حزب جمهوری اسلامی را به همراه سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، سید علی خامنه‌ای و محمد جواد باهنر بنیان کرد که به زودی به مخالفان سرسخت رئیس جمهور ابوالحسن بنی صدر تبدیل شد. گفتنی است بهشتی در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی شرکت کرد و برای تدوین قانون اساسی انتخاب شد.
در ۴ اسفند ۱۳۵۸ به دستور امام خمینی(ره) ریاست دیوان عالی کشور یعنی بلندپایه‌ترین مقام قضایی در آن زمان را بر عهده گرفت و تا زمان ترور و شهادت در این سمت بود. وی در هفتم تیر ماه 1360 در پی انفجاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی که توسط منافقان سازماندهی شده بود، ترور شد.
آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی
آیت الله موسوی اردبیلی در سال 1304 در اردبیل و در خانواده‌ای روحانی متولد و در سال 1319 وارد مدرسهٔ علمیهٔ ملا ابراهیم در شهر اردبیل شد. وی در سال 1322 برای خواندن درس حوزوی در مراتب بالاتر وارد شهر قم شد و حدوداً 3 سال در این شهر اقامت گزید. آیت الله موسوی اردبیلی در قم شاگرد کسانی چون مرحوم حضرت آیت‌الله العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی و مرحوم حضرت آیت‌الله العظمی سیداحمد خوانساری بود.
با اوج‌گیری انقلاب در سال ۱۳۵۶، موسوی اردبیلی به همراه گروهی از روحانیان سیاسی نزدیک به امام خمینی(ره) به فکر تأسیس گروهی سیاسی برای انسجام بیشتر روحانیت بودند. گویا معلم شهید مرتضی مطهری و آیت‌الله محمد حسینی‌بهشتی برای چنین کاری پیش‌قدم شدند و سیدعلی خامنه‌ای، علی مشکینی، محمدجواد باهنر، محمد مفتح و سید عبدالکریم موسوی‌اردبیلی نیز به آنان پیوستند و گروهی با نام «جامعه روحانیت مبارز تهران» را تشکیل دادند. در پنجم آبان ۱۳۵۶ این گروه با صدور بیانیه‌ای به مناسبت درگذشت سید مصطفی خمینی رسماً اعلام موجودیت کرد.
از مشاغل و مسئولیت‌های وی پس از انقلاب اسلامی می‌توان به عضویت در شورای انقلاب، عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت در هیئت 3 نفره رسیدگی به اختلاف بنی‌صدر و دیگران، نمایندگی دوره اول مجلس خبرگان رهبری، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور ، عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی و مسئولیت اجرای فرمان 6 ماده‌ای امام خمینی (ره) اشاره کرد.
اول آذرماه ۱۳۹۵ آیت‌الله موسوی اردبیلی دچار ایست قلبی شد و به کما رفت و برای بستری به بیمارستان لالهٔ تهران منتقل شد. وی در ظهر روز سوم آذر ۱۳۹۵ به‌علت عارضهٔ قلبی و فرورفتن در کمای عمیق، در ۹۰ سالگی درگذشت. پیکر وی در قم تشییع شد و در حرم حضرت فاطمهٔ معصومه در کنار مزار علامه طباطبایی بزرگ مدفون شد.
آیت‌الله محمد یزدی
آیت‌الله یزدی در سال 1310 در اصفهان متولد شد. وی عضو شورای نگهبان، نماینده استان تهران در مجلس خبرگان رهبری، دبیر جامعه مدرسان حوزه علمیه قم و دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه است.
ریاست قوه قضاییه (1368 تا 1378)، نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره‌های اول و دوم، نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی و ریاست بر آن و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی از سوابق دیگر او است.
آیت‌الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی
آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی در سال 1327 در شهر نجف و در خانواده‌ای مذهبی متولد شد، وی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه علویه نجف به پایان رساند و سپس به تحصیلات حوزوی پرداخت. پس از پیروزی انقلاب 1357 به ایران آمد و رابط امام خمینی(ره) و سید محمدصادق صدر شد و پیام‌های مراجع تقلید ساکن شهر نجف را به امام خمینی(ره) می‌رساند.
وی همچنین تشکیلات جامعه روحانیت مبارز و مجلس اعلای عراق را به راه انداخت و آن را مدیریت و سازماندهی کرد. سید محمود هاشمی شاهرودی سال‌ها از اعضای شورای نگهبان بود تا اینکه با حکم رهبر معظم انقلاب در 23 مرداد 1378 به ریاست قوه قضاییه ایران منصوب شد و تا سال 1388 این منصب را در اختیار داشت.
وی در سال 1378 به عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی درآمد و پس از پایان دوره ریاست در قوه قضاییه به عضویت در شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد.
آیت‌الله صادق آملی لاریجانی
آیت‌الله آملی لاریجانی در سال 1339 هجری شمسی در نجف اشرف دیده به جهان گشود. پدر وی مرحوم آیت‌الله العظمی حاج میرزا هاشم آملی «قدس‌سره» از شاگردان برجسته آیات عظام سید ابوالحسن اصفهانی، ضیاء الدین عراقی و میرزای نائینی «قدس الله نفسهم الزکیة» و از جمله اعاظم فقها و مراجع نجف اشرف و قم بود که شاگردان بسیاری در این دو شهر بزرگ علم و تقوا پروراند.
وی دوران دبستان را در سال 1345 آغاز کرد و دوره دبیرستان را از دبیرستان صدر اوحدی در سال 1356 به پایان رساند و در همین سال وارد حوزه علمیه شد. وی با به پایان بردن دروس سطح به درس خارج پدر خود هاشم آملی و نیز حسین وحید خراسانی رفت و سال‌ها از محضر آنان بهره برد. وی در بخش علوم عقلی نیز در درس اسفار عبدالله جوادی آملی و حسن حسن‌زاده آملی حاضر شد.
در جریان انقلاب در کنار مرحوم والد بزرگوارش، در پاره‌ای اقدامات شرکت کرد و پس از چندی با توجه به این حقیقت که تهاجم فرهنگی غرب دست کمی از تهاجم نظامی آن ندارد، در حد توان چه در عرصه حوزه و چه دانشگاه به روشنگری در این مقوله پرداخت.
آیت‌الله صادق آملی لاریجانی رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران و از اعضای فقهای شورای نگهبان است. وی همچنین از اعضای مجلس خبرگان رهبری در دوره سوم و چهار در استان مازندران بوده است.
همچنین وی طی ابلاغی از طرف مقام معظم رهبری در سال 1392 به عضویت در شورای عالی فضای مجازی درآمد و در سال 1394 پس از درگذشت آیت‌الله مهدوی کنی طی حکمی از جانب رهبر معظم انقلاب، به سمت ریاست هیئت امنای دانشگاه امام الصادق (ع) نایل آمد و چند دوره نیز عضو هیئت امنای دانشگاه قم بوده است.
فلسفه اخلاق در قرن حاضر، انسان از آغاز تا انجام، ترجمه رساله علامه طباطبایی، دین و اخلاق (ترجمه)، فلسفه تحلیلی، تئوری‌های معناداری و زبان دین از جمله کتاب‌هایی است که وی تألیف، تصحیح و ترجمه کرده است.
انتهای پیام/