محتوای بیشتر قصاید ابن یمین مدح شاهان و منقبت امامان شیعه و مـضمون غزلیـات او عـشق و دلـدادگی است. مضامین ابن یمین از نتایج حکمت عملی مایه می‌گیرد و در قالب تشبیهات و تمثـیلات بـدیع عرضـه می‌شود.
از صفات ممتازش نظریات متلون اوست که تا حد تناقض در تغییر است. در شعرش قناعت پیشگی و بی اعتباری دنیا بیشتر مورد تأکید قرار گرفته است. او دائما مخاطب را متوجه گـذر عمـر و بدی‌ها و خوبی‌های آن می‌کند. شعر او در برگیرنده مضامین اجتماعی و فرهنگی از جمله عدالت و آزادگی، برتری علم و اندیشه، مناعت طبع، تواضع در مقابل عالمان، دوری از ریا و تزویر و فتنه و فساد مطرح شده است.
او یکی از بزرگ‌ترین قطعه سرایان ایرانی نه تنها در ایران و سرزمین های آشنا با زبان و ادبیات فارسی؛ بلکه در خارج از این مرز و بوم مشهور و شناخته شده است و در زمینه اشعار اخلاقی و پند و نصیحت و حکمت از جمله شاعرانی است که درباره زندگانی و آثار و افکار به ویژه مفاهیم اجتماعی و اخلاقی قطعات او سخن ها رفته و کتاب ها و مقالات نوشته شده است. اندرز و طعن و طنز در قطعه های او مشهود است.
ابن یمین در شمار افراد روشن ضمیر و بیدار دل است که در لباس قناعت و ساده زیستی و نیز پاکدلی و آزاداندیشی به سرودن شعر دست می یازد. سخنانش از آزادی و آزادگی است و آنجا که سخن از پشت پا زدن به هستی بی بنیاد این جهانی و ناپایداری آن است، احساس این مرد بزرگ را می توان دید.
ای دل طلب کار جهان چیزی نیست
خوش باش که بسیار جهان چیزی نیست
هر سود و زیان کز اوست شادی و غمت
در رسته بازار جهان چیزی نیست
عشق عرفانی ابن یمین تا حد زیادی شباهت به عشق عرفانی شاعران مشهور قرن هفتم، مولانا جلال الدين محمد بلخی، فخرالدين عراقی دارد.
منابع:
فرهنگ تشبیهی در قصاید ابن یمین فریومدی. یاسین محمود زاده. 1389
بررسی مضامین فرهنگی اجتماعی در دیوان ابن یمین فریومدی. بهمنیار نورقلایی. 1388
انتهای پیام/