سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

فردوسی در چند سالگی شاهنامه را تمام کرد؟

روز ۲۵ اردیبهشت در سال‌های اخیر به «بزرگداشت فردوسی» نامگذاری شده است، روزی که هیچ مناسبتی با زندگی حکیم ابوالقاسم فردوسی ندارد و صرفاً قراردادی است.

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تولد، زندگی و زمان درگذشت حکیم ابوالقاسم فردوسی اطلاع دقیقی در دست نیست، اما با توجه به اشاراتی که در متن شاهنامه آمده است اغلب معتقدند که فردوسی در سال ۳۲۹ هجری قمری متولد شده و در سال ۴۱۱ هجری قمری دار فانی را وداع گفته است و روز دقیق آن مشخص نیست.

بنابراین ۲۵ اردیبهشت هیچ ارتباطی با تولد یا وفات او ندارد و به عنوان روز بزرگداشت این شاعر حماسه‌سرای کشور قرارداد شده است.

به همین بهانه، نظریات مختلف درباره زادروز و سالمرگ شاعر بلندآوازه طوس را به اجمال مرور می‌کنیم.

* آیا فردوسی متولد اول بهمن است؟

سجاد آیدنلو پژوهشگر ادبیات فارسی و دانشیار دانشگاه پیام نور ارومیه در این باره می‌نویسد: مرحوم علیرضا شاپور شهبازی (شیراز ۱۳۲۱ ـ آمریکا ۱۳۸۵) دارای دکترای باستان‌شناسی‌ از دانشگاه لندن و فوق دکترای تاریخ‌نگاری ایران از دانشگاه گوتینگن آلمان با اشاره به ابیات:

چو آدینه هرمزد بهمن بود / بر این کار فرّخ نشیمن بود

می لعل پیش آور ای هاشمی / ز خمّی که هرگز نگیرد کمی

چو شصت و سه شد سال شد گوش کر / ز بیشی چرا جویم آیین و فر

و بیت «شب اورمزد آمد از ماه دی / ز گفتن بیاسای و بردار می» که حدود ۸۰۰ بیت پیش از آن‌ها در شاهنامه‌ آمده است، طی محاسباتی به این نتیجه رسیده که فردوسی در سوم دی ماه سال ۳۰۸ یزدگردی برابر با اول بهمن زاده شده است.

ولی بر پایه گاهنامه تطبیقی مرحوم استاد بیرشک در آن ایّام جمعه تنها در سال ۳۸۷  هجری مطابق با اوّل بهمن ماه بوده است‌ ‌و اگر فردوسی به اشاره خود در این هنگام ۶۳ ساله بوده‌، سال تولدش ۳۲۴ هجری خواهد بود نه چنان که ژول مول (شرق‌شناس و شاهنامه‌پژوه آلمانی) و پس از او دیگران گفته‌اند سال ۳۲۹ هجری! به هر حال سال ۳۲۹ هجری به عنوان سال ولادت شاعر ملی ایران تثبیت و پذیرفته شده است.

* نام ابوالقاسم فردوسی چه بود؟

«ابوالقاسم» کُنیه فردوسی بوده و نام او نبوده است. به استناد ترجمه عربی‌ بُنداری‌ از شاهنامه، «قابل اعتمادترین» صورت نام فردوسی از میان وجوه گوناگون یاد شده در منابع «منصور پسر حسن» دانسته شده است.

محمدرضا شفیعی کدکنی‌ با بررسی کنیه‌ها و نام‌های دانشمندان در تاریخ نیشابور رابطه جالبی بین آن‌ها یافته‌ است، بدین صورت که بیشتر کسانی که کنیه‌شان ابوالحسن‌ است علی نام دارند و غالب ابوعبدالله‌ها، محمّد و تقریبا بیشتر ابوالقاسم‌ها، حسن. بر اساس این قرینه چون کنیه فردوسی ابوالقاسم بوده است این احتمال راهم نباید از نظر دور ‌داشت‌ که شاید نام وی نیز «حسن» بوده باشد.

زنده‌یاد محمدامین ریاحی صورت‌ متحمل‌تر نام‌ فردوسی را «حسن بن علی» دانسته است.

* «شاهنامه» سروده چه سالی است؟

سید ضیاءالدین ترابی شاعر و پژوهشگر ادبیات معتقد است: چند سالی است که روز ۲۵  اردیبهشت را روز «بزرگداشت فردوسی» نامگذاری کرده‌اند که براساس اسناد و مدارک موجود این روز هیچ مناسبتی با زندگی حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر بزرگ حماسه‌سرای ایران ندارد. در حقیقت این ۲۵ اردیبهشت ماه را به جای ۲۵ اسفند برگزیده‌اند که روز پایان شاهنامه فردوسی است.
روزی که به صراحت متن شاهنامه، روز پایان داستان یزدگرد یا کل شاهنامه است، آن هم در سالی که مصادف با ۷۱ سالگی شاعر است. یعنی سال ۴۰۰ هجری قمری و این موضوع در بیت‌های زیر  از بیت‌های پایانی شاهنامه  به روشنی بیان شده است:  روزی که به صراحت متن شاهنامه، روز پایان داستان یزدگرد یا کل شاهنامه است، آن هم در سالی که مصادف با ۷۱ سالگی شاعر است. یعنی سال ۴۰۰ هجری قمری و این موضوع در بیت‌های زیر  از بیت‌های پایانی شاهنامه  به روشنی بیان شده است:

چو سال اندر آمد به هفتاد و یک / همی زیر شعر اندر آمد فلک
سی و پنج سال از سرای سپنج‌ / بسی رنج بردم به امید گنج‌
سر آمد کنون قصه یزدگرد / به ماه سپندارمذ روز ارد
ز هجرت شده پنج، هشتاد بار / که گفتم من این نامه شهریار

با توجه به این که حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال ۳۲۹ هجری قمری دیده به جهان گشوده است، با گذشت ۷۱ سال از این تاریخ، دقیقا به سال ۴۰۰ هجری قمری می‌رسیم که خود شاعر در بیت‌های بالا به آن اشاره کرده (ز هجرت شده پنج هشتاد بار)‌ آن هم در ۲۵ اسفند ماهی که مطابق با سال ۴۰۰ هجری بوده است،

* فردوسی چه سالی بدرود حیات گفت؟

در تذکرة الشعرای دولتشاه سمرقندی، تاریخ وفات فردوسی را ۴۱۱ هجری ذکر کرده و آورده است‌: «قبر او در شهر طوس‌ است به جنب مزار عبّاسیّه و الیوم مرقد شریف او معیّن است و زوّار را بدان مرقد التجاست».

اما در دو منبع مقدّم بر تذکرة الشعرا یعنی تاریخ گزیده (احتمالاً تألیف 730 قمری) و تاریخ کبیر جعفر بن محمّدبن محمّد بن حسن جعفری (سده نهم) سال درگذشت فردوسی ۴۱۶ هجری ثبت شده است.

بر همین اساس احتمالا باید این تاریخ احتمالی را هم در کنار سال ۴۱۱ قمری برای وفات فردوسی ذکر کرد.

منبع: فارس

انتهای پیام/
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۶
در انتظار بررسی: ۰
رمیصا گل
۰۹:۰۳ ۰۳ اسفند ۱۴۰۰
خیلی بد بود
عماد
۰۹:۱۰ ۰۳ بهمن ۱۴۰۰
لطفاً معنی دقیق این مصرع رو بفرمایید
سی و پنج سال از سرای سپنج‌
ناشناس
۲۰:۱۹ ۲۱ آذر ۱۴۰۰
خوب نبود
ناشناس
۱۰:۲۸ ۲۹ ارديبهشت ۱۴۰۰
خوبع من دنبال درسم میگردم
...........
۱۳:۰۷ ۱۶ بهمن ۱۳۹۹
عالی
ناشناس
۱۹:۰۹ ۱۳ بهمن ۱۳۹۹
عالی بود
حسنا مهرپور
۱۵:۰۳ ۲۵ آذر ۱۳۹۹
عالی بود برای من بدرد خورد
ناشناس
۱۸:۴۵ ۲۹ مهر ۱۳۹۸
خوب
ناشناس
۱۵:۰۹ ۲۸ بهمن ۱۳۹۷
خیلی عالی بود
ناشناس
۱۵:۰۹ ۲۸ بهمن ۱۳۹۷
به نظر من خوب بود اما از شاعر های زنده هم بگن خوبه
ناشناس
۱۵:۰۱ ۲۸ بهمن ۱۳۹۷
ععععععععععععععاااااااااااااااااااااااااااااااااااللللللللللللللللللللللیییییییییییییییییییی بود
محدثه خامه گر
۰۸:۲۷ ۲۵ مرداد ۱۳۹۷
مطلب جالبی بود اما دوست دارم از شاعرهای خوبی که زنده هستند هم بنویسید واقعا چرا خبرنگارها منتظرند شاعرها بمیرند بعد به سراغ آنها و آثارشان می روند ؟ بقول حکیم ارد بزرگ (آدمهای بزرگ، بسیار بوده اند و پس از این هم، هزار بار بزرگتر از آنها خواهند آمد، بی شک فردوسی، خیام، نادر و... بسیار بزرگ بوده اند، اما جهان رو به پویش است و آدمها پیوسته از راه رفته گذشتگان، پندها گرفته و آموزش ها دیده اند، پس بی شک در هر زمان آدمهایی بزرگتر از گذشته پا به میدان می گذارند. مبادا به نام بزرگان تاریخ خود، مشاهیر زنده مان را نابود سازیم که این رسم مردم نادان و بی خرد است. پیوسته بزرگان زنده خویش را ستایش کنیم و از هزار "اُرد" مرده هم یاد نکنید. تا با بزرگداشت زندگان، پیشرفتتان هر روز بیشتر از روز پیش باشد.)
ناشناس
۱۵:۰۴ ۲۸ بهمن ۱۳۹۷
اره والا با نظرت موافقم
ناشناس
۱۶:۰۴ ۰۲ ارديبهشت ۱۳۹۷
خيلي خوب بود
ناشناس
۱۶:۰۴ ۰۲ ارديبهشت ۱۳۹۷
خيلي خوب بود
ناشناس
۱۶:۰۴ ۰۲ ارديبهشت ۱۳۹۷
خيلي خوب بود