به گزارش خبرنگار
راه و شهرسازی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، ایران عنوان شاهراه ترانزیتی منطقه، موقعیت مناسبی را برای اتصال آسیای میانه به آب‌های گرم خلیج فارس و آسیای دور به اروپا دارد، همچنین مسیر مناسبی برای ترانزیت سوخت از عراق به کشورهای حاشیه خلیج فارس به شمار می‌رود، بنابراین این موقعیت استراتژیک بهترین فرصت برای افزایش ترانزیت شناخته می‌شود.
یکی از مهمترین وسایل ترانزیت در کشور ما حمل و نقل از طریق جاده است به طوری که حجم زیادی از ترانزیت کشور از این طریق انجام می‌گیرد، هرچند که سیاست وزارت راه و شهرسازی در دولت جدید این است که بخش زیادی از حمل و نقل را از جاده به ریل انتقال دهد، اما همچنان جاده به عنوان انتخاب اول صاحبان کالا شناخته می‌شود.
بحث ترانزیت، صادرات و واردات مهمترین موضوعات در حوزه حمل و نقل بین المللی است، توسعه ترانزیت نیز از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد و عمدتا جزو مباحث و مواردی است که سازمان توسعه آن را در اولویت کاری خود قرار داده است.
با توجه به اهمیت ترانزیت در کشور به ویژه بخش حمل ونقل جاده‌ای مصاحبه ای با جمیلی معاون دفتر ترانزیت و حمل و نقل بین المللی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای انجام شد.
در خصوص عملکرد بخش حمل و نقل بین المللی از نظر آماری و همچنین میزان صادرات نفت کشورهای همسایه که از طریق خاک کشورمان ترانزیت می‌شود، توضیح دهید.
جمیلی: همانطور که میدانید طی سالهای اخیر به جهت گشایش هایی که به واسطه توافق هسته‌ای با شش قدرت دنیا و همچنین با کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) صورت گرفت صادرات نفت ایران افزایش پیدا کرد و به جهت این افزایش، بخشی از ترانزیت نفتی کشور که عمدتاً از مبادی به طور مثال عراق به سمت بنادر جنوبی کشور و نهایتاً به کشور هند و سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی ترانزیت می‌شد، کاهش پیدا کرده است. به جهت اینکه اولویت در صادرات فرآورده‌های نفتی خود کشور بوده، طبیعی است، کشورهای هدف وقتی می‌دیدند که هزینه‌های دریافت فرآورده‌های نفتی از مبادی ایران به جهت کیفیت بالا و همچنین به دلیل پایین بودن کرایه حمل، ارزان‌تر تمام می‌شود، ترجیح می‌دادند از صادرات مواد نفتی ایران استفاده کنند به جای اینکه از کشورهای همسایه ایران این محصول را دریافت نمایند.
آیا کاهشی هم در ترانزیت غیرنفتی داشته ایم؟
جمیلی: بخش ترانزیت غیرنفتی تغییرات آنچنانی نداشته و حدود ۶ درصد کاهش در مجموع ترانزیت غیر نفتی در سال گذشته شاهد بودیم که آن هم عمدتاً بخاطر رکود جهانی که بیشتر کشورهای منطقه هم درگیر آن هستند، بوده است.
آمارهای موجود در ترانزیت نفتی و غیر نفتی را عنوان کنید.
جمیلی:آمار ترانزیت مواد نفتی در ۱۲ ماهه سال ۹۵ یک میلیون و ۸۲۷ هزار و ۵۹۱ تن بوده است که در مقایسه با سال ۹۴ حدود ۶۰ درصد به همان دلایلی که قبلاً اشاره کردم، کاهش داشته است. در حوزه ترانزیت مواد غیرنفتی همانگونه که عرض کردم کاهش آنچنانی را شاهد نبودیم بطوریکه در ۱۲ ماهه سال ۹۵، پنج میلیون و ۹۸۸ هزار و ۶۵۶ تن بوده است که در مقایسه با سال ۹۴ حدود ۶ درصد کاهش داشته است.
در مجموع ترانزیت کل موادنفتی و غیرنفتی حدود ۷ میلیون ۸۱۶ هزار و ۲۴۷ تن بوده که نسبت به سال ۹۴ در مجموع نفتی و غیر نفتی ۲۸ درصد کاهش داشتیم که عمدتا به دلیل کاهش ترانزیت نفتی بوده است.
فعالترین مرزهای کشور در حوزه ترانزیت کدام مرز‌ها بوده است؟
جمیلی:مرزهای زمینی و دریایی که بیشترین فعالیت را درحوزه ترانزیت کالا داشته اند عبارتند از، بندر شهید رجایی در رتبه اول چیزی حدود ۲ میلیون و ۷۹۹ هزار تن تقریبا ۳۵ درصد ترانزیت را بخود اختصاص داده و مرز پرویزخان با یک میلیون و ۱۶۳ هزار تن و بازرگان با حدود یک میلیون تن رتبه‌های دوم و سوم را در ترانزیت کالا به خودشان اختصاص داده اند.
فعالترین مرز‌ها در ترانزیت ورودی، مرز پرویزخان،
بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر بوده و در ترانزیت خروجی هم بندر امام
خمینی، دوغارون و میلک در افغانستان بوده است.
مهمترین کشور‌ها در مبادی و مقاصد ترانزیت کدام هستن؟
جمیلی:کشورهایی که مهمترین مبادی و مقاصد ترانزیت کالا از کشور بوده اند به ترتیب عبارتند از: عراق به مقصد کشور امارات متحد عربی و در رتبه دوم امارات به افغانستان بوده و در رتبه سوم هم ترکیه به ترکمنستان.
خلاصه‌ای از برنامه حمل و نقل بین المللی در حوزه ترانزیت در سال جاری چیست؟
جمیلی:با توجه به رویکرد کلی که در راستای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ترسیم شده است، استفاده حداکثری از موقعیت ممتاز کشور برای توسعه حمل و نقل بین المللی و ترانزیت با بهره گیری از توان داخلی برای این امر می‌باشد. در این راستا مهمترین برنامه‌های سازمان، توسعه و فعال نگه داشتن کریدورهای ترانزیتی و استفاده حداکثری از قلمرو کشور، همگرایی و توسعه روابط حمل و نقلی با سایر کشور‌ها با اولویت‌های کشورهای منطقه، رفع مشکلات حمل و نقل کالاهای صادراتی و وارداتی و ترانزیتی بطورکلی رفع موانع در امر حمل و نقل بین المللی می‌باشد.
عناصر اصلی در حوزه حمل ونقل شامل چه مواردی می‌شود؟
جمیلی:در حوزه حمل و نقل اساساً ۴ عنصر زیرساخت، شرکت‌های حمل و نقل، راننده و ناوگان برای جابجایی کالا با فرض مهیا بودن بازار و تقاضای لازم برای فعالیت حمل و نقل در کشور، از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تلاش این سازمان بر این است به نحو احسن از توان داخلی البته در صورت ضرورت از سرمایه گذاری خارجی برای رونق ارکان حمل و نقل بین المللی، هم در زمینه توسعه، بهره برداری و نگهداری از زیرساختهای حمل و نقلی و هم در خصوص شرکت ها، رانندگان و ناوگان داخلی به جهت افزایش اشتغال، بهره برداری لازم صورت بگیرد.