ظریف تصریح کرد: در نگاه به خطوط کلی تمدن چندین هزار ساله بشری، مشاهده میشود که تبادلات و تعاملات میان جوامع بشری، هر یک با خصوصیات ویژه خود، هر کدام به صور و درجات متفاوت و نیز در ادوار گوناگون، تمدن مشترک بشری را به ارمغان آورده اند. استمرار تبادلات و تعاملات میان گسترهای وسیع از دستهجات بشری، از اولین روزهای ثبت تمدن بشری تا به امروز، به گفتگو و تفاهم از طریق ابزارهایی چون تعاملات فکری، ادبیات و هنر متکی بوده است.
ظریف با خواندن بیت معروفی از شاعر شهیر ایرانی قرن سیزدهم (بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند/ چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار/تو کزمحنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی) اضافه کرد: این اسباب و علل، کارکرد خود را به عنوان ابزاری برای اتکا، پرورش و استفاده تمدنی با هدف نهایی استمرار آن، حفظ کرده اند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با بیان اینکه جهان امروز و گذشت تفاوتها پیچیدگیهای فراوانی دارد، اظهارداشت: این تفاوت خواه در رابطه با تعداد و تنوع بازیگران، خواه انواع چالش ها در عرصه های گوناگون حیات بشری یا در رابطه با شبکه روابط پیچیده و بیش از پیش سردرگمی که پدید آمده، دیده می شود. در عین حال، حقیقت شاهکار هشتصد ساله سعدی و نیاز به آن، امروزه و در عصر جهانی شدن نیز به خوبی هویدا و آشکار است و به ما متذکر می شود که بشریت فقط یک «دهکده جهانی» نیست، بلکه «یک پپکر واحد انسانی» است که در آن هیچ عضوی را قرار و سود و رونقی نخواهد بود هنگامی که سایر اعضا دچار درد و تالم اند.
وی تأکید کرد: بدیهی است جامعه بشری امروزه با چالش های مشترک و خطیری روبروست که طیف وسیعی از موضوعات همچون اهداف به سختی دست یافتنی توسعه پایدار، حفاظت از محیط زیست و فقرزدایی برای بخش بزرگی از جامعه بین المللی تا مبارزه با دو پدیده جدید را شامل افراط گرایی و تروریسم به عنوان بیماری های عالمگیر، دربر می گیرد.
ظریف خاطرنشان کرد: ماهیت جهانی شده و به هم پیوسته جریان امور در سراسر گیتی، ما را ناگزیر می سازد که برای مشکلات مشترک به راه حل های مشترک روی آوریم. بعلاوه، از آنجا که شاهد احیای گرایش به رویکردهای آزمایش شده-و شکست خورده-یکجانبه هستیم، تاکید می نمایم که باید به دنبال یافتن راه حل های چندجانبه باشیم.
وی تصریح کرد: حقیقت عینی و علی الارض تغییر کرده و لذا متقابلا باید در فوریت و در برخورد قاطع مشترک و دسته جمعی با این چالش توسط جامعه جهانی نیز تغییر ایجاد شود. بعلاوه، درست در همین جاست که نقش ویژه تمدن های کهن مطرح و ضرورت می یابد. این تمدن ها در مقایسه با سایر اعضای بسیار جوان تر جامعه بشری، از دانش، عمق فکری و معنوی، تجربه به بوته آزمایش گذاشته شده و بصیرت تاریخی به سختی به دست آمده ی بیشتر و قابل اتکاتری برخوردارند.
رئیس دستگاه دیپلماسی بیان داشت: با توجه به بزرگی این چالش ها و فعالیت تعداد بیشماری از نهادهای رسمی و نه چندان رسمی در مقابله با آنها که ادعای ارائه چاره و راه حل نیز دارند و با توجه به ضرورت اجتناب ناپذیر برخورد واقعی و عینی، با انگشت بر ضربان و پا بر زمین، تکلیف بر این مجمع حکم می کند که رویکردی متمرکز، دستورکاری تعریف شده و معتدل و ساختاری عملی را به منظور تضمین پیگیری فعال و موثر اهداف مشترکمان در پیش بگیرد. نه می توان به محدودیت های موجود در جهان بی توجه بود و نه باید در دام آشنا و آسان ایده آل های بلندپروازانه و غیرقابل دسترسی افتاد.
ظریف گفت: آن چه که باید در این مرحله اولیه و البته حساس فعالیت مجمع به آن پرداخت، رسیدن به یک تفاهم کلی و جمعی در خصوص مفاهیم و اصول فراگیر و بنیادینی است که به فعالیت های آتی ما شکل و جهت می بخشد. بایستی هنجارها و اصولی چون تنوع، فراگیربودن، تحمل پذیری، اعتدال، گفتگو، عدالت، حقوق بشر، دمکراسی و حکومت داری شایسته را، علیرغم تفاوت های اجتناب ناپذیر در خصوص به کارگیری و اجرای آنها، شناخته و به آنها احترام بگذاریم.
وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه ما به عنوان وارثان تمدنهای کهن با برخورداری از درک و فهم تاریخی عمیق از این که پیروزیها و شکستها تنها دورههای کوتاهی در گذشته چندهزار ساله بودهاند، اظهارداشت: بایستی الگوهای رایج (پارادایم های)، همچون «حق با قدرت است» و حذف را که در اشکال گوناگون خود موجب خونریزی و تخریب در سراسر تاریخ شده و خشونت، توسعه نیافتگی و افراط گرایی به همراه آوردهاند، به چالش بکشیم.
ظریف تاکید کرد: این الگوی رایج مدت های مدیدی بر روابط میان جوامع و ملت ها حاکم بوده و باعث جنگ، جنایت، اشغال، سرکوب، تبعیض و آوارگی گشته است. تروریسم و افراط گرایی شایع که امروزه فراروی کشورها و مناطق سراسر جهان از جمله غرب آسیا، مهد بسیاری از تمدنهای کهن، قرار دارد، محصول چنین الگوی منسوخی است.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت: جامعه بشری امروزه به شدت محتاج پذیرش تنوع غنی در درون و میان تمدن هاست. وارثان تمدنهای کهن دارای یک مسئولیت تاریخی برای پیشگام شدن در ترویج گفتگو و مشارکت همگانی بر اساس احترام متقابل و موضع برابر برای ایجاد یک الگوی جدید از سیاستهای جهانی هستند.
ظریف در پایان خاطرنشان کرد: ما به عنوان نمایندگان تمدنهای کهن که در معرض طوفانهای سهمگین و شاهد صعود و سقوط امپراطوریها بودهایم، از سابقه تاریخی لازم برای ارائه و ارتقای دو درمان برای بسیاری از بیماری های این دوره از حیات جوامع بشری برخورداریم که آن دو درمان گفتگو و اعتدال است.