اعتکاف از حسنه ترین سنت مومنان به شمار رفته که هر ساله در کشور ما با شور و شوق خاصی در مساجد برپا می شود. مومنان خدا جوی کشورمان هر ساله با حال و هوای خاصی برای ادای این عبادت مهم خود را به لحاظ قلبی آماده کرده‌اند. اعتکاف قلب ها آماده پذیرش الطاف الهی است و شخص معتکف مادیات را کنار گذاشته و با اخلاص به سوی معبودش می‌رود.
اعتکاف به چه معنا است؟
اعتکاف از نظر لغوی مصدر باب افتعال از ( عکف ) است که معنای درنگ کردن و دلالت کردن را نیز می دهد و در دین مقدس اسلام نیز اعتکاف به معنی توقف در مسجد یا عبادت در مسجد است. البته اعتکاف در اصطلاح ما به گوشه نشینی، عزلت و بریدن از خلق و نزدیکی به حق تعبیر می‌شود. از دیگر معانی اعتکاف می توان به اقبال و روی آوردن به چیزی اشاره کرد.
اعتکاف از منظر قرآن و حدیث
در دین مبین اسلام به مبحث اعتکاف توصیه فراوانی شده است و در احادیث پیامبر گرامی اسلام (ص) و ائمه اطهار(ع) به این سنت پسندیده پرداخته اند. در آیه 125 سوره بقره از اعتکاف و اهمیت آن صحبت به میان آورده شده است. نخستین معتکف حضرت آبراهیم و اسماعیل (ع) بودند، چرا که از طرف خداوند دستور داده شده که مکانی را برای برپایی این فریضه درنظر بگیرند. از دیگر آیات قرآن که به این سنت حسنه پرداخته است آیات 16 و 17 سوره مریم (س) است که در آن آمده که حضرت مریم(س) را به خلوت گاهی بردند و پیامبر(ص) هم هر سال یک ماه را برای جستجوی حقیقت به غار پناه می برد و اعتکاف را به جای می‌آورد. خلاصه این که اعتکاف فقط منوط به زمان ما نیست و از گذشته تا به حال فرد به منظور حق جویی و پناه آوردن به خالق یکتا از مخلوق دل کنده و روح حقیقت جویش را به سوی خالق ابدی پرواز می دهد.
سنت حسنه اعتکاف از منظر دیگر ادیان
اعتکاف به عنوان سنت حسنه الهی فراتر از مسلمانان بوده و پیروان دیگر ادیان نیز به این روش گرایش پیدا کرده اند. حضرت موسی (ع) برای مدت زمانی پیروانش را ترک و به هدف نیل به خالق خویش گوشه گیری و عزلت کرد. حضرت مریم (س) نیز با هدف دوری از مردم زمانه با خود خلوت کرد، به طوری که حضرت زکریا(ع) برای وی طعامی می برد. دیگر پیامبران نیز به منظور دوری از خستگی های مردم زمانه به سوی پروردگار الهی می آمدند و خلوت اختیار می‌کردند.
اعتکاف به چه صورتی انجام می شود؟
اعتکاف از جمله عبادت های مسلمانان بوده که انجام و ادای این فریضه الهی امری مستحب است. در این عبادت و سنت، فرد برای مدت 3 روز به مسجد محل یا مسجد جامع شهر رفته و با خدای خود خلوت کرده و به استغفار در درگاه باری تعالی می‌پردازد و طی این مدت از مسجد خارج نمی شود و به غیر از این عمل خاصی انجام نمی دهد. فرد پس از تصمیم گیری جهت انجام اعتکاف ابتدا نیت را بر زبان جاری ساخته و سپس در مسجد به مدت 3 روز توقف می کند. باید این نکته در نظر گرفته شود که فریضه اعتکاف نمی تواند کمتر از 3 روز باشد و باید معتکفین در ایام روزه بگیرند.
زمان اعتکاف و ایام البیض به چه معنی است ؟
رجب از ماه های خداوندی است که مومنان در روزهای منتهی به میانه این ماه سنت حسنه اعتکاف را به جای می آورند. روزهای 13- 14 و 15 این ماه بهترین زمان برای دل بریدن از تعلقات دنیوی و خلوت با خداوند است.
در کشور ما نیز در همین ایام سنت اعتکاف برپا می شود. زمان اعتکاف از نخستین دقایق طلوع روز سیزدهم آغاز و تا غروب روز پانزدهم ادامه می‌یابد. البته دهه سوم ماه مبارک رمضان نیز برای سنت اعتکاف نیز در نظر گرفته شده است اما به طور کلی زمان و مکان دقیقی برای انجام این عبادت وجود ندارد. در واقع باید گفت بیض به معنای سفید است و به روزهای سیزده و چهاردهم ماه‌های قمری اطلاق می شود.
اهمیت اعتکاف و معتکف
اعتکاف، محو خود خواهى در امواج بلند خداگرایى و خدمت به امت اسلامى است. اعتکاف، بیرون رفتن از خانه خویش و مصمم شدن بر حضور در خانه حضرت حق است. عبادتى مستحب و تقرب جویانه و داوطلبانه است که روزه روز سوم آن رنگ وجوب مى گیرد.
اعتکاف، گریز از لذت گرایى و مهار حس خود محورى و برترى جویى و بازگشت از قبله دنیاگرایان به سمت و سوى قلب و قبله هستى است.
خود سازى، محاسبه نفس، توبه و نیایش، نماز و تلاوت قرآن و استمداد از آستان قدس ربوبى از دیگر برکات اعتکاف است.
اسلام، فکر جدایى از زندگى دنیا و گوشه نشینى و کناره گیرى از مردم و به تعبیر دیگر رهبانیت را باطل و ناپسند اعلام کرد، اما اعتکاف را به عنوان فرصتى براى بازگشت به خویش و خداى خویش قرار داد تا کسانى که از هیاهو و جنجال هاى زندگى مادى خسته مى شوند، بتوانند چند صباحى با خداى خود خلوت کنند و جان و روح خود را با خالق هستى ارتباط دهند.
اعتکاف شرایطی را فراهم می کند تا انسان ها با توشه معنوى، اعتقادى راسخ، ایمان و امیدى بیشتر به زندگى ادامه دهند، خود را براى صحنه هاى خطر و جهاد در راه خدا آماده سازند، همیشه با یاد خدا تلاش کنند و خود را در محضر پروردگار ببینند، از نافرمانى او بپرهیزند و به سوى سعادت دنیا و آخرت گام بردارند.
اعتکاف در کشورمان
در کشور ایران به این سنت اهمیت بسیاری داده می‌شود و مشتاقان بسیاری که عمدتا جوانان و نوجوانان هستند با اشتیاق زیاد خود را برای انجام این فریضه الهی آماده می‌کنند و روح خداجویشان را به سوی خالق پر می دهند.
با توجه به برپایی سنت اعتکاف در روزهای ایام البیض زمانی که عرشیان با فرشیان هم تراز می شوند، ثبت نام از مشتاقان و خداجویان زودتر از موعد مقرر در مساجد و تکایا و دانشگاه‌ها آغاز شده و شب گذشته مهلت ثبت نام عاشقان الهی به پایان رسید و امروز نخستین روز برگزاری این مراسم پرفیض و برکت است.
رحمانی: اعتکاف ظرفیت تحول معنوی بشریت/ روان‌شناسان تحقیق کنند چه آرامشی در این عبادت نهفته است؟
محمدرضا رحمانی، کارشناس امور دینی در گفتگو با خبرنگار
حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره اعتکاف به عنوان سنت حسنه و پسندیده اسلامی اظهار داشت: اعتکاف عبادتی است که شخص با تصمیم گیری خود از تعلقات دنیوی رهایی یافته و به سوی خالق خویش پیش می‌رود. در قرآن کریم 9 بار از کلمه معتکف استفاده شده است و شخص در ایام البیض با گرفتن روزه به این عبادت می پردازد.
وی با پرداختن به اهمیت این فریضه الهی تصریح کرد: شخص نیت کرده از منزل به سوی مسجد می رود. در واقع کاری را انجام داده که اصحاب کهف انجام داده اند، چرا که اعتکاف نوعی خروج از روزمرگی ها به شمار می‌رود و ظرفیت تحول معنوی بشر را به دنبال دارد. در حقیقت این عبادت نوعی آشتی با خداوند است و جسم و روح از هر لحاظ آرام می شود. در اعتکاف فرد به اخلاص جسمی و روحی زیادی نایل می شود و تجربه شیرینی برای او رقم می‌خورد.
رحمانی سپس به عبادت این روزها پرداخت و گفت: دو نوع اعتکاف از جمله اعتکاف رجبیه و اعتکاف ماه مبارک رمضان داریم که به ترتیب اعتکاف رجبیه واجب و دیگری مستحب است. در اعتکاف رجبیه که در روزهای 13 تا 15 ماه رجب است نماز و دعای ام داوود (ع) خوانده می‌شود.
این کارشناس امور دینی با اشاره به حضور مشتاقان به ویژه قشر جوان عنوان کرد: حضور جوانان و نوجونان و ثبت نام معتکفین نشان از گرایش مردم کشورمان به این سنت پسندیده اسلامی دارد، چرا که اعتکاف گریزگاهی بوده که مردم را از روزمرگی ها جدا می سازد و نور الهی را به دل ها می تاباند.
وی در پایان یاد آور شد: امیدوارم طبق منویات مقام معظم رهبری ( مدظله العالی ) در راستای ترویج این فرهنگ زیبای اسلامی و گرایش جوانان و نوجونان و تمامی آحاد مردم به گوشه‌نشینی و عزلت در راستای نیل به خالق هستی تلاش کنیم.
گفتنی است؛ هر ساله در روزهای 13 تا 15 ماه رجب که ایام البیض نامیده می‌شود، فریضه اعتکاف در کشورمان با شور و شوق زیادی برگزار می شود تا دل ها از هر گونه غبار رهایی یابد و خالق خویش را که راه مستقیم است، برگزینند.
گزارش : مهران حسینی
انتهای پیام/
ممنون گزارش خیلی خوبی بود. بالاخره یه رسانه پیدا شد که هنوز در مورد مناسبتهای مذهبی مطلبی مینویسد.
ممنون
این گزارش خیلی خوب و سلیس و روان نوشته شده . واقعا دست مریزاد نویسنده این گزارش قلم شیوا و عالی دارد.
با تشکر خیلی خوب بود.