به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،با شكوفايي اقتصاد ايران در عصر صفوي ، ساختن بناهاي عظيم و سودمند همچون بازار ، پل ، سد ، آب انبار ، برج كبوتر ، رباط ، مسجد و مدرسه رواج يافت اما شاخص ترين بناهاي آن دوره ، مجموعه كاروانسراهاست كه هنوز هم برخي از آنها ، اگر چه ويران ، در گوشه و كنار اين سرزمين ، چه در كنار راه ها و چه در گوشه و كنار شهرها ، به چشم مي خورد .
كاروانسراها تنها محل اطراق شبانه كاروانيان و رهگذران و باراندازي و بارگيري كاروانها نبود . كاروانسراهاي شهري همچنين فضايي مناسب براي نگهداري كالا و مبادلات بازرگاني بود . شاردن ، سياح اروپايي كه در زمان صفوي از اصفهان ديدن كرد ، تعداد كاروانسراهاي اصفهان را بيش از 1800 کاروانسرا خوانده است .
استواري و زيبايي از ويژگيهاي اصلي كاروانسراهاي صفوي است و مشابهتي كه كمابيش در ساختمان بيشتر آنها ديده مي شود ، اين گمان را تقويت مي كند كه همه آنها از روي طرحي نمونه ساخته شده اند . اگر چه گاهي تفاوتهاي اصلي در اجزاي اين بناها ديده مي شود ، اما عناصر عمده ، همچون حياط چهارگوش مركزي با اتاقهاي يك يا دو طبقه در گرداگرد آن به صورت قرينه و صفه ها با ايوانهاي جلوي اتاقها ويژگي مشترك بيشتر اين كاروانسراهاست .
مادر شاه سلطان حسین صفوی (آخرین پادشاه صفوی) پس از ساخت مدرسه چهارباغ موقوفات فراوانی به آن اختصاص داد که این موقوفات شامل چندین مزرعه، باغ، مغازه و کاروانسرا بود. یکی از موقوفات مشهور این مدرسه کاروانسرای مادر شاه بود که دیوار به دیوار مدرسه قرار داشت.
در بازسازي كاروانسراي مادر شاه كوشش شده است كه شكلي كلي آن محفوظ بماند و تنها تغيير ظاهري ، درختكاري و آرايش صحن مركزي آن به شكل باغهاي اصيل ايراني است . در آب و هواي كويري و نيمه كويري ايران ، حياط قلب تپنده معماري است فضايي باز و مفرح كه طبيعت مهربان را با آب و گياه به كاشانه ما مي آورد و آن را از خشكي و سرماي بيرون محفوظ مي دارد .
كاروانسراي مادر شاه همچون ديگر كاروانسراهاي صفوي حياطي مربع شكل در ميان دارد كه طول هر ضلع آن هشتاد متر است . در نوسازي كاروانسرا اين حياط خاكي باغي پر گل و گياه شده است كه نهري به نام فرشادي از ميان آن مي گذرد . در هر ضلع حياط ، ايواني قرار دارد كه حجره هاي دو طبقه سفيد رنگ در كنار آن صف كشيده اند . به گفته تاورنيه ، سياح اوپايي ، بازرگانان متمكن آن روزگار ، اتاقهاي پايين را به اتاقهاي بالا ترجيح مي دادند ، زيرا هم در تابستان خنك تر و هم به انبارها و باراندازهاي آنان نزديك تر بود .
در آن زمان در صحن مركزي كاروانسرا سكويي دراز براي پياده كردن بارها تعبيه شده بود و اصطبلهايي نيز براي تيمار چهارپايان باركش وجود داشت . ايوان شمالي كاروانسرا به بازارچه شاهي و ايوان جنوبي به باغ فتح آباد باز مي شد كه امروز چيزي از آن آثار برجاي نيست .
به گفته تاورنيه ، سياح اوپايي ، بازرگانان متمكن آن روزگار ، اتاقهاي پايين را به اتاقهاي بالا ترجيح مي دادند ، زيرا هم در تابستان خنك تر و هم به انبارها و باراندازهاي آنان نزديك تر بود . در آن زمان در صحن مركزي كاروانسرا سكويي دراز براي پياده كردن بارها تعبيه شده بود و اصطبلهايي نيز براي تيمار چهارپايان باركش وجود داشت . ايوان شمالي كاروانسرا به بازارچه شاهي و ايوان جنوبي به باغ فتح آباد باز مي شد كه امروز چيزي از آن آثار برجاي نيست .
این كاروانسرا در دو طبقه و صحن وسیع ساخته شده و هنوز وضع بنا استحكام و فضای آن هر بیننده‌ای را حیران می‌كند.
كاروانسرا، مهمانسرا می‌شود
در سال ۱۳۳۶ شمسی دولت وقت تصمیم گرفت تا با توجه به افزایش سفر جهانگردان و گردشگران خارجی به اصفهان و نبود امكانات اقامتی مناسب در این شهر، این كاروانسرا را به یك هتل بین‌المللی تبدیل كند. بر این اساس اجاره‌نامه‌ای بین بیمه ایران و اداره اوقاف اصفهان در اسفندماه این سال منعقد شد كه بر اساس آن، بیمه ایران موظف شد به هزینه خود مهمانخانه‌ای در مورد اجاره بسازد.
چند ماه بعد از قرارداد مراسم كلنگ‌زنی این مجموعه با نام «هتل شاه عباس» انجام و عملیات ساختمانی آن شروع شد كه با این كار این بنای تاریخی از تخریب و انهدام جدی نجات یافت.
در بازسازی كاروانسرا دو هدف حفظ و اصالت نمای بیرون و تبدیل حجره‌های كاروانسرا به اتاق اقامتی مناسب مورد توجه قرار گرفت. بر این اساس ابتدا دیوارها و سقف‌ها بازسازی و اجزای آسیب‌دیده مهار و قالب‌بندی شد. از خشت خام و آجر و بتون برای تقویت استحكام بنا و برای بازسازی بنا از طرح های اصیل ایرانی استفاده شد. آرایش داخلی بنا نیز به‌گونه‌ای طراحی شد كه بیانگر جلوه‌های اصیل هنر ایرانی باشد.
هم‌اكنون مهمانسرای عباسی اصفهان به لحاظ پیشینه تاریخی سیصد ساله و ویژگی كاربردی و نیز آثار هنری ارزشمندی در قالب هنرهای اسلامی و ایرانی به عنوان یك موزه گرانبها و كهن‌ترین هتل دنیا شهرت دارد.
مهمانسرای عباسی با ۲۳۱ باب اتاق، سوئیت و آپارتمان كه مطابق با استانداردهای بین‌المللی ساخته شده‌اند، سالانه پذیرای دهها هزار مهمان و گردشگر داخلی و خارجی از اقصی نقاط جهان و همچنین دهها هیات از میهمانان عالی‌رتبه سیاسی و شخصیت‌های بین‌المللی است. در ۴۰ سال گذشته بیش از ۱۵۰ شخصیت مطرح جهان در این هتل اقامت داشتند كه قرار است مجموعه این اطلاعات به صورت كتاب منتشر شود.
سوئیت‌های این هتل به سبك معماری صفوی و قاجار با فضایی رویایی، مقرنس‌های زیبا، دیوارنگاری و مذهب است كه معماری عصر خود را برای مهمانان تداعی می‌كند.
از بخش‌های قابل توجه این مهمانسرا رستوران‌ها و تالارهای متعدد آن است كه برای هر یك به نام یكی از بناهای مشهور اصفهان نامگذاری و تزئینات هر یك شبیه به آن اثر انتخاب شده است.
تالارهای عباسی، چهلستون، عالی‌قاپو، زرین، نقش‌جهان و فیروزه از جمله تالارهای پذیرایی این مهمانسرا هستند. در ادامه به معرفی برخی از این تالارها می پردازیم.
تالار عباسی
تالار عباسی، یکی از با شکوه ترین تالارهای این مجموعه است. در پوشش سقف و بدنه سرسرای ورودی تالار که به هنر کُپ بری و لایه چینی مزین شده، می توان معجزه سرانگشت های هنرمندان اصفهان را به تماشا نشست. نقوش تکرار شده و متحد الشکل دیوارها و سقف، با پوششی از ورق های طلا، شکوه هنر و زیبایی را در پیکره این بنا به تصویر کشیده است.
در داخل تالار نیز مقرنس های چوبی سقف و تُنگ بری های متنوع و ظریف، دَوَرانی از رنگ و نور را در بالای سر مهمانان و حاضران، خلق می کند. ورق طلاهای قلمگیری شده در دیوار و سقف نیز زیبایی این سالن را خیره کننده و چشم نواز ساخته است.
تالار عباسی با ظرفیت 550 نفره خود تاکنون میزبان مهم ترین رویدادهای کشوری و جهانی بوده و مهمانان مهم و مطرح زیادی را برای ساعاتی چند در دل خود جای داده است؛ مهمانانی از سراسر جهان که همه به زیبایی بی بدیل این سالن، معترف بوده اند.
تالار آینه
به آئینه کاری های سقف که نگاه می کنی، درمی یابی که نامی جز تالار آینه شایسته اینجا نیست. آیینه کاری های هنرمندانه ای که زیبایی را در دل خود تکثیر می کنند. تکرار شکوه در جبروت هنر؛ در این تالار، هنر معماری در کنار تزئینات گچبری، طلاکوبی و آینه کاری نشسته و الگویی بی نظیر از خوش ذوقی هنرمندان ایرانی را ترسیم ساخته است. همچنین تناسب پرده ها و دیوارها و طرح و رنگ فوق العاده آن ها در کنار نقاشی های خیره کننده، شما را در چهاردیواری زیبایی، ظرافت، ذوق و لطافت محاصره می کند.
ظرفیت تالار در حالت عادی 200 نفر و در چیدمان U شکل تا 55نفر می باشد. تجهیزات کامل و امکان چیدمان های مختلف صندلی ها، شرایط میزبانیِ چند جانبه برای مهمانان این تالار را فراهم ساخته است.
تالار فیروزه
رنگ فیروزه ایِ جای گرفته در زمینه ای از ورق های طلا، گویی زیباترین و خاص ترین کاغذ دیواری جهان را برای تالار فیروزه پدید آورده است. هنر کُپ بری در اینجا نیز با هنر نقاشی، آینه کاری و گچبری ویژه تالار هم نشین شده و ترکیب بی بدیلی را خلق کرده است. آینه های محدب فیروزه ای رنگ با نقوش برجسته و ریزه کاری های هنرمندانه آن نیز در کنار ورقه های طلایی دیوار خودنمایی می کند. نرده ها و چیدمان داخلی خاص سالن نیز به مجموعه زیبایی ها افزوده و این تالار را به مکانی مناسب برای برپایی مهمانی ها، ضیافت ها و نمایشگاه های جانبی همایش ها تبدیل نمودهاست. این تالار 400نفر ظرفیت دارد.
تالار زرین
به
تالار زرین خوش آمدید؛ جایی که ورق طلاهای قلمگیری شده در پس زمینه سبز_ آبی
دیوارها نقش بسته و دست پنجه هنرمندانه ترین آثار تذهیب، لایه چینی و گچبری، روی
پوشش سقف و دیوار دیده می شود. اینجا فقط یک تالار مجلل و با شکوه نیست، بلکه قطعه
ای بی نظیر از هویت معماری ایرانی محسوب می شود.
این
تالار که در طبقه همکف مهمانسرا واقع شده و بر اساس چیدمان های مختلف بین 40 تا 80
نفر ظرفیت دارد، میزبان بسیار شایسته ای برای انواع سمینارها، همایش ها و یا جلسات
پذیرایی تشریفاتی خواهد بود.
تالار نقش جهان
تالار نقش جهان در طبقه همکف مهمانسرا واقع شده و یکصد و بیستنفر ظرفیت دارد. وجود کتیبه بزرگ قدیمی، گره چینی خاص و منحصر به فرد سقف، شیشه های رنگی و همچنین جداکننده چوبی نفیس را می توان از مشخصه های منحصر به فرد این تالار دانست.
این تالار، آمیزه ای از نقش های زیبا و طرح های ماندگاری است که ذهن را با خود به سرزمین زیبایی ها و سرزندگی ها می برد.
این مهمانسرا به دلیل دارا بودن تالارهای متعدد همه ساله برگزار كننده صدها همایش علمی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و بین‌المللی است که درآخرین همایش برگزار شده، هیئت بیست نفره کره ای که با هدف احیای جاده ابریشم به اصفهان سفر کردند، در قلب جاده ابریشم، پایتخت فرهنگی کشور و در نگین اصفهان؛ مهمانسرای عباسی گرد هم آمدند تا زمینه افزایش تعاملات فرهنگی، اقتصادی و علمی میان دو شهر اصفهان و کیونگ جو را فراهم آورند.
رئیس مجمع هتل داران استان اصفهان با اشاره به اینکه کاربری این بنا در سیصد سال پیش به عنوان کاروانسرا بوده و در حال حاضر به عنوان مهمانسرا استفاده می شود گفت: معماری اصلی و قابل توجه هتل عباسی انرا به یک برند جهانی تبدیل کرده است.
مهدی نریمانی ادامه داد: شاخص ترین ویژگی هتل این است که در یک مهمانسرا علاوه بر فکتور دارا بودن مرکز اقامتی، گردشگران با مراث فرهنگی و صنایع دستی اصیل اصفهان اشنا می شوند و از نزدیک هنر را لمس کرده و با اتفاقاتی که در دوران ای مختلف معماری در آن رخ داده اشنا می شوند.
وی افزود: اصالت معماری کهن ایرانی، پذیرایی ویژه و منطبق بر استانداردهای بین المللی سبب شده مقامات مهم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی که به کشور ایران سفر می کنند حتما از این مهمانسرا دیدن کنند و این مکان را میزبان بسیاری از همایش ها و سمینارهای مهم بین المللی ، کشوری و منطقه ای نموده است.
علاوه بر تالارهای باشکوه این مهمانسرا، رستورانی با نام چهلستون که چشم‌انداز آن طوری است است كه میهمانان می‌توانند علاوه بر استفاده از امكانات رستوران، از بام مهمانسرا شهر زیبای اصفهان و بنای باشكوه آن را نظاره كنند.
چایخانه سنتی مهمانسرا واقع در ضلع شمالی باغ، به عنوان نخستین چایخانه سنتی جهان به شمار می‌رود. همچنین موزه دایمی قرآن‌های خطی مهمانسرا از باارزش‌ترین و دیدنی‌ترین بخش‌های این مجموعه است.
الساندرو یکی از گردشگرانی که از کشور ایتالیا به اصفهان سفر کرده و مدت ده روز در این هتل اقامت دارد می گوید: با وجود اینکه به نقاط بسیاری از دنیا سفر کرده و در مراکز مقتلفی اقامت داشته ام، اما زیبایی چشم نواز و هنرمندانه این هتل مرا مجذوب خویش کرده و نمونه ان ا در هیچ کجای دنیا ندیده ام.
وی با اشاره به دلپذیر بودن فضای سنتی این مهمانسرا گفت: تالارها و رستوران های این مکان معرفی کننده آیین و اداب کهن ایرانی است .
مهمانسرای عباسی با ۲۲۴ اتاق، سوئیت و آپارتمان که مطابق با استانداردهای بین‌المللی ساخته شده‌اند، سالانه پذیرای هزاران مهمان و گردشگر داخلی و خارجی از اقصی نقاط جهان و همچنین دهها هیئت از میهمانان عالی رتبه سیاسی و شخصیت‌های بین‌المللی است.
گرچه هنوز قدیمی‌ترین هتل جهان به عنوان میراث‌جهانی به ثبت یونسكو نرسیده و تنها پشتوانه‌اش ثبت ملی آن در سال ۴۰ است، اما این باور كه مهمانسرای عباسی اصفهان با ۳۲۰ سال قدمت تاریخی می‌تواند به این عنوان نایل شود، در بین دست‌اندركاران آن وجود دارد.
مدیرعامل مجمع امور میراث فرهنگی_ صنایع دستی و گردشگری اصفهان در این باره گفت: با وجود اینکه هتل عباسی به عنوان پاویون ملی در جهان نمایان است اما پیگی ثبت جهانی ان نیازمند زمان طولانی و پیگیری مدیران این مجموعه می باشد.
نریمانی افزود: هتل عباسیدر بین بیش از 100 هتل مطرح اصفهان انگیزه و فضای سالم رقابتی را ایجاد کرده که همه مجموعه در ارائه خدمات بهتر به مهمانان از یکدیگر سبقت گرفته و انگیزه حضور سرمایه گذاران در این زمینه را فراهم کرده است..
آری، اینجا
کهن ترین مهمانسرا جهان، است. در آسیا، ایران، اصفهان، چهارباغ عباسی؛ بازمانده ای
تکرار نشدنی از معماری مکتب اصفهان و دوران شکوهمند عصر صفوی؛ مهمانسرای عباسی،
امروز بنایی 300 ساله است که در دل شهر-موزه ای به نام نصف جهان، جای گرفته و
عصاره ای از هنر بی بدیل ایران زمین را جلوه گر ساخته است. بنایی که به اذعان
گردشگران داخلی و خارجی، مورخان و معماران برجسته، و به زعم جهانگردان حرفه ای،
یکی از زیباترین مهمانسرا های جهان لقب گرفته است .
گزارش از سولماز محمدی
انتهای پیام/م