یکی از رسوماتی که از گذشته تا به امروز در فرهنگ ما ایرانیان است و همچنان نیز با دوام مانده، عیدی دادن و عیدی گرفتن است.
در این ایام کوچکترها برای عرض ادب و احترام به دست بوسی بزرگان فامیل می‌روند و آن‌ها نیز به کوچکترها عیدی می‌دهند.
در گذشته عیدی که از جانب بزرگترها دریافت می‌شد جنبه مادی نداشت و صرفا از برکت آن یاد می‌کردند، به طوری که گاهی عیدی، هدیه ای متناسب با سن و سال و موقعیت خانوادگی و اجتماعی آن فرد بود.
به عنوان مثال عیدی برای تازه عروس؛ هفت سین، آجیل، گوسفند، پارچه و غیره می‌فرستادند یا برای کسی که در آن سال بچه‌دار شده بود پیشکشی تحت عنوان عیدی می‌داند.
امان الله قرائی مقدم جامعه شناس در رابطه با سنت عیدی دادن، بیان کرد: عیدی دادن تقریبا از دوران هخامنشیان میان ایرانیان مرسوم بوده است. در گذشته به دلیل اینکه پول کم بود و نسبت به امروز دست و بال مردم تنگ تر بود، عید نوروز به جای پول به یکدیگر هدیه می‌دادند.
وی گفت: رسم است که کوچک ترها به بزرگان اهل فامیل ادای احترام کنند، به دیدار ریش سفیدان بروند و بزرگترها نیز به کوچکترها عیدی دهند.
قرائی مقدم افزود: عیدی دادن از جانب بزرگتر به کوچکتر در همه اقشار جامعه مرسوم است. در خانواده، پدر به همسر و فرزندان عیدی می دهد، حتی در میان فرزندان خانواده، فرزند ارشد به خواهر و برادر کوچکتر خود عیدی می دهد. در فامیل، بزرگ خاندان به افراد کوچکتر، در موقعیت های شغلی و اجتماعی، بالادستان به زیر دستان خود عیدی می دهند.
*سکه دادن رسم قدیمی و فراموش شده
با وجود اینکه رسم عیدی دادن و عیدی گرفتن از دیرباز تا کنون در میان ما ایرانیان رواج داشته و به نوعی آیین ملی و میهنی محسوب می‌شود ولی این رسم در میان دیگر مردمان جهان نیز رسمیت دارد و افراد در مناسبت های خاص نظیر؛ اعیاد، جشن ها، موفقیت ها، روز تولد و غیره به یکدیگر هدیه و کادو عیدی می دهند.
در فرهنگ ما ایرانیان، شاکله عیدی دادن از تنوع زیادی برخوردار بوده است و به مرور زمان از تعداد آن کاسته شده و تقریبا امروزه اکثر مردم در دید و بازدید های نوروزی پول و اسکناس عیدی می‌دهند.
اگر تاریخ ایران را ورق بزنیم، منشا و سرآغاز به وجود آمدن عادات و سنت های کهن نوروزی ایرانیان به دست می آید.
در گذشته رسم بوده است که مردم در ایام نوروز برای یکدیگر آرزوی نشاط می‌کردند و به پاس آن شِکَر هدیه می دادند. امروزه این رسم از میان سنت های دیرینه و کهن ایرانی حذف شده و شِکَر عیدی دادن جای خود را به عیدی های نقدی داده است.
قرائی مقدم می‌گوید: در زمان قدیم رسمی به نام سکه دادن داشتیم، بزرگان فامیل سکه ای ویژه ضرب می کردند و آن را به عنوان عیدی به کوچکترها می دادند.
امروزه شاهد حذف این رسم کهن هستیم و حداقل رسم سکه دادن در شهر های بزرگ اجرا نمی شود.
وی گفت: در گذشته جنبه مادی عیدی اهمیتی نداشت و بیشتر اوقات عیدی یک هدیه و کادو بود که افراد کوچک با دریافت آن جواب دیدار و احترامی که گذاشتند را می گرفتند.
*عیدی چه بدهیم؟
گذشت زمان تأثیر زیادی بر آداب و رسوم گذاشته است. از جمله آیین هایی که تحت تأثیر بوده، می توان به عیدی دادن در ایام نوروز اشاره کرد. عوامل بسیاری سبب نحوه تغییر عیدی دادن شده که مشکلات اقتصادی و خانوادگی در صدر آن ها است.
از طرفی نیز اکثر کودکان و نوجوانان علاقه شدیدی به دریافت عیدی های نقدی دارند و میزان آن هم برایشان حائز اهمیت است.
قرائی مقدم درباره اینکه چه می‌شود جوانان امروزه ما تمایل به دریافت عیدی ها نقدی داشته باشند؟، گفت: هدیه دادن در نوروز، یکی از رسم و آیین های کهن ایرانی بوده است که امروزه به شدت کم رنگ شده و شاید بتوان گفت که فقط در برخی از شهر ها و روستا های کوچک اجرا می شود.
وی تأکید کرد: باید سعی و تلاش همه اقشار جامعه در جهت حفظ و بازگشت سنت های کهن ایرانی باشد. بزرگتر ها، رسانه ها و مطبوعات می توانند با یادآوری سنت های ایرانی آن‌ها را به خاطر مردم بازگردانند. بزرگان فامیل در دیدار های نوروزی به افراد کوچکتر هدیه بدهند، بگذارند جوانان با آیین های قدیمی آشنا شوند. رسانه ها و افراد تاثیر گذار جامعه نیز با پخش و انتشار تصاویر مربوط به نوروز، می توانند سنتِ هدیه دادن در ایام نوروز را دوباره احیا کنند.
باز گرداندن و جا انداختن فرهنگِ هدیه دادن در ایام نوروز، امری شدنی است، ولی کمی زمان لازم دارد. آیین های کهن در همه جوامع بسیار مقدس است و احترام به آن، اصالت شما را نشان می دهد.
گزارش از نیلوفر افتتاحی
انتهای پیام/