«فیضاً له»؛ دمی شوخی با حافظ شيراز

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ کتابخوانی یکی از مسائل مهمی است که در هر زمان باید به آن توجه کرد. یکی از ایامی که امکان پرداختن به این مسئله را بیشتر برایمان فراهم می کند، تعطیلات عید نوروز است. بدین منظور به معرفی کتاب «فیضاً له» می پردازيم.

این کتاب مجموعه شعر ناصر فیض است که توسط نشر قاف در نمایشگاه کتاب تهران در سال 95 عرضه شد. ناصر فیض در کتاب «فیضاً له» مجموع 100 بیت از شعرهای حافظ را آورده که با آن شوخی کرده و به طنز درآورده است.

درباره کتاب «فیضاً له» نقدهایی بیان شده است؛ از جمله محمدرضا ترکی، شاعر در این باره گفت: به نظرم این اثر حاصل تجربه شاعران از گذشته تا به امروز است و به همین دلیل فیض اثر متفاوتی را ارائه داده و شاید دلیل اصلی آن این باشد که شوخی‌ها در قالب نثر و نظم آمده است. شعر طنز عذاب و لذت است و اگر بین این دو مولفه تعادل برقرار نباشد، طنز رخ نخواهد داد. متاسفانه ما امروز بیشتر شاهد تلخی هستیم و همین موضوع باعث شده تا طنز ما به هجو نزدیک‌تر باشد. من تصور می‌کنم این تعادل در شعر فیض وجود دارد و به همین دلیل است که ما از شنیدن آن لذت می‌بریم.

وی افزود:‌ البته این شوخی‌ها مربوط به سال‌های اخیر نیست و از گذشته تا به امروز رواج داشته است و حتی من فکر می‌کنم هر کدام از ما گاهی در کنار خواندن ابیات حافظ، شیطنت‌هایی با ابیات او انجام داده‌ایم. در این بین نکته حائز اهمیت این است که شاعری که در این راه قدم می‌گذارد باید توانایی زیادی داشته باشد تا اثرش بدرخشد و نباید ارزش کلام روی مصراع شاعر قدیمی باشد. در دوران رواج سبک هندی شاعران تلاش می‌کردند هر مصراع از شعرشان به اندازه یک شعر بدرخشد و شعر حتی در مصراع و بیت اتفاق می‌افتاد و این وضعیت به شعر امروز ما که مخاطب دنبال مطلب کوتاه اما پربار است، بسیار نزدیک است. شوخی با شعر بزرگان سهل و ممتنع است؛ اما کارهایی که امروز شاهد آن هستیم بیشتر سهل است. از طرفی پرداختن به این کار جرات یا شاید حماقت زیادی می‌خواهد که این روزها بیشتر شاهد حماقت هستیم تا جرات. در بین این کارها، آثار ناصر فیض، سعید بیابانکی و روح‌الله احمدی از دیگر آثار شاخص‌تر هستند اما به نظرم کامل‌ترین آن‌ها دیوان غلامرضا روحانی است.

اسماعیل امینی، شاعر طنزپرداز نیز درباره کتاب «فیضاً له» بیان کرده است: استفاده از ابیات شاعران بزرگ برای طنزپردازی به ظاهر کار آسانی است اما در عمل این گونه نیست؛ البته اخیرا باب شده که حتی در شعرهای عاشورایی و هیاتی هم از این کارها می کنند اما سختی کار در اینجاست که هر بیت از اشعار کهن ما شکل دهنده یک مضمون در ذهن خواننده است و او نیز انتظار ندارد که این مضمون را با طنز بیامیزد. از سوی دیگر، ما در این دست اشعار با یک فاصله زبانی و زمانی میان آنچه که هست و آنچه که رخ می دهد مواجه هستیم. شاعران زیادی بدون توجه به این مسئله نقیضه می سرایند غافل از اینکه باید به ظرفیت های مضمونی به اندازه ظرفیت های زبانی توجه کنند.

وی افزود: کار شاعر طنز با شعر کلاسیک در سه رده قابل توجه است؛ نخست در سطح اندیشه که او باید سعی کند فکر خودش را با یاری گرفتن از شعر قدما به کرسی نشانده و به مخاطب بپذیراند. موضوع دیگر استفاده از امکانات بلاغی زبان برای تصفیه عبارات است که دشوار است و اتفاقا آقای فیض از عهده این موضوع خیلی خوب برآمده است. باور رایجی وجود دارد که می گوید طنز مساوی با بی پروایی در بیان است و هر کس طنزپردازتر است، باید بی پرواتر سخن بگوید. در حالی که معیار اصلی طنز نه هیاهو سازی که ارجمندی زبان و کشف هنری به وسیله آن است. طنز پرداز کسی است که حرفش را به شکلی به کرسی بنشاند که خاطری به وسیله آن به غبار ذهنی ننشیند در غیر این صورت به جای طنز پرداز باید به او گفت مردم آزار.

فیض اولین کتاب خود را در سال ۱۳۸۰ منتشر کرد. «املت دسته‌دار» شامل ۵۸ قطعه شعر طنز در قالب‌های غزل، رباعی و مثنوی است و موضوعات آن اغلب فرهنگی و اجتماعی است.

علاوه بر آن، فیض آثاری را از زبان ترکی استانبولی به فارسی ترجمه کرده است. او همراه با شهرام شکیبا یکی از دو داور برنامه تلویزیونی قند پهلو است. این شاعر ترانه‌هایی نیز سروده است که برخی از آن‌ها اجرا شده‌اند.  

فیض دارای مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی است و از سال ۱۳۷۲ در شهر تهران سکونت دارد. او عضو شورای عالی موسیقی و شعر صدا و سیما نیز هست.  


انتهاي پيام/