به گزارش خبرنگار
گروه استان های
باشگاه خبرنگاران جوان از
کرمان، بزرگترین یخدان کرمان، مویدی نام دارد، این بنا در اواخر دوره صفویه بنا شده است ودر تاریخ ۲ آبان ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۴۳۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مهمترین منبع تامین آب در کویر مرکزی ایران قنات است، تمامی شهرها و مراکز جمعیتی ایران از گذشته تاکنون قنات را به عنوان بهترین راهکار برای تامین آب می دانند طوری که هم اکنون نیز بخشی از آب آشامیدنی در استان کرمان از طریق همین قنات ها تامین می شود.
هر چند مهندسین قناتها ، ایرانیان هستند اما هیچ مدرک مستندی ثابت نمی کند کدام شهر مبدا ساخت این اختراع زندگی بخش بوده است با این وجود قنات های کهن در استان کرمان به خصوص شهر بم نشان می دهد که کرمان یکی از نخستین مناطقی بوده است که از این اختراع ایرانیان بهره برده است.
در واقع قدیمی ترین قنات های ایران هم اکنون در کرمان، یزد و خراسان وجود دارد و تعداد قابل توجهی از قناتهای کرمان همچنان در حال آبدهی هستند و برخی از این قنات ها نظیر قنات اکبرآباد وقاسم آباد بم وقنات جوپار ثبت جهانی شده اند.
اما کرمانی ها در زمانی که هنوز برق هم اختراع نشده بود یخچال اختراع کردند و با استفاده از خشت و گل و البته بناهای بسیار بزرگ که همچنان بسیاری از آنها در شهر کرمان پابرجا هستند سازه هایی ساختند که یخ را در اوج گرمای طاقت فرسای تابستان کویر نیز در خود نگه می داشت.
برای تامین آب این یخچال های خشت و گلی عظیم، آب به وسیله این قنات ها به انتهای یخدان هدایت می شد و همیشه چند نفر کارگر در این یخچال ها در حال فعالیت بودند.
نوک این ساختاری مخروطی شکل به گونه ای ساخته می شد که حداقل میزان تابش آفتاب را جذب کند و در اطراف این مخروط دیوارهای بلندی احداث می شود که با وزش باد و استفاده از سایه ایجاد شده دمای هوا را به صورت محسوس کاهش می داد.
کاربری یخدان نیز در گذشته نگهداری یخ برای ایام تابستان مردم شهر بوده است.
همچنین یخدان ها مکانی بوده اند برای تفریح و استراحت و امروزه یخدان مویدی تبدیل به مکانی برای برگزاری جشن های هنری وفرهنگی شده است.
معروفترین یخدان های کرمان عبارت بودند از یخدان جوی مویدی ، یخدان های زریسف ، یخدان رحیم آباد و یخدان مویدی که بقیه یخدانها به طور کامل از بین رفته و اثری از آنها باقی نیست.
محمد قاسمی محقق تاریخ کرمان نیز در خصوص بزرگترین یخچال خشت و گلی در کرمان گفت: این یخدان به یخدان مویدی به دلیل نام قنات تامین کننده آب این یخچال شهرت یافته است و پس از گذشت صدها سال همچنان پا برجاست و حتی می توان از این یخدان یخ نیز تولید و نگهداری کرد که در این صورت به یکی از مراکز گردشگری کشور تبدیل خواهد شد.
اما هم اکنون اتاق های این یخدان به فعالیتی غیر مرتبط با گردشگری و بخش خصوصی اختصاص یافته است و داخل یخدان نیز بی مصرف باقی مانده و تنها در برخی مواقع از سال محلی برای فعالیتهای گردشگری می شود.
وی یخدان های کرمان را منحصر به فرد این شهر دانست و گفت: در سایر شهرهای کویری یخدان ها به گونه و ساختاری کوچکتر و ساده تر احداث می شدند و به همین دلیل سازه های تخم مرغی و پلکانی یخدان ها در کرمان منحصر به این شهر هستند و هویت استان محسوب می شوند که نشان از خلاقیت و توانایی معماران کرمانی داشت.
یخدان مویدی در خیابان ابوحامد واقع شده که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی برای بازید از این اثر تاریخی و منحصر به فرد به کرمان سفر می کنند.
انتهای پیام/ح