به گزارش خبرنگار
حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، احد و صمد دو کودک ۷ و ۸ ساله مهاجر افغان بودند که در کنار پدر خود به جمع آوری ضایعات مشغول بودند. این دو کودک روز ۲۴ دی ماه سال جاری پس از جمع آوری و تحویل ضایعات به پدر خود دقایقی برای گرم شدن و رهایی از سرمای زمستان به اتاقی در انبار ضایعات رفتند. با انفجار کپسول گاز، جز خاکستر جسم نحیف این دو کودک و پدری که در این حادثه دچار بیش از ۶۰ درصد دچار سوختگی در ناحیه دست‌ها و پاها شده، چیزی بر جای نمانده است.
به مناسبت چهلمین روز درگذشت احد و صمد، گفتگویی با مهناز احدی مددکار و فعال اجتماعی که با خانواده این دو کودک در ارتباط است ترتیب داده‌ایم.
*احد و صمد همراهان همیشگی پدر در جمع آوری ضایعات
مهناز احدی فعال اجتماعی گفت: پدر احد و صمد در فصل بهار و تابستان، به میوه چینی در باغ‌ها مشغول بود. او که گرفتار معضل اعتیاد بود، تا به حال سابقه دو تا سه بار ترک مواد مخدر را داشته است و این کودکان را برای جمع آوری ضایعات با خود همراه می کرد.
احدی افزود: احد و صمد فاقد اوراق هویتی بودند و چندین بار توسط عوامل گشت شهرداری و بهزیستی، به مراکز نگهداری کودکان بدسرپرست منتقل شده و پس از اتمام دوره این مراکز، مجددا تحویل خانواده خود می شدند.
این فعال اجتماعی ادامه داد: در زمان فوت این دو کودک، مادر آن ها به همراه فرزند ۲ ساله خود، در یکی از مراکز ترک اعتیاد، دوران بهبودی را سپری می‌کرد. وقتی خبر گرفتار شدن احد و صمد در میان شعله های آتش به مادر آن ها رسید، خود را برای دیدار دوباره به خانه رساند؛ خانه ای در آن که بجز خاطرات خاکستری کودکانش، دیگر خبری از دیدار مجدد آن ها نبود.
*مهاجرت و حاشیه نشینی از عوامل افزایش تعداد کودکان کار
برای کاهش میزان آسیب های اجتماعی در گام نخست باید نسبت به ساماندهی کودکان کار و تسهیل شرایط زندگی آنها قدم برداشت و اشتغالزایی موضوع دیگری است که باید مد نظر مسئولان و دغدغه‌مندان حوزه کودک قرار گیرد؛ چرا که موضوع پیدایش «کودک کار» با فقر، اعتیاد و سایر آسیب های اجتماعی رابطه مستقیم دارد.
امان الله قرائی مقدم جامعه‌شناس گفت: معضل کودکان کار و خیابان در نتیجه بی تفاوتی در نگرش به رفع آسیب‌های اجتماعی همچون فقر، بیکاری و اعتیاد به وجود آمده است .
وی با اشاره به معضل مهاجرت و حاشیه نشینی، افزود: بسیاری از کودکان کار که در شرایط فعلی به مشاغل کاذب اشتغال دارند، از کشورهای افغانستان، هند، پاکستان و بنگلادش وارد کشور شده اند و مسئولان باید نسبت به بازگرداندن آنها به کشور خود اقدام کنند؛ چرا که تعداد قابل توجهی از کودکان کار را کودکان مهاجر فاقد اوراق هویتی، همچون احد و صمد، تشکیل می‌دهند.
تهران، خراسان رضوی و خوزستان از جمله شهرهایی هستند که به دلیل معضل حاشیهنشینی بیشترین تعداد کودک کار در این شهرها حضور دارند.
این جامعه‌شناس تصریح کرد: بی تفاوتی و خلأ قانونی که در مبحث حمایت از کودکان کار وجود دارد، مشکلات بسیاری را در این معضل رقم زده است.
قرائی مقدم، اظهار کرد: بسیاری از کودکان با جثه ضعیف و توان جسمی پایین در کوره های آجرپزی مشغول به کار هستند که دولت باید در جهت حمایت از این کودکان، قوانین کارآمد را تصویب و برای اجرا به نهادهای مربوط ابلاغ کند.
وی گفت: کودکان متکدی و کودکانی که توسط باندهای متخلف، مشغول به کار هستند از جمله مواردی است که در موضوع کودکان کار و خیابان، توجه و اقدامات نتیجه بخش مسئولان و سایر فعالان اجتماعی و عدم بی تفاوتی را می طلبد.
*کودکان کاری که در رباط کریم فلج شدند
کار زیاد و درآمد کم سلامت جسمی و روانی کودکان را مورد تهدید قرار می دهد.
قرائی مقدم با اشاره به کودکان کار رباط کریم گفت: تعدادی از کودکان کار که به واکس زدن و کار کفاشی، مشغول بودند، پس از مدتی به دلیل آسیب دیدن در ناحیه زانو، دچار ضعف جسمانی شده و زمینگیر و فلج شدند.
وی افزود: به جای گذران وقت برای اعلام دقیق تعداد کودکان کار، علت چرایی کار کودک و پیدایش و گسترش چنین معضلی را باید بررسی و پس از آن چاره اندیشی کرد؛ چرا که آمار این کودکان تا حدودی مشخص است.
اگر چه آمار رسمی مبنی بر وجود تعداد کودکان کار و خیابان در کشور وجود ندارد اما، آمارهای غیر رسمی از وجود دو میلیون کودک کار حکایت می‌کنند.
*مردم تبریز را در همدلی الگو قرار دهیم
از تبریز می توان به عنوان شهر بی گدا و شهر بدون کودک کار یاد کرد؛ چرا که در این شهر اثری از حضور متکدیان و کودکان کار مشاهده نمی شود.
قرائی مقدم در این خصوص گفت: همبستگی و تعصب مردم تبریز نسبت به یکدیگر و چاره‌جویی آن ها در مشکلات، سبب ایجاد فضایی شده است که این شهر از ورود دو آسیب اجتماعی یعنی «تکدی گری» و «کودکان کار» به دور مانده است.
وی افزود: وظیفه شناسی و بی تفاوت نبودن مردم تبریز و حمایت آنان از موضوع تولید ملی و مبارزه با بیکاری، از جمله مواردی است که مردم این شهر همواره در اجرای آن نسبت به مسئولان پیش قدم بوده اند.
این جامعه‌شناس ادامه داد: مردم در حل معضلات اجتماعی، از جایگاه مهم و تاثیرگذاری برخوردار هستند. حضور و مشارکت مردم همواره بیش از تلاش سایر نهادهایی بوده است که در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی دارای سمت و مسئولیت هستند؛ اما نباید از حمایت و ایجاد بستر حل مشکلات از جانب مسئولان این حوزه در جهت تسهیل فعالیت های مردمی غفلت کرد.
آمارها از وجود ۱۰ تا ۱۵ نهاد و سازمان مردم نهاد و خیریه مرتبط با حوزه کودکان، در هر یک از شهرهای کشور خبر می دهند و در این میان تعداد مراکز خیریه بیشتر است، اما با توجه به ساختار تعریف شده و اهداف مشخص، خیریه ها نمی توانند در قالب سمن فعالیت کنند؛ در مجموع بیش از هزار سازمان مردم نهاد در حوزه کودکان فعالیت دارند.
*کار کودکان را متوقف کنیم
ماجرای سوزناک و تأمل برانگیز فوت دردناک احد و صمد که همچون سایر کودکان کار، تجربه بازی و کودکی را نداشتند، در نتیجه عدم توجه به رفع معضل کودکان کار و خیابان رقم خورد.
کودکانی که به جای مدرسه و بازی و نشاط، کودکی خود را پشت چراغ هایِ قرمز شهر جا می گذارند و گاهی همچون احد و صمد زیر خاکستر جانسوزِ بی تفاوتی مدفون می شوند.
به عقیده جامعه‌شناسان و فعالان اجتماعی عدم اشتغال کودکان به کار و فراهم سازی بستر آموزش و سواد آموزی از جمله اقداماتی است که باید در اولویت اهداف مسئولان این حوزه قرار بگیرد.
گزارش از فرزانه فراهانی
انتهای پیام/