به گزارش
گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در زمان حاضر بسیاری ازجوانان در سن ازدواج هستند که بخاطر مشکلات مختلف ازجمله نداشتن مسکن، درآمد کافی و شغل به این مهم نائل نمی شوند بطوری که تعداد ازدواج نکرده ها در جامعه آمار بزرگی را به خود اختصاص داده و این موضوع دورنمای مطلوبی از جامعه ارائه نمی دهد.
پیوند زناشویی به انسان آرامش و اطمینان می بخشد و در هر جامعه ای که ازدواج به صورت طبیعی جریان دارد جوانان آن جامعه نیز از سلامت روانی و جسمی مطلوبی برخوردار هستند.
تشکیل زندگی مشترک، یک امر پسندیده در همه ادیان است و این امر ضریب امنیت و آرامش جامعه را بالا می برد از این رو در جامعه ای که این امر پسندیده بیشتر در آن دیده شود به همان نسبت نیز جامعه از امنیت و آرامش بیشتری برخوردار است.
همه مشکلات ازدواج به مسایل اقتصادی و مسکن ختم نمی شود بلکه مسایل اجتماعی، فرهنگی و باورها نیز تاثیرات نامطلوبی در ازدواج و تشکیل زندگی مشترک جوانان برجای گذاشته است. رسم و رسومات دست و پاگیر، تعیین مهریه های سنگین، تهیه جهیزیه های گران قیمت و ترتیب جشن های عروسی آنچنانی تنها بخشی از مشکلاتی است که خانواده ها برسر راه جوانان قرار می دهند که نتیجه آن نیز کاهش وقوع ازدواج در جامعه است.
حالا آمارها در این زمینه چه می گویند؟ در سال های گذشته آمار دختران مجرد بیشتر از پسران بود به طوری که به گفته مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور براساس آمار سال 1385، جمعیت مردان در سن ازدواج و هرگز ازدواج نکرده پنج میلیون و 216 هزار نفر و خانم ها 6 میلیون و 590 هزار نفر بود اما در سرشماری سال 1390 این اختلاف تعداد دختران مجرد به پسران به 100 هزار نفر رسیده که این موضوع بیانگر افزایش پسران مجرد در سن ازدواج است.
براساس پژوهش های انجام شده، بیکاری و اشتغال، مسائل مالی، مسکن، افزایش تجملات و بالا بودن هزینه ازدواج از مهمترین دلایل کاهش ازدواج در جامعه است. در حالی که بخشی از مشکلات ازدواج در جامعه ریشه در همین نواقص و کمبودها دارد.
طبق تعالیم فرهنگ غنی ایرانی ها، ازدواج و پیوند زناشویی، پایه و اساس تشکیل یک خانواده و جامعه موفق و اخلاقی است. به گفته کارشناسان، برای سست نشدن اخلاقیات، انحطاط و فحشا و همچنین تحکیم خانواده، ازدواج یکی از مهم ترین ارکان جامعه است. به باور کارشناسان، پیوند زناشویی مهم ترین عامل قوام خانواده ها و اجتماع است.
اما صرفنظر از مسایل بالا، حرکت جامعه از مرحله سنتی به مدرنیته نیز بر مسایل ازدواج و بالابردن سطح توقعات خانواده ها و زوج ها افزوده است. این سطح توقعات در واقع به یک مسابقه بی پایان در برخی خانواده ها منجر شده و هیچیک نیز برای وقوع این وصلت حاضر به کوتاه آمدن نیستند.
** گذار از جامعه سنتی به مدرن
منصوره لولاور استادیار دانشگاه تهران در این زمینه به در حال گذار بودن جامعه سنتی ایران به مدرن اشاره می کند و می گوید : در این گذار تغییرات چشمگیری در نقش های سنتی زن و مرد وجود دارد.
وی افزود: در گذشته حداقل ها برای تشکیل زندگی مشترک کفایت می کرد و دختری که به سن بلوغ می رسید و پسری که به حداقل توانایی مسئولیت پذیری و تشکیل زندگی می رسید ازدواج می کردند.
این استادیار دانشگاه ادامه داد: اما در جامعه امروزی افراد با ایفای نقش های جدیدی روبه رو هستند و این نقش ها، نقش های سنتی نیست و نقش های جدیدی است که سهم افراد را در زندگی زناشویی به صورت چشمگیری تغییر داده است.
این جامعه شناس تصریح کرد: در گذشته دختر خانواده پس از نقش فرزندی، نقش های همسری برای همسر و پس فرزند آوری، مادر بود اما هم اکنون زنان صرفا از طریق خانواده نقش پذیری نمی کنند و نقش های اجتماعی فراوانی پیش روی دختران و پسران است که پذیرش آنها، سهم نقش پذیری را در زندگی زناشویی تغییر می دهد.
لولاور با بیان این که رشد فردیت در جامعه مدرن و دیده شدن فرد به تنهایی و به خودی خود در این جامعه به افراد القا می شود، افزود: این هویت یابی به فرد امکان می دهد که به صورت فردی به دنبال خواسته ها و امیال خود حرکت کند و ازدواج را تنها کانال دستیابی به آرزوها و اهداف خود نمی بیند و حتی گاهی ازدواج با دنبال کردن آرزوهای افراد منافات و مغایرت دارد و این خود عاملی برای به تاخیر افتادن ازدواج است.
این استادیار دانشگاه در ادامه گفت: از سوی دیگر ما با افزایش طلاق روبه رو هستیم و این افزایش تصمیم برای ازدواج را تحت تاثیر قرارداده و خیلی از جوان ها به دلیل ترس از نافرجامی تن به این ریسک نمی دهند.
وی با اشاره به سخنان گیدنز (جامعه شناس) که معتقد است ما در جامعه مدرن با ریسک های مختلفی روبه رو هستیم، اظهارکرد: در گذشته ازدواج امری دلخواسته و مطلوب برای جوانان و خانواده ها بود اما در جامعه مدرن تبدیل به ریسک در زندگی شده و افراد از این موضوع واهمه دارند و نزدیک شدن به این ریسک شجاعت می خواهد و افراد با تامل بیشتری به این قضیه نزدیک می شوند.
این جامعه شناس تصریح کرد: اگرچه ما جزء جوامع مدرن نیستیم اما بسیاری از آیتم های سبک زندگی ما متاثر از سبک زندگی مدرن است و بحث افزایش سن ازدواج نیز یک روند جهانی است و نسل امروز به واسطه فناوری ها و وسایل ارتباطی جهانی شدن را تجربه کرده است.
** بررسی کلی تاخیر در ازدواج
وی گفت: یک سویه نگری و منفی گری در امر تاخیر ازدواج درست نیست و باید کلی نگریست، برای مثال در خصوص جهانی شدن نباید ارزش گذاری کرد که این امر خوب است یا نه، بلکه باید کلی به موضوع نگاه کرد و شرایطی است که اتفاق افتاده و باید ببنیم در این امر جهانی شدن، چه واکنش هایی نشان دهیم که آن را به عنوان تهدید یا فرصت ببنیم.
**مساله فقط اقتصادی نیست
این استادیار دانشگاه با بیان این که امروزه تغییرات نگرشی فراوان برای افراد و جامعه رخ داده و مدرنیزاسیون با تغییر نگرش و ایده ها همراه است، افزود: در این تغییر نگرش ها، معیارهای انتخاب همسر نیز تغییر کرده و صرفا مساله مباحث اقتصادی را شخصا نمی پذیرم.
وی در ادامه افزود: از منظر اینگلهارت (نظریه پرداز غربی) در جامعه امروز طی یکی دو دهه اخیر ارزش های فرامادی برتری می یابد و فرامادی به معنای این است که جامعه غربی به حداکثر امکانات اقتصادی رسیده در این جامعه توجه به کیفیت زندگی، روابط بین افراد و میزان اعتماد مورد اهمیت و برتری قرار گرفته اند.
این جامعه شناس اظهارکرد: این که آدم ها از یک تصمیم انتظار فایده داشته باشند و آن فایده را ارزشیابی کنند، این فایده تنها فایده اقتصادی نیست و می تواند ارزش های فرامادی هم باشد این یک تغییر نگرش فردی است.
وی افزود: در سال های گذشته و در جامعه سنتی کیفیت زندگی و کیفیت روابط زناشویی مطرح نبوده و شاید این انتظارات در روابط همسران اهمیت نداشته و بنیان خانواده تشکیل می شد و نگرش زن و مرد این بود که تنها مرگ می تواند پایان این زندگی مشترک باشد. در حالی که امروزه افراد به طلاق به عنوان گزینه روی میز حتی قبل از ازدواج توجه می کنند که اینها بیانگر تغییرات نگرشی است.
به گفته این استادیار دانشگاه، با این تغییرات نگرشی نباید مبارزه کرد بلکه باید آنها را ریشه یابی کنیم و به سمت وضعیت بهتر و بهینه سازی وضعیت پیش برویم و نمی توانیم صورت مساله را پاک کنیم.
**کمرنگ شدن نقش خانواده
وی از دیگر عوامل موثر بر تاخیر ازدواج را کم رنگ شدن نقش خانواده و شبکه خویشاوندی در شکل گیری ازدواج عنوان کرد و گفت: انتخاب همسر به امری فردی تبدیل شده و خانواده ها نقش نظارتی و مشاورتی دارند که این امر تصمیم گیری جوانان را با دشواری هایی همراه کرده چرا که نیاز به بلوغ و اعمال عقلانیت بیشتر از سوی جوانان است.
لولاور توضیح داد: افراد فکر می کنند در سنین ابتدای جوانی به بلوغ نرسیده اند و باید در این سنین برای اهداف درازمدت خود همچون آموزش عالی سرمایه گذاری کنند و اگر ازدواج قرار است مانعی برای آموزش و تحصیلات باشد این انتخاب و زندگی زناشویی را به دهه های بعد موکول می کنند.
این استادیار دانشگاه تصریح کرد: از سوی دیگر میزان حمایت گری خانواده ها نیز از ازدواج کمتر شده و خانواده ها نیز خود را با مشکلاتی مواجه می بینند که این مشکلات تنها مسائل اقتصادی نیست و بخش عمده ای نیز به تغییرات نگرشی و فرهنگی بازمی گردد که این انتخاب را با مشکلاتی مواجه می کند.
لولاور تاکید کرد: در خانواده و جامعه حقوق زنان و تعریف مردانگی و زنانگی تغییر کرده و ما با برهه ای روبه رو هستیم که به آن بازتعریف زنانگی و مردانگی ( هویت یابی) می گویند و هنجارهای سنتی ازدواج برای اقدام به ازدواج کافی نبوده و با این بازتعریف جدید زنانگی و مردانگی هماهنگ نیستند و نیازمند هنجارهای جدیدی هستیم .
وی افزود: این هنجارها هنوز تعریف نشده و جوانان با یک سردرگمی روبه رو هستند پشت سر خود هنجارهای سنتی را می بینند که برای زندگی امروز کافی نیست و روبه رویشان نیز هنجارهای مدرنی را می بینند که وارداتی از جوامع غربی هستند که همخوانی و مطابقتی با کشورهای مسلمان ندارد.
این جامعه شناس، کاهش نابرابری جنسیتی که منجر به برابری حقوق و دستمزد می شود را نیز از دیگر عوامل موثر بر تاخیر ازدواج بیان کرد و گفت: برابری حقوق و دستمزدها از لحاظ اجتماعی و اقتصادی روی تصمیم به ازدواج تاثیر می گذارد زیرا دیگر خانم ها هویت خود را در همسری با مرد نمی یابند و خود را هویت مستقل می دانند و جامعه نیز با گسترش تحصیلات و گسترش اشتغال برای زنان و دختران در هویت یابی آنها تاثیر می گذارد.
لولاور در ادامه خاطرنشان کرد: ایجاد مفاهیم جدیدی همچون عشق و روابط برابر در خانواده، انتظارات فرد از ازدواج را تغییرداده و این انتظارات جدید تامل گری افراد را به دنبال دارد و آدمها فکر می کنند که از زندگی چه می خواهند و چرا ازدواج می کنند؟
وی اظهارکرد: مفهوم عشق از چهار، پنج دهه قبل در آمریکا و اروپا شایع بوده و یکی، دو دهه است که در جامعه ما هم رواج دارد و این که گفته می شود دوام زندگی با عشق است و ما باید عاشقانه زندگی کنیم، با کیفیت روابط بین زن و شوهر، روابط برابر و آزادی افراد با هنجارهای سنتی افراد و خانواده منافات دارد و اینها خود ازدواج را به تاخیر می اندازد.
این استاد دانشگاه با اشاره به روابط آزاد پیش از ازدواج، گفت: طبق نتایج پژوهش ها، این روابط افزایش یافته و نگرش جوانان نیز در این مورد تغییر کرده و برخی ادعا می کنند که در ازدواج نیاز به شناخت است و برخی دیگر نیز مرزهای اخلاق را در هم شکسته و می گویند این روابط برای رسیدن به بلوغ فکری و اجتماعی واجب است که این روابط آزاد نیز تاخیر در ازدواج را به دنبال دارد.
یک کارشناس دیگر نیز می گوید تاخیر در ازدواج مساله ای اجتماعی است و نمی توان آن را رد کرد و نادیده گرفت اما نباید آن را صرفا به محدودیت های اقتصادی و مالی نسبت دهیم و مسائل فرهنگی، خانوادگی، اجتماعی و روانشناختی نیز در شکل گیری این پدیده موثر است و روز به روز بر عمق و دامنه آن افزوده می شود.
به گفته کارشناسان، تاخیر در ازدواج، پیامدهای مخربی دارد که هرکدام می تواند به نوبه خود موجب زیان های جبران ناپذیر اجتماعی گردد ومی توان به توقف یا کاهش چشم گیر رشد جمعیت کشور و در نتیجه افزایش سن جامعه، افزایش زندگی های موقت، مشترک و یا دوستی های پیش از ازدواج، تولد فرزندان ناخواسته در جامعه و سرنوشت نامشخص آنان در آینده و گسترش روابط بیش از حد و غیر اصولی با جنس مخالف که تنها برای ارضای نیازهای جنسی، اجتماعی و تفریحی طرفین صورت می گیرد اشاره کرد.
این کارشناسان، همچنین احساس پوچی و بی انگیزگی و روان پریشانی پس از گذشتن از سن جوانی، بی اعتنایی به پایه های اخلاقی و معنوی زندگی انسانی، افسردگی و احساس تنهایی دردوره پس از جوانی، گسترش فساد اخلاقی و جنسی در جامعه و رشد بیماری های مربوطه و نبود پشتوانه معنوی در سنین بالاتر را از پیامدهای تاخیر در ازدواج می دانند.
یک کارشناس دراین زمینه می گوید راهکار اصلی در این موضوع آگاهی دادن به افراد است و راهکار پادگانی، انتظامی و قانونی ندارد به بیانی ما نمی توانیم قانونی تصویب کنیم و افراد را ملزم به رعایت کنیم. مبارزه با اتفاقی که در جامعه در حال وقوع است در واقع شناکردن برخلاف جریان آب رودخانه است و انرژی ما را از بین می برد. سیل مدرنیته و جهانی شدن جهان را با تقدم و تاخرهایی که اتفاق می افتد در برگرفته و کشور ما نیز جزو آن دسته کشورهایی است که خیلی زود به این جهانی شدن پیوسته و بسیاری از فرهنگ ها و سنت های ما تحت تاثیر این جهانی شدن قرار گرفته است.
به نظرمی رسد برای رفع بسیاری از معضلات تشکیل زندگی مشترک باید به آگاه سازی جامعه نسبت به پیامدهای سخت گیری های بی مورد در امر ازدواج پرداخت و رسانه ها به ویژه صدا وسیما می توانند با تولید برنامه های مختلف از جمله فیلم و سریال نقش موثری در این خصوص ایفا کنند.
در زمان حاضر باورها و نگرش های جوانان نسبت به ازدواج و تشکیل زندگی مشترک با گذشته تغییر کرده از این رو کارشناسان باید به رصد دلایل این تغییر نگرش ها و همچنین ارائه راهکارهای مختلف برای رفع تاخیر در ازدواج جوانان بپردازند.
منبع:ایرنا
انتهای پیام/