همدلي در کودکان

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمانشاه؛ خودمحوري يکي از ويژگي هاي شناختي کودکان پيش دبستاني است که تا هفت سالگي ادامه مي يابد و به تدريج کمرنگ مي شود. شايد گاهي شما هم از اين که فرزندتان زياده از حد خودخواه است، رنجيده باشيد، درحالي که اين مساله تا حدي به سطح رشد شناختي او برمي گردد. البته مهارت همدلي را مي توان تا حد زيادي در بچه ها تقويت کرد و نوع تربيت نيز بسيار مهم است.
براي تقويت همدلي در کودکان ابتدا بايد به بچه ها ياد بدهيم که در لحظه به احساسات خودشان آگاهي كامل داشته باشند و بتوانند آنها را شفاف توضيح دهند، تنها در اين صورت است كه مي توانند احساسات ديگران را نيز در موقعيت ها پيش بيني كنند. يعني آنچه ما همدلي مي ناميم.
بايد با مثال ها و قصه هايي قانون طلايي را به کودکان بياموزيم: «آنچه تو را ناراحت مي کند نبايد در مورد ديگران انجام دهي. اگر تو دوست نداري کسي به لوازم شخصي ات دست بزند، خودت هم نبايد به لوازم شخصي ديگران دست بزني.»
براي کودک توضيح دهيد، همدلي يعني خودت را بگذاري جاي طرف مقابل و سعي کني حس او را بفهمي. همدلي يعني هر موقع مي خواهي رفتاري را در ارتباط با کسي انجام دهي، ابتدا از خودت بپرسي که آيا اگر کسي آن رفتار را در حق خودت انجام مي داد خوشحال مي شدي؟
تمرين هايي براي تقويت همدلي در کودکان
تمرين يک
از بچه ها مي خواهيم چند کاري که بوسيله آن مي توانند ديگران را خوشحال کنند نام ببرند. هدف اين تمرين اين است که کودک درک کند مي تواند با اعمال و رفتارش بر احساسات ديگران اثر بگذارد.
تمرين دو
عکس هايي با چهره هايي که هيجانات مختلف را نشان مي دهد به کودکان نشان دهيم و از آنها بپرسيم فکر مي کني چرا اين خوشحال يا غمگين يا... است؟
تمرين سه
در مورد مهرباني و غذادادن به حيوانات اهلي مانند گربه ها و پرنده ها و دادن صندلي خود به يک فرد ناتوان در اتوبوس از بچه ها سوال مي کنيم و اگر کسي چنين اعمالي انجام داده باشد، مورد تشويق قرار مي گيرد.
 تمرين چهار
يک سري موقعيت هاي فرضي را براي کودکان مثال مي زنيم و از آنها مي پرسيم چه احساسي دارند؟
مثلا ً
"مامان خيلي خسته است. چه احساسي داره اگر تو بهش کمک کني؟"
"تولد دوستته. چه احساسي داره اگر بهش تبريک بگي؟"
"يکي از بچه ها توي حياط تنها نشسته. چه احساسي داره اگر تو بهش لبخند بزني يا بري کنارش؟"
چند موقعيت ديگر را مثال مي زنيم و از کودک مي خواهيم بگويد اگر به جاي آنها بود چه احساسي داشت؟
بچه اي که تنهاست و هيچ دوستي ندارد.
بچه اي که همه او را در کلاس مسخره مي کنند.
بچه اي که مجبور است کنار خيابان گل بفروشد.
    بچه اي که معلول است و نمي تواند دوچرخه بازي کند.
تمرين پنج
هدف اين تمرين آن است که کودکان را متوجه کنيم که گاهي اعمال آنها ممکن است باعث ناراحتي ديگران شود. کودکي که براي شيطنت و خنده، نقاشي دوستش را خط خطي مي کند. خودش احساس شادي دارد ولي ممکن است دوستش را ناراحت کند.
 تمرين شش
از کودکان مي خواهيم احساس يا هيجاني را به شکل پانتوميم اجرا کنند و بقيه حدس بزنند احساس چيست؟ هدف اين تمرين شناسايي غيرکلامي احساسات ديگران و تمرين انتقال اين احساسات براي فرد اجرا کنندة پانتوميم است.
تمرين هفت
خواندن يا گفتن يک جمله واحد با دولحن يا آهنگ متفاوت و توجه کودکان را به تفاوت اثر دو جمله جلب کردن.
تمرين هشت
مهارت هاي همدلي که کودکان مي توانند انجام دهند:
گوش دادن، انعکاس احساس، حرکات بدن و آه کشيدن و در نهايت پيشنهاد اينکه آيا من مي توانم به تو کمک کنم؟
با مثال هاي ساده و عيني هريک از موارد فوق را براي کودک روشن مي کنيم. مثلاً اينکه نبايد ميان کلام کسي که با او صحبت مي کند، حرف بزند يا خميازه بکشد يا به ساعت نگاه کند. نبايد وقتي طرف مقابل از يک موقعيت رنج آور صحبت مي کند، او بخندد يا مدام منتظر باشد تا خودش رشته کلام را بدست گيرد.
تمرين نه: بازي نقش
نمايشي با حضور دو عروسک که يکي از آنها ناراحت است و ديگري مي خواهد با او همدلي کند، براي کودکان اجرا مي کنيم و سپس از بچه ها مي خواهيم نشانه هاي کلامي و رفتاري همدلي را در نمايش نام ببرند.
تهيه و تنظيم:مرکز خدمات روانشناسي آرامش معاونت اجتماعي پليس کرمانشاه

انتهای پیام/پ