به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اولین بار واژه سلول های بنیادی در سال 1908 در مجامع علمی مطرح و چندی در سال 1956 نخستین پیوند موفق مغز استخوان در دنیا توسط دکتر دونال تامسون در نیویورک به انجام رسید. بیمار تحت عمل، به سرطان خون مبتلا بود و پس از تابش درمانی و دریافت مغز استخوان درمان شدو این گونه مسیر جدیدی در علم پزشکی برای درمان بیماری های صعب العلاج ایجاد شد؛ مسیری که درمانی بر دردها و نگاه های منتظر بیمارانی است که علم پزشکی پیش از این فقط مرهمی بر درد های آنها فراهم می کرد و بیماران چاره ای جز جدال با مرگ را نداشتند و حق زندگی طبیعی در کشاکش انواع درمان های موقتی نابود شده بود.
شبکه ملی اهداکنندگان سلول های بنیادی خونساز ایران برای تسریع جستجوی اهداکنندگان مشابه غیرخویشاوند ایجاد شده که اکنون 9 مرکز برای آزمایش های اولیه وجود دارد .
ایران نیز در این زمینه پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته و قریب به یک دهه از روند درمان بیماران صعب العلاج به کمک سلول های بنیادی گذشته و تا امروز نیز ادامه داشته و روبه پیشرقت است.
چتر گسترده سلول های بنیادی بر سر بیماران صعب العلاج
حمیدیه دبیر شبکه ملی اهدای سلول های بنیادی خون ساز در خصوص مقدمات کمبود سلول های درمانی در این زمینه می گوید از مهم ترین مسایلی که اکنون با آن مواجه هستیم گسترده شدن دامنه این علم در کشور است.
حمیدیه عنوان کرد: از جمله اقدامات مثبتی که در خصوص کیفیت‌بخشی و توسعه درمان سلول‌های بنیادی ایجاد شد افزایش تعداد مراکز پیوند، افزایش مراکز پذیره‌نویسی است همچنین باید تعداد اهداکنندگان نیز افزایش یابد تا این نوع درمان پوشش بیشتری در کشور پیدا کند.
وی ادامه داد: اکنون حدود 5 الی 6 مرکز فعال وجود دارد که با افزایش تعداد تخت این مراکز می‌توان تا حدی نیاز‌های کشور برای بیماران نیازمند را بر طرف کرد.
حمیدیه با اشاره به اینکه یک الی 2 مرکز دیگر مشکلات پیوند تا حد زیادی رفع می‌شود گفت: بر اساس تخمین‌ها وجود 100 هزار اهدا کننده می‌تواند نیمی از مشکلات بیماران را رفع کند.
درمان قطعی درانتظار بیماران صعب العلاج
دبیرشبکه ملی اهدای سلول های بنیادی خون سازعنوان کرد: سلول‌های بنیادی انواع متفاوتی دارد که اکنون سلول‌های بنیادی خونساز بسیاری از بیماری‌های صعب‌العلاج درمان می‌شود.
حمیدیه با اشاره به اینکه قریب به 60 نوع بیماری در 5 گروه کلی به وسیله سلول‌های بنیادی قابل درمان است اظهار کرد: بیماری‌های خونی بدخیم نظیر سرطان خون، بیماری‌های خونی غیر بدخیم نظیر تالاسمی ماژور، نقص ایمنی سلول‌های بنیادی، نقص متابولیک، تومور‌های جامد و خود ایمنی است.
وی اظهار کرد: انواع دیگر سلول‌های بنیادی که اکنون بحث آن مطرح بوده در مرحله کار‌آزمایی بالینی قرار دارد.
حمیدیه ادامه داد: از هر 10 بیمار 3 نفر اهدا کننده سازگار در خانواده دارند و سایر افراد از چنین شرایطی برخوردار نبوده لذا باید به دنبال اهدا کننده باشند.
وی همچنین بیان کرد: درمان با سلول‌های بنیادی و خونساز کاملا علاج پذیر است و چنانچه عوارض پس از درمان مشاهده نشود بعد از مدت 6 ماه دارو‌های بیمار قطع شده و منزله درمان کامل است.
حمیدیه با بیان اینکه در سلول‌های بنیادی بر خلاف پیوند اعضا از طرف اهداکننده عضوی کم نشده گفت: افراد می‌توانند با اهدای 10 سی سی خون تحت آزمایش‌های تخصصی قرار گرفته و به عنوان اهدا کننده ثبت‌نام شوند.
وی نظارت بر آزمایشگاه‌های تخصصی سلول‌های بنیادی (HLA) به کمک آزمایش‌های مرجع سلامت وزارت بهداشت را از اقداماتی دانست که علاوه بر گسترده شدن چتر حمایتی این درمان گامی مهم برای اعتبار بخشی به شمار می‌رود.
حمیدیه گفت: بیش از 1 میلیون و دویست هزار انسان در دنیا پیوند سلول‌های بنیادی خونساز کرده‌اند که بیش از 60 درصد آن اهدا کننده غیر خویشاوندی است.
شبکه ای گسترده از سلول های بنیادی به وسعت دنیا
منزوی کارشناس شبکه ملی اهداکننده سلول های اهداکننده ی خونساز گفت: از تیر ماه گذشته با توجه به پیگیر‌ی های وزیر بهداشت آیین‌نامه ای مصوب شد که به موجب آن تمامی مراکز پذیره‌نویسی یکپارچه شده و اطلاعات آن در یک بانک اطلاعاتی وارد می‌شود.
وی ادامه داد: این شبکه ملی به هماهنگی اطلاعات و تجمیع آن در یک بانک اطلاعاتی کمک می‌کند تا روند درمان و جستجو سریعتر انجام شود همچنین از 12 شهریور ماه شبکه ملی به شبکه جهانی اهدا کنندگان متصل شده تا امکان دسترسی به ساکنان خارج از کشور خواهان اهدای عضو نیز وجود داشته باشد.
وی اظهار کرد: مشکل عمده‌ای که اکنون از نظر اهدا کنندگان وجود دارد تعداد کم اهدا کنندگان در مناطق مرزی است.
تحقق دنیای آرزوهای شیرین کودکی
آقای علیپور یکی از افرادی است که مدت‌ها با بیماری صعب‌العلاجش مبارزه کرد و نهایتا در 13 سالگی بود که از طریق اهدای سلول‌های بنیادی خواهرش راه جدیدی در زندگی برایش ایجاد شد.
وی می‌گوید 8 سال و 4 ماه پیش پیوند کردم و اکنون زندگی‌اش به روال عادی برگشته که این مسئله را مدیون علم پیوند سلول‌های بنیادی است.
علیپور اکنون دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه شهید بهشتی است یکی از دلایل عمده تحصیل در این رشته را خدمت خالصانه پزشکانی دانست که بدون هیچگونه چشم‌داشتی در جهت درمان بیماران صعب‌العلاج به علمشان جامه عمل پوشاندند.
سحاب کودک نجات‌یافته از سرطانی که او نیز از نجات‌یافتگان به وسیله روش درمانی پیوند سول‌های بنیادی به شمار می‌رود.
وقتی حال و روزش را جویا شدیم گفت: حالا چند وقتی است که بدون دارو و بی‌حالی می‌‌توانم بازی کنم و دیگر نیازی به درمان‌های متعدد قبل ندارد.
پیوند سلول های بنیادی راه به کجا می برد؟
با وجود گذشت سال‌ها از کشف سلول‌های بنیادین، وسعت این حوزه به قدری است که هنوز فرصت‌های ارزشمند زیادی برای بررسی آنها وجود دارد که با گسترش مطالعات و آزمایشات در زمینه سلول‌های بنیادی، هر چه بیشتر به سمت درمان بسیاری از مشکلات پزشکی حرکت می کنیم.
روش درمانی که نوری امیدی برای بیماران است ، مشکلاتی که ممکن در کمین هر کدام از ما قرار گیرد پس بهتر است پیشگیری بر درمانی احتمالی جدی بگیریم.
انتهای پیام/