در پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران چه می‌گذرد؟

 به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، دکتر مهدی نکومنش با اشاره به سفر اخیر وزیر علوم به بلاروس از  انعقاد قرارداد برای آغاز همکاری‌های علمی مشترک بین ایران و بلاروس خبر داد و تصریح کرد: در ششمین نشست مشترک علمی و فناوری ایران و بلاروس دکتر فرهادی، وزیر علوم با عنوان رییس کمیسیون مشترک ایران و بلاروس به این کشور سفر کرد و معتقد بود که یک رییس دانشگاه و یک رییس پژوهشگاه را در این سفر با خود همراه کند تا هم در زمینه آموزشی و هم در زمینه پژوهشی نماینده داشته باشد که من به عنوان نماینده رؤسای پژوهشگاه‌ها در این سفر حضور داشتم.
 
وی ادامه داد: در این سفر چند قرارداد همکاری مشترک مابین ایران و بلاروس از جمله قرارداد همکاری با امضای دکتر فرهادی و رییس کمیته علوم بلاروس، قراردادی با امضای رییس دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی از ایران و رییس دانشگاهی از بلاروس و قراردادی دیگر به امضای من و رییس دانشگاه فنی بلاروس منعقد شد که چارچوب مضامین این تفاهم‌نامه‌ها همکاری مشترک بین ایران و بلاروس شامل تبادل دانشجو و امکان کار کردن استادان در دو کشور برای انجام کارهای پژوهشی مشترک است.
 
 به گفته نکومنش، بلاروس یکی از جمهوری‌های ایجاد شده از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی است؛ اگرچه که کشور نسبتا کوچکی با حدود 10 میلیون جمعیت است، ولی در زمان اتحاد جماهیر شوروی دانشگاه‌ها و مراکز علمی قوی در آن ایجاد شدند که تا به امروز مشغول فعالیت هستند و در زمینه‌های فیزیک، شیمی، دارویی و اپتیک به شدت قوی هستند تا جایی که روس‌ها به آنها وابسته‌اند. آنها یاد گرفتند که از علم خود ثروت ایجاد کنند و ما نیز باید یاد بگیریم.
 
اهداف اصلی پژوهشگاه‌های تخصصی

 
رییس پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران در ادامه از اهداف پژوهشگاه‌های تخصصی سخن گفت و افزود: پژوهشگاه‌های تخصصی در همه کشورهای پیشرفته دنیا برای این ایجاد می‌شوند که کشورشان در آن موضوع خاص از دنیا عقب نماند و جزو وظایف آنهاست که کشور را درحد بالایی از اطلاعات رشته مربوطه نگه دارند، به همین سبب در کشور ما نیز تعدادی از برگزیدگان این مردم در حدود 200 نفر از جمعیت 80 میلیونی یک‌جا جمع می‌شوند که پلیمر و پتروشیمی کشور را ارتقاء دهند. بنابراین دنبال این هستیم که درقسمت پلیمری، کشور ما از دنیا عقب نماند و پابه پای دنیا حرکت کنیم. دانشمندان ما نیز درحال انجام تحقیقاتی در زمینه پلیمر هستند.
 
 نکومنش تصریح کرد: هدف پژوهشگاه پلیمر از زمان تاسیس، مشاوره دادن برای بهبود صنایع موجود بوده است که در این زمینه هم به طور صمیمانه و صادقانه، مشکلات زیادی از این صنایع را رفع کرده است. صنایع پلیمری که با پژوهشگاه در ارتباط هستند، این پژوهشگاه  را از جمله محل‌های ارجاعی می‌دانند که مشکلات پلیمر را برطرف می‌کند، برای همین مجددا برای رفع نیازهای خود مراجعه می‌کنند.
 
هدف از اجرای طرح کارآفرینی

 
نکومنش در ادامه با اشاره به اجرای طرح تربیت دانشجوی کارآفرین در این پژوهشگاه، هدف از این طرح را تربیت دانشجویان کارآفرین به جای دانشجویان کارجو دانست و اظهار کرد: چون ما حجم زیادی دانشجوی تحصیلات تکمیلی تربیت می‌کنیم، اگر قرار باشد این دانشجویان هرکدام دنبال کاری در شرکت یا موسسه‌ای بروند، درحقیقت انباشتگی آنها در سال‌های متعدد می‌تواند باعث چیزی شود که در حال حاضر در کشور مشاهده می‌کنیم. ولی اگر دانشجو را کارآفرین تربیت کنیم، طوری که بعد از فارغ‌التحصیلی بتواند حرفه‌ای را درکشور شروع کند، این امر می‌تواند در سیاست‌های جدید کشور نقش مهمی داشته باشد. به همین سبب بحث دانشجوی کارآفرین را پیگیری کردیم و با جدیت دنبال آن هستیم.
 
وی ادامه داد: تعدادی از دانشجویان ما بعد از فارغ‌التحصیلی مشغول فعالیت شدند؛ یعنی در طول پروژه خود توانستند کاری را که در آینده می‌خواهند انجام دهند، پیدا کنند. تعدادی از آنها با شرکت‌هایی که توسط اساتید ما ایجاده شده، همکاری می‌کنند و تعدادی نیز در مرکز رشد مشغول فعالیت هستند. بنابراین با توجه به مشاهدات می‌توانیم بگوییم این تفکر در حال شکل‌گیری است. اگرچه کار ساده‌ای نیست که از 80 دانشجوی ورودی، 80 دانشجوی کارآفرین خارج شود؛ اما امروز ما توانسته‌ایم به 10درصد این امر برسیم و جزو برنامه‌های آتی ما است که این درصدها را افزایش دهیم و این می‌تواند برای ما یک دستاورد مهم باشد.
 
رییس پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی خاطرنشان کرد: در راستای محقق کردن طرح کارآفرینی، فعالیت‌هایی در زمینه فراهم کردن امکانات ویژه برای اساتیدی که به ارائه پروژه می‌پردازند، فراهم کردن امکانات ویژه برای دانشجویان در مراکز رشد و جذب آنها انجام داده‌ایم و امیدواریم برای سال‌های آینده بتوانیم بهتر و موثرتر این کار را ادامه دهیم. این حرکت اگر چه شیبش کم است، ولی در انتها می‌تواند شیب بیشتری بگیرد. من امید دارم که در سال‌های آینده بالای 50 درصد از فارغ التحصیلان ما بتوانند هرکدام کاری را به صورت حرفه‌ای یا مشترک شروع کنند و نقشی هم در تولید ملی داشته باشند.
 
نکومنش خاطرنشان کرد: از دیگر فعالیت‌های پژوهشگاه می‌توان به شناسایی اساتیدی با تجربه کارآفرینی و موثر در این امر و درمیان گذاشتن برنامه‌ها و همراه‌سازی آنها با برنامه وصحبت کردن با دانشجویان و ترسیم آینده و شجاعت و شهامت بخشیدن به آنان برای ورود به بازار کار اشاره کرد.
 
رییس پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران با اشاره به اینکه مرکز رشد پلیمر تنها مرکز رشد پلیمر کشور است که به طور اختصاصی در زمینه پلیمر کار می‌کند و یکی از موسسات وابسته به پژوهشگاه است، اظهار کرد: مرکز رشد از سال 81 تا به امروز در جوار پژوهشگاه شروع به کار کرده است و حدود 46 شرکت در آن مستقر هستند که از این تعداد 12 شرکت دانش‌بنیان شده‌اند. همچنین شرکت‌ها در مراحل مختلفی هستند؛ برخی در 6 ماهه اول حیات خود، بعضی در دوسالگی و برخی حتی به دوره R&D یا واحدهای «تحقیق و توسعه» یعنی به مرحله تولید و تجاری‌سازی رسیده‌اند که باید طبق قانون از مرکز رشد جدا شوند؛ ولی ارتباط خود را از طریق R&D حفظ کرده و دفاتر R&D خود را دارند و مشغول فعالیت هستند.
 
وی افزود: مرکز رشد پژوهشگاه پلیمر یک مرکز رشد تخصصی است که در دوره حیات خود نقش موثری را داشته و همه ساله در رتبه زیر 5 در بین مراکز رشد کشور اعم از مراکز دانشگاهی و موسسات قرار گرفته است که خود مؤید نقش موثر این مرکز است.
 
نکومنش از طرحی که در چشم‌انداز 1404 پژوهشگاه است، خبر داد و گفت: تاسیس 20 شرکت دانش‌بنیان که پژوهشگاه به طور مستقیم در آن‌ها سهام داشته باشد، از اهداف پژوهشگاه است؛ این شرکت‌های دانش‌بنیان باید به مرحله تولید محصول و تجاری‌سازی برسند و بتوانیم بیش از 30 درصد از اعتبارات پژوهشگاه را از آنجا کسب کنیم؛ یعنی حجم فروش آنها به گونه‌ای باشد که بخشی از بودجه ما نیز تامین شود. در حال حاضر دو شرکت از این تعداد ایجاد شده و مشغول فعالیت هستند که امیدواریم تا سال 1404 این تعداد افزایش یابد.
 
ارتباط پژوهشگاه‌ها با صنایع
 
نکومنش در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ارتباط پژوهشگاه‌ها با صنایع کشور به چه صورت است، گفت: ارتباط با صنعت بحثی کلیدی برای پژوهشگاه‌های کشور به خصوص پژوهشگاه‌های فنی است. چرا که حیات پژوهشگاه‌ها باید در این ارتباط تعریف شود؛ ولی متاسفانه این طور نیست و صنعت کشور طالب پژوهش‌های داخلی نیست. درحالی که کشورهای دیگر در این زمینه روی پای خودشان می‌ایستند و از نظر تحقیقاتی سعی می‌کنند از یافته‌های خودشان صنعت‌شان را تغذیه کنند و آن را به‌روز نگه دارند. ولی در کشور ایران شاهد این هستیم که صنایع بسیار بزرگ و کوچکی با دانش خارجی ایجاد می‌شوند، چند سالی کار می‌کنند و بعد بسته می‌شوند و دوباره یک صنعت دیگر جایگزین آنها می‌شود.
 
عضو هیات علمی پژوهشگاه پلیمر علت ضعیف بودن دانش فنی در برخی حوزه‌ها را متکی بودن صنایع و مدیران آنها به دانش خارجی و رفع نیازها و احتیاجات این صنایع از خارج کشور دانست و افزود: مدیران صنایع نفتی اگرچه فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های ایران هستند، اما یاد گرفتند که احتیاجات خود را از خارج کشور با وجود برخی مشکلات و تحریم‌ها دریافت کنند؛ در حالی که ما دستاوردهای خیلی روشنی در پژوهشگاه‌های خود داشتیم که صنایع وابسته به خودمان را متحول می‌کرد. اما آنها اعتماد بیشتری به دانش خارجی‌ها داشتند و تلاش‌های ما را باور نمی‌کردند. این موضوع بسیار رنج‌آوری است که پژوهشگاه‌های فنی و تکنولوژیکی ما با آن مواجه هستند.
 
وی یادآور شد: اگر امروز صنایع نظامی، اتمی، موشکی و... روی پای خودشان ایستاده‌اند، بخاطر این است که از خارج قطع امید کرده‌اند و متکی بر دانش داخلی هستند. اما چرا در پتروشیمی حرفی برای گفتن نداریم؟ مگر مهندسانی که برای انرژی اتمی کار می‌کنند از دانشگاه‌های دیگری فارغ‌التحصیل شده‌اند. همه آنها از دانشگاه‌های داخلی هستند. پس چرا یک مهندس شیمی ما نمی‌تواند در بخش نفت حرفی برای گفتن داشته باشد. این قیاس نشان می‌دهد که ما در برخی حوزه‌ها «خواستن، توانستن است» را صرف کرده‌ایم. اما این موضوع در حوزه پتروشیمی صادق نبوده است.
 
پیش‌بینی نیاز صنایع از اهداف پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی

 
رییس پژوهشگاه پلیمر در ادامه اضافه کرد: کاری که ما در حال حاضر پیش گرفته‌ایم، این است که به صنعت موجود کاری نداشته باشیم، بلکه برای صنایعی که در آینده نزدیک به آن‌ها نیاز داریم، تلاش کنیم. در حقیقت پیش‌بینی نیاز صنایع از جمله کارهایی است که قصد انجام آن را داریم تا درآن قسمت حرفی برای گفتن داشته باشیم و بر روی مرزهای دانش حرکت کنیم.
 
نکومنش یادآور شد: در حال حاضر بخاطر صنایع داخلی، دانشمندان را در تکنولوژی‌هایی که برای دهه 70 ،80 دنیا است، نگه داشته‌ایم تا آنها فعالیت کنند؛ اما این صنایع داخلی ارزش این دانشمندان را هم نمی‌دانند و حتی نمی‌خواهند دستاوردهایشان را ببیند. بنابراین هدف ما این است که چیزهایی را که در آینده برای صنعت الزام آور است و امکان تهیه آن‌ها از بیرون وجود ندارد، توسط ما تولید شود تا صنایع برای تهیه نیازهای خود به ما رجوع کنند.
 
افزایش بودجه پژوهش به یک درصد تولید ناخالص داخلی (GDP)
 
رییس پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی از افزایش بودجه پژوهش خبر داد و گفت: سازمان برنامه و بودجه کشور امسال قرار است سهم بودجه پژوهش کشور را به یک درصد تولید ناخالص داخلی برساند. کشورهای هم‌تراز ایران مانند کره ،ترکیه و مالزی.... سهم پژوهششان حدود 3 درصد GDP است؛ اما سهم بودجه پژوهش کشور ما زیر 0.5 درصد است و در حال حاضر با زیر 0.5 درصد کار می‌کنیم و علت آن هم معلوم نیست. امیدواریم این طرح که امسال در مجلس هم تصویب شده به یک درصد تولید ناخالص داخلی برسد.
 
وی اضافه کرد: ما نیز به عنوان بازوهای پژوهشی کشور باید برای جذب بودجه پژوهشی برنامه‌هایی داشته باشیم. اقدامات ما در این زمینه آن است که این بودجه‌ها را از طریق ایجاد صنایعی که در 10 سال آینده جزو الزامات کشور است و خارجی‌ها نیز در اختیار ما قرار نمی‌دهند، جذب کنیم.
 
اقدامات پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران در راستای گسترش ارتباطات بین‌المللی
 
عضو هیات علمی پژوهشگاه پلیمر اظهار کرد: از زمان آغاز فعالیت خود، دولت جدید اهمیت ارتباطات بین‌المللی را به مناسبت‌های مختلف گوشزد کردند و از ما خواستند که در جهت ارتباطات بین‌المللی  و تقویت آن، گام‌های موثری برداریم. در محیط‌های علمی نداشتن ارتباط به معنای خفه شدن است و ارتباط بین‌المللی یک امر فرامرزی است که متاسفانه این امر در کشور ما ضعیف شده است.
 
وی افزود: از اهداف و برنامه‌های استراتژیک پژوهشگاه پلیمر ایران این است که فعالیت‌های بین‌المللی خود را سالانه 20 درصد افزایش دهد و در این راستا باید بتواند پروژه‌های مشترکی را با سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی بین‌المللی تعریف کرده و از صنایع کار بگیرد و کار برای آن‌ها انجام دهد.
 
نکومنش تصریح کرد: یکی از مسائل دیگری که ما به دنبال آن هستیم، این است که اگر صنایع داخلی طالب تحقیقات ما نباشند، بالاخره در دنیا صنایع زیادی وجود دارد که خواستار این تحقیقات و پژوهش‌ها هستند. ما باید به دنبال پیداکردن جایی برای عرضه تحقیقات خود باشیم. این بحثی است که اجرایی کردن آن حداقل 5 سال زمان نیاز دارد، البته ما قبلا با صنایع اروپا پتنت بین‌المللی ثبت کرده و فروخته‌ایم؛ ولی متاسفانه پیگیری نشد و در تضعیف ارتباطات بین‌المللی،‌ این ارتباطات نیز بسته شد که ما باید آن را دوباره احیا کنیم.
 
نکومنش یادآور شد: دکتر میرزاده، رییس وقت پژوهشگاه در یک سمینار بین‌المللی که در سال‌های گذشته برگزار شد، با شرکت‌های اتریشی یک موافقت‌نامه امضا کرد که طی این موافقت‌نامه دانشمندان ایران برای آنها کار تحقیقاتی انجام دادند و این شرکت‌ها از دانش ما تجهیزاتشان را اصلاح و بهتر کردند و نتایج این تحقیقات پتنت بین‌المللی هم شد. درحال حاضر این شرکت‌ها در حال فروختن تجهیزاتشان و تبدیل آن به پول هستند که بخشی از درآمد فروش این تجهیزاتشان به ایران تعلق گرفت. برای ما هم خوب بود. ولی متاسفانه ابتر ماند و ادامه پیدا نکرد؛ چون مسائل بین‌المللی، تحریم‌ها و ارتباطات ضعیف باعث قطع ارتباط شد.
 
وی در ادامه تصریح کرد: یکی دیگر از اهداف ما انجام پروژه‌های مشترک با دانشمندان خارجی است. دانشجویان دکتری پژوهشگاه را تشویق به گذراندن دوره 6 ماهه کردیم و برای تشویق به این کار اگر وزارتخانه تسهیلاتی ندهد، ما در اختیارشان می‌گذاریم. همه دانشجویانی که در ایران دوره دکتری را می‌گذرانند، می‌توانند بر اساس قوانین، 6 ماه از این دوره تحصیلشان را با یک دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی بین‌المللی کار مشترک انجام دهند. این تبادل اطلاعات از طرف دنیا مورد استقبال قرار گرفته است و آنها به دنبال این ارتباطات هستند؛ زیرا دانشجویان ما کیفیت خوبی دارند و در دوره 6 ماهه می‌توانند تحقیقات خوبی را برای آنها به انجام برسانند ضمن اینکه ایده‌های دانشجویان ما برای آنها جذاب است. از طرفی هم تجهیزات آنها کامل است و دانشجویان ما می‌توانند از آنها استفاده کنند.
 
نکومنش با بیان اینکه بستن قراردادهای بین‌المللی یکی از آن اهدافی است که ما باید آن را محقق کنیم، اضافه کرد:  ارتباط کشور کانادا در 10 سال گذشته به طور خاص با پلیمر ایران نوسانات شدیدی داشته و علت آن هم سیاست داخلی کشور کانادا بوده است. اساتید بسیاری از آنجا به ایران سفر می‌کردند و ضمن ارتباط گرفتن با دانشجویان در سمینارها نیز شرکت می‌کردند. اما با تعطیل شدن سفارت کانادا در ایران در سال 1391 و مسائل سیاسی پیش آمده بین دولت‌ها این ارتباط تقریبا رو به صفر رفت؛ البته بعد از تحریم‌ها و تعویض دولت کانادا این روابط درحال از سرگیری است.
 
احیای دوره‌های فرصت مطالعاتی برای اساتید

 
رییس پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران از دوره‌های فرصت مطالعاتی (Sabbatical) سخن گفت و افزود: دوره فرصت مطالعاتی که تقریبا متوقف شده بود، دوباره در حال راه‌اندازی است. دوره فرصت مطالعاتی دوره‌هایی است که اعضای هیات علمی درهمه جای دنیا بعد از اینکه چند سالی در موسسه خودشان کار کردند، برای کسب تجربه بین‌المللی در یک دوره شش ماهه تا حداکثر یک ساله کار مشترکی را با آزمایشگاه‌ها در کشورهای مختلف انجام می‌دهند. به همین سبب درحال اختصاص دادن بودجه به آنها هستیم که سال به سال تعداد آن را افزایش دهیم. این خود قدمی مثبت در راستای گسترش فعالیت‌های بین‌المللی است.
 
عضو هیات علمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران در مورد دستاوردهای علمی این پژوهشگاه، گفت: ارزیابی اعضای هیات علمی با تعداد آثار نشر و کیفیت آنها صورت می‌گیرد. این آثار شامل مقالات، کتاب، ثبت اختراع و سمینارها و ... است؛ البته بررسی‌ها نشان می‌دهد که با گسترش ارتباطات بین‌المللی، وقتی نام استاد دانشگاهی از آمریکا یا کانادا در مقاله‌ها ثبت می‌شود، مجلات بین‌المللی آنها را بهتر چاپ می‌کنند.
 
وی ادامه داد: پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی از جمله پژوهشگاه‌هایی است که آمار انتشار مقاله‌هایش در رده‌های بسیار بالایی در کشور قرار دارد. یعنی تعداد  مقالات تقسیم بر تعداد اعضای هیات علمی عددی بزرگتر از یک است.  
 
نکومنش خاطرنشان کرد: بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از نظر تعداد مقالات در بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کل کشور در رتبه یک تا 25 قرار داریم که از این تعداد فقط دو پژوهشگاه وجود دارد و باقی آنها دانشگاه‌ها هستند. این امر نشان می‌دهد ازنظر انتشار مقالات، وضعیت کاملا قابل قبولی داریم؛ ولی باید باز هم در این زمینه پیشرفت کنیم.
 
وی همچنین با اشاره به گزارشات بین‌المللی از موسساتی که در حوزه پلیمر فعالیت می‌کنند، تصریح کرد: این گزارشات بر روی سایتی قرار می‌گیرد و جایگاه حدود 540 دانشگاه و پژوهشگاه را با هم مقایسه می‌کند. جایگاه ایران در این رتبه‌بندی نوساناتی داشته است. به طوری که یکبار از رتبه 17 در یک سال به رتبه 112 در سالی دیگر تغییر کرده است که علت آن هم به تعداد مقالات و ثبت اختراع، قراردادها و بودجه و... بر می‌گردد؛ در صورت تغییر هرکدام از این المان‌ها جایگاه نیز تغییر خواهد کرد.
 
مجلات و نشریات پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی
 
رییس پژوهشگاه پلیمر در رابطه با مجلات و نشریات پژوهشگاه گفت: دو مجله را از حدود 30 سال پیش منتشر می‌کنیم که یکی از آنها "Iranian polymer journal " به زبان انگلیسی و دیگری هم مجله "علوم و تکنولوژی پلیمر" است. مجله"Iranian polymer Journal"سال‌هاست که در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی ایندکس می‌شود و سال گذشته ضریب تاثیر آن در ISI برابر با 1.69 بوده است که دومین مجله فنی کشور است. ضریب تأثیر (Impact Factor)، یک شاخص کمّی است که برای ارزیابی، مقایسه و رتبه‌بندی نشریات علمی در رشته‌های مختلف در سطح ملی یا برای مقایسه مجله‌ها در سطح بین‌المللی به کار گرفته می‌شود.
 
وی تصریح کرد: در کشور حدود 20 مجله داریم که همگی ضریب تاثیر دارند و در بین این مجلات سال گذشته از نظر این ضریب در جایگاه چهارم قرار گرفتیم. اولین رتبه متعلق به یک مجله فنی برای محیط زیست است و در جایگاه دوم و سوم نیز دو مجله پزشکی قرار دارند. ولی در بین مجلات فنی دوم هستیم. از دیگر مجلات منتشر یافته در سال‌های اخیر نیز می‌توان به مجله "بسپارش" که یک مجله علمی ترویجی است و مجله "پلی الفین" که یک مجله بین‌المللی تخصصی است، اشاره کرد.
 
منبع: ایسنا
انتهای پیام/