دعای مستجاب بعد از نماز واجب
روایتی از امام صادق(ع) است كه حضرت فرمود: «إنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَضَ عَلَیكُمُ الصَّلَوَاتِ فِی أَحَبِّ الْأَوْقَاتِ إِلَیهِ فَاسْأَلُوا اللَّهَ حَوَائِجَكُمْ عَقِیبَ فَرَائِضِكُم».
همانا خداوند نمازها را در دوست داشتنیترین ساعات بر شما واجب گردانیده است؛ پس بعد از نمازهای واجب، حاجاتتان را از خدا بخواهید. در اینجا بحث دعای بعد از نماز و تعقیب را مطرح فرموده است. حالا من روی این نكته، نظر دارم و بحث خواهم كرد.
چند روایت با یك مضمون است؛ هم از پیغمبر اکرم(ص) و هم از امام صادق (ع) روایاتی داریم كه من یكی از آنها را میخوانم: «مَنْ أَدَّى لِلَّهِ مَكْتُوبَةً فَلَهُ فِی أَثَرِهَا دَعْوَةٌ مُسْتَجَابَةٌ».[4] هر كس نماز واجبی را بهجا آورد، در پی او دعای مستجابی دارد. در یک روایت دیگر دارد: «قِیلَ لِرَسُولِ اللهِ أی الدُّعَاءِ أسْمَعُ؟ قَالَ جَوفَ اللَّیلِ الآخِرِ وَ دُبُرَ الصَّلَوَاتِ المَكتُوبَةِ». از حضرت سؤال کردند کدام دعا زودتر به اجابت میرسد؟ مراد از «أسمع» شاید این باشد كه كدام دعا زودتر مستجاب می‌شود. حضرت در پاسخ فرمودند که از نظر زمانی، دعا در آخر شب و از نظر عملی، دعا بعد از نمازهای واجب.
تأثیر دعا بر نماز
مطالبی كه تا اینجا گفتیم همه نسبت به اثرگذاری نماز بر روی دعا بود. حالا میخواهم یک چیز تازه عرض کنم و آن عکس این مطلبی است كه مطرح كردم و شاید شما هم این را نشنیده باشید؛ اثر گذاری دعا بر روی نماز. میخواهم اهمیّت دعا را عرض کنم. همه این مطالب تا اینجا این بود که انسان وقتی نماز میخواند، قبل و وسط و بعد از نماز، این بر روی دعای او تأثیر میگذارد و كاربرد دعا را زیاد میكند. روایاتی داشتیم كه اینها روی دعا، اثر میگذارد و کاربرد دعا را بالا میبرد. امّا از این طرف هم داریم که دعا روی نماز اثر میگذارد. این یعنی چه؟ یعنی روی قبولی نماز تأثیر دارد.
در روایتی از امام صادق (ع) آمده است كه: «قَالَ كَانَ أَبِی یقُولُ»؛ حضرت از پدر بزرگوارشان امام باقر(ع) نقل میفرمایند که ایشان در ذیل این آیه: «فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَ إِلى رَبِّكَ فَارْغَبْ » میفرمود: «إِذَا قَضَیتَ الصَّلَاةَ بَعْدَ أَنْ تُسَلِّمَ»، بعد از اینکه نمازت را خواندی و سلام دادی، «وَ أَنْتَ جَالِسٌ»، در حالی كه نشستهای و هنوز بلند نشدهای، «فَانْصَبْ فِی الدُّعَاءِ مِنْ أَمْرِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ»؛ در دعا كردن برای امور دنیا و آخرتت بکوش! «فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الدُّعَاءِ فَارْغَبْ إِلَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَنْ یتَقَبَّلَهَا مِنْك». و وقتی كه از دعا فارغ شدی، مُلتمسانه از خدا بخواه که نمازت را از تو بپذیرد! عَجَب! پس این دعای بعد از نماز، باعث می‌شود که خدا نمازت را قبول کند. توجه داشته باشید که ضمیرِ «هَا» در «أَنْ یتَقَبَّلَهَا» به «الصَّلَاة» برمیگردد؛ یعنی اثر دعا بر نماز را مطرح فرمودهاند.
نمازش را به صورتش بزنید!
حالا این روایت لحن نرمی داشت؛ امّا روایتی داریم كه نسبت به کسانی که نماز میخوانند، ولی بعد از آن دعا نمیکنند، لحن تندی دارد. «رُوِی عَنِ النَّبِی أَنَّهُ قَالَ إِذَا فَرَغَ الْعَبْدُ مِنَ الصَّلَاةِ وَ لَمْ یسْأَلِ اللَّهَ تَعَالَى حَاجَةً یقُولُ اللَّهُ تَعَالَى لِمَلَائِكَتِهِ» پیغمبر اکرم (ص) فرمود آنگاه که بنده از نماز فارغ می‌شود و حاجتی از خدا نمیخواهد، خدا به فرشتههایش میگوید: «اُنْظُرُوا إِلَى عَبْدِی»؛ به این بنده من نگاه کنید! «فَقَدْ أَدَّى فَرِیضَتِی»، نماز واجبش را خواند، «وَ لَمْ یسْأَلْ حَاجَتَهُ مِنِّی»؛ امّا از من درخواستی نکرد؛ «كَأَنَّهُ قَدِ اسْتَغْنَى عَنِّی»؛ مثل اینکه او خودش را از من بینیاز میداند که چیزی از من نمیخواهد. چون اگر خودش را نیازمند میدیدید، الآن كه به حسب ظاهر، بالاترین عملی را که عبودیّت و بندگی در آن جلوه می‌کند ـیعنی نمازـ را به جا آورده است، از من درخواست میكرد. «كَأَنَّهُ قَدِ اسْتَغْنَى عَنِّی»؛ مثل اینکه خودش را از من بینیاز میبیند. «خُذُوا صَلَاتَهُ»، نمازش را بگیرید، «فَاضْرِبُوا بِهَا وَجْهَهُ». نمازش را به صورتش بزنید! این کنایه از عدم قبولی نماز است. خدا میگوید این نماز خواندنت را من نمیپذیرم.
انتهای پیام/
خدایاااااااااااااااااااااا هزاران مرتبه شکرت که هستی و تو رو داریم شکرت