به گزارش خبرنگار
حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ روزی آب پره هایش را می‌چرخاند و نان را می فرستاد بر سر سفره های مردم و معنای از آب نان گرفتن می گرفت. آسیاب سرچشمه محلات که این روزها حال و هوای بالای سرش گرفته و حالا آب خوش از گلویش پایین نمی رود و در انحصار ورثه اش گرفتار شده است.
آسیاب آبی محلات در سال 87 با شماره ۲۳۷۸۶ به فهرست آثار ملی اضافه شد و از آن سال ها تا به امروز مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی به دنبال خریداری کردن این آسیاب تاریخی از مالکانی هستند که گفته می شود، بر سر انحصار وراثت با هم به مشکل برخورده اند.
این اثر تاریخی ثبت ملی شده است و نباید تغییر کاربری در آن صورت بگیرد و یا به آن آسیب برسد، اما به دلیل خصوصی بودنش مسئولان میراث فرهنگی نمی توانند وارد آن شوند و کار مرمت و بازسازی آن را بر عهده بگیرند.
مشهدی، رابط اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار
باشگاه خبرنگاران جوان؛ گفت: این اثر تاریخی ملک خصوصی است و ما تنها وظیفه نظارت بر آن را به عهده داریم و تاکنون به آن ها اخطار کتبی هم درباره بعضی فعالیت ها و سهل انگاری ها داده ایم اما نمی توانیم وارد این ملک شویم؛ چراکه ملک خصوصی است و مالکان بر سر موضوع انحصار وراثت برای فروش آن به میراث فرهنگی مشکل دارند.
آسیاب های آبی جزو میراث فرهنگی هستند که تعداد کمی از آن ها باقی مانده است و برای همین حفظ این آسیاب آبی منحصر به فرد بسیار حائز اهمیت است.
آسیاب های آبی مطرح ایران
آسیابهای آبی دزفول
این آسیاب ها از آثار ارزشمند تاریخی شهرستان دزفول به شمار می‌روند و به شماره ۳۹۸۴ در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. آسیابهای آبی دزفول در بخش‌های مختلف رودخانه دز قرار دارند. بخشی از آنها به فاصله حدود ۸۰۰ متر از سد تنظیمی (دزفول) و در جنوب تفریحگاه ساحلی دز، بخشی در زیر پل جدید (دوم) دزفول و بخشی دیگر نیز در کنار پل قدیم این شهرستان ساخته شده‌اند.
پیشینه تاریخی آسیابهای آبی دزفول در ارتباط با پل قدیم (دزفول) بوده که به دوره ساسانیان باز می گردد اما عمده آثار موجود از آسیاب‌ها که در سه بخش از رودخانه موجود است، به دوره تاریخی صفویه و قاجاریه باز می گردد.
آسیاب های آبی در کویر یزد
این آسیاب ها معمولا در کنار آبادی ها و بر سر راه قنات ها ساخته شده اند. آسیاب دستی آن در خانه‌های قدیمی یزد، با دو سنگ مسطح وجود دارد که روی هم قرار می‌گیرند.
آسیاب آبی اشکذر
اگر می‌خواهید تنها آسیاب آبی جهان در دل کویر را ببینید، باید کوله بار سفر را به استان یزد و کویر مرکزی ایران ببندید و از آسیاب آبی اشکذر دیدن کنید. این آسیاب در حاشیه غربی کویر یزد و در ضلع جنوب شرقی در ۲۰ کیلومتری شهر یزد در امتداد مسیر جاده اصلی رستاق که اشکذر را به بندر آباد و روستاهای مجاور متصل می‌کند، واقع شده است.
وقتی به این منطقه رسیدید انتظار دیدن یک رود و آسیابی با پره‌های بزرگ نداشته باشید. در حقیقت شما روی سطح زمین هیچ چیزی نمی‌بینید؛ چراکه کل مجموعه آسیاب در زیر زمین قرار گرفته است و آب مورد نیاز این آسیاب آبی به وسیله قنات و آب جاری شده در آن تامین می‌شود.
آسیاب آبی اشکذر یکی از ۱۰ آسیاب ثبتی استان یزد به حساب می آید که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از ویژگی‌های منحصر به فرد آن می‌توان به مقرنس کاری فضای اصلی، نقوش هندسی در اطراف دیواره‌ها، آجرکاری ظریف در محوطه اصلی آسیاب و صحن آن اشاره کرد. این آسیاب در عصر آبادانی خود تنها آسیاب منطقه میبد تا اشکذر بوده و ساعتی سی و پنج من شاه آرد از زیر سنگ‌های پر قدرت آن به دست می‌آورده‌اند.
آسیابهای آبی بشرویه با قدمت ۴۰۰ ساله
با توجه به وقف نامه‌های موجود، این آسیاب‌ها قدمت ۴۰۰ ساله دارند و هر کدام از این آسیاب‌ها دارای یک گودال مدور است که شاخه‌ای از آب قنات به وسیله کانالی به داخل مخزن هدایت می‌شود و پس از انباشته شدن در مخزن با شدت و فشار به بخش زیرین آسیاب هدایت می‌شود و پره‌های چرخ چوبی آسیاب را به حرکت در می‌آورد.
چرخ آسیاب با هرمی به سنگ وصل شده و با چرخش سنگ، گندم کم‌کم به درون سنگ هدایت می‌شود و و پس از آرد شدن به کناره‌های سنگ منتقل می‌گردد.
آسیابهای بشرویه از سمت بشرویه به نام آسیاب اول (سروش)، دوم (میرزا)، سوم (زنگی)، چهارم ( آقا) و آسیاب پنجم (دهنه) هستند که آسیاب دهنه از همه قدیمی‌تر است و قلعه دختر بشرویه نیز در مجاورت آن قرار دارد.
از ویژگی‌های بارز آسیابهای آبی بشرویه، فعال بودن آنها است که در حال حاضر سه آسیاب به فعالیت خود ادامه می‌دهند و طی چند سال اخیر با اقدامات میراث فرهنگی بشرویه و شهرداری برای احیا و بازسازی و فراهم کردن محیط مساعد برای تفریح مسافران و گردشگران، به نقاط گردشگری تبدیل شده است.
حفظ و نگهداری از این مجموعه های منحصر به فرد که بعضی از آن ها در دل زمین ساخته شده اند، می تواند معرف کارهای مهندسی شده ای باشند که در سال های دور با امکانات محدود ساخته شده اند آن هم در اقلیم خشک و نیمه خشک ایران زمین.
گزارش از: پوریا سلیمان زاده
انتهای پیام/