ایشان افزودند: این مساله در ادبیات به عنوان مساله حکایت، نام گرفته و بر اساس این مساله نیز این سوره به نام مومنون نامیده شده، کما این که برخی نیز این سوره را سوره «قد افلح» می نامند که این نام نیز نام خوبی است؛ زیرا اسماء سوره ها، انتخابی است؛ یعنی در صدر اسلام صحابه و یا غیر صحابه این نام ها را بر سور نهادند.
نام سوره های قرآن، توقیفی نیست
این مرجع تقلید بیان کردند: نام سوره های قرآن، توقیفی نیست که حتما از سوی معصوم(ع)، بر سوره ها گذاشته شود، ولی نام سوره ها نیز باید نامی زیبا و مناسب باشد؛ مثلا در خصوص سوره بقره باید گفت که این سوره داستان بقره را بیان می کند.
ایشان گفتند: برخی آیات این سوره را 119 آیه نیز برشمرده اند که این اختلاف یک آیه به دلیل وقف هایی است که بصری ها در برخی آیات انجام داده اند و این سوره را سوره ای 119 آیه ای می دانند؛ اما هدف اصلی این سوره، کوبیدن بت پرستی و اعتقاد به معاد است.
همه سوره های قرآن دارای روحی درونی هستند
معظم له بیان کردند: همه سوره ها دارای روحی درونی هستند که مفسر باید با مطالعه تمام آیات این روح و هدف را پیدا کند؛ این سوره مکی است، زیرا تمام سوره های مکی حول وحوش اصول خمسه است، ولی سور مدنی راجع به احکام شرعیه و مسایل فرعی است؛ البته سور مکی به قصص انبیا نیز می پردازند.
ایشان گفتند: در این سوره تمرکز اصلی بر کوبیدن بت پرستی و اعتقاد به معاد است و اگر مساله دیگری نیز بیان شده به این دو اصل باز می گردد؛ حال این سوال مطرح می شود که اگر واقعا این سوره مکی است، چرا امر به نماز می کند؟ یا این که از زکات سخن می گوید؟
ایشان تصریح کردند: درخصوص نماز باید گفت که پیامبر(ص)، نماز را در معراج گرفته اند و معراج در سال 10 بعثت واقع شده است که بنابراین منافاتی با مکی بودن این سوره ندارد؛ در خصوص زکات نیز باید گفت که زکات در اینجا به معنی صدقه است؛ زکات دارای دو معنی است؛ نخست زکاتی که دارای نصاب است، ولی زکات در این جا به معنی مطلق است و صدقه را نیز در بر می گیرد.
معظم له در تفسیر «قد افلح المومنون» بیان کردند: فلح در لغت عرب به شق و شکافتن است و پیروز شدن نیز به معنای شق وشکافتن موانع است؛ در آیه بعدی خداوند به مساله نماز اشاره می کند، ولی امر به خواندن نماز نمی کند، زیرا نماز امری واجب است پس بیان می فرماید که در نماز خشوع داشته باشید.
روح نماز، خشوع است
ایشان گفتند: روح نماز، خشوع است و خشوع نیز این است که در این حالت غیر از خدا را نبیند؛ خشوع این است که در حال نماز تنها توجه به خدا باشد و غیر از خدا در ذهن و روح و قلب او رسوخ نکند؛ مرکز خشوع نیز قلب است و اگر قلب انسان خاشع باشد، بقیه اعضا هم از آن تبعیت می کنند؛ قلب ما در حال نماز نباید غیر از خدا را در نظر گیرد که اگر چنین شود این نماز انسان را از فحشا و منکر دور می سازد.
حضرت آیت الله سبحانی بیان کردند: نماز همراه با خشوع همان نمازی است که ابن ابی الحدید توصیف آن را در خصوص امام علی(ع) بیان می کند که ایشان در میدان جنگ چنان نماز می خواندند که وقتی امواج تیر از کنار گوش و چشم ایشان رد می شد کوچکترین تغییری در حالات ایشان بوجود نمی آمد.
نماز بدون خشوع می شود وهابی
ایشان گفتند: زمامداران عربستان اول وقت نماز می خوانند ولی با این وجود، معنی این همه کشتار در یمن چیست؟هزاران کودک در یمن کشته شده است و مسئول آنها همین افراد هستند؛ وهابی ها نماز اول وقت می خوانند ولی خشوعی در کارنیست؛ زیرا اگر قلب آنها تسلیم می شد با خود می گفتند که این کودکان چه تقصیری دارند؟ جمعیت هایی ازاین کشورها کوچ می کنند و در دریاها غرق می شوند و اسفبار اینکه گروهی از آنها از ترس این به اصطلاح مسلمان ها، به دستگاه مسیحیت پناه می برند.
علما حکام ظالم را نصیحت کنند
این مرجع تقلید بیان کردند: آیا ننگ نیست که دو دولت اسلامی با هم بجنگند و مردم فرار کنند و به مسیحیان پناه ببرند؟ گروهی در دریا غرق می شوند چون می خواهند به هر طریقی که شده است از چنگال ظلم این به اصطلاح مسلمانان نامسلمان، خلاص شوند؛ آنها می گویند ما زمامداران اسلامی هستیم، ولی آیا وقت آن نرسیده است که به کارهای خود فکر کنند: آیا وقت آن نرسیده علمای اسلام بنشینند و این روسا را نصیحت کنند؟
ایشان در تفسیر معنی «لغو» در این سوره گفتند: لغو، لهو و لعب هر سه با هم معنی متفاوتی را بیان می کنند؛ در واقع لغو به معنی کار بی حاصل و بی فایده است؛ برخی گمان می کنند که شاد کردن دل دیگران و شوخی کردن کاری لغو است در حالی که وقتی دل مومنی را که غم آلوده بوده است را شاد می کنیم در حقیقت به او خدمت کرده ایم و این کار پاداش دارد، پس شوخی های این چنین ثمربخش و شادی آفرین و با معیار دینی لغو نیست؛ بلکه لغو کاری است که نه سود آخرتی دارد و نه سود دنیوی.
توصیه امیرالمومنین(ع) به لذت های حلال
این مرجع تقلید بیان کردند: امام علی(ع) نیز در تقسیم ساعات زندگی یک ساعت را به نفس و لذت های حلال اختصاص دادند و شیعیان را به رعایت آن امر کردند که نشان می دهد بسیاری از فعالیت ها می تواند در این ساعت جای گیرد، ولی باید کاری باشد که به سود دنیا و آخرت انسان بخورد و در دایره حلال و حرام الهی باشد.