به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،فضای مجازی و شبکه های اجتماعی با چنان رشد فزاینده و شتابناکی بر جای جای زندگی انسان ها ریشه دوانده اندکه شاید متولیان این شبکه ها نیز گمان نمی کردند ظرف مدت محدودی،چنین مشتریان پر و پا قرصی برای این نرم افزار ها فراهم شود،در این میان استقبال مردم ایران به استفاده از چنین فناوری هایی تعجب بسیاری را بر انگیخته است.
بدون شک درکنار این رشد فراگیر،عوارض و پیامدهایی نیز درکنار کاربران این شبکه ها در جامعه ایران همراه و همساز شده که در نوع خود قابل توجه است،عوارضی که یکی از بارزترین آنها به نشر شایعات در این شبکه ها باز می گردد.
*فرهنگ شفاهی،عامل اصلی رشد شایعات در شبکه های اجتماعی
در این میان،پرداختن به دلایل و عوامل موثر در رشد و گسترش شایعات در شبکه های اجتماعی همچون تلگرام و مبنا قرار گرفتن برخی مباحث و موضوعات کذب از موارد قابل توجهی است که می تواند در نوع خود مورد بررسی و ارزیابی جدی قرار گیرد.
عباس اسدی،استاد ارتباطات،غالب بودن فرهنگ شفاهی در جامعه را یکی از عوامل اصلی انتشار بی اساس شایعات عنوان می کند.
وی با ذکر مطلب فوق می افزاید:در شرایطی که سطح مطالعه در جامعه محدود است،بستر و زمینه اخذ و پذیرش شایعه بیش از پیش میسر و فراهم می شود.
استاد ارتباطات دانشگاه می گوید:نشر و انتشار شایع در هر جامعه ای به واسطه و توسط دو گروه و طیف انجام می شود.
نخست مردمی که با هدف تخریب مسئولان و حاکمیت به آن مبادرت می ورزندکه این پدیده در ایران چندان صدق پیدا نمی کند،و از سوی دیگر افرادی که به عنوان سرگرمی به افعال و رفتارهایی اینچنینی مبادرت می ورزند.
البته وجه دیگر و ریشه شیوع شایعه در برخی جوامع به مسئولان و مدیران دستگاه هایی باز می گردد که برای افکار سنجی و شناخت دقیق تر به جامعه،به طرح مباحث و مسائلی می پردازند که از صحت چندانی برخوردار نیست،اما به هر حال به زعم برخی از آنها،ابزاری مطلوب به شمار می رود که بر مبنای آن عکس العمل عمومی جامعه مورد بررسی قرار می گیرد.
* کارکردهای شایعه،مثبت یا منفی؟
بدون تردید رواج مطالب کذب و غیر واقعی نمی تواند مبنا و پایه ای اصولی برای قضاوت،داوری و یا بررسی صحیح علمی آن مورد تایید قرار گیرد،اما با این وجود،بعضا برخی کارشناسان معتقدند در مواقعی خاص،طرح شایعات می تواند اثرات مثبتی را نیز در پی داشته باشد.
به عنوان نمونه در برخی مقاطع،طرح یک شایعه می تواند شایعه مخرب دیگری را خنثی سازد که این در موارد استثنائی می تواند به عنوان ابزاری موثر و کارآمد مد نظر قرار گیرد.
اما در مجموع نوع نگرش جامعه به شایعه در کارکرد مثبت و منفی آن موثر است و به واقع این نحوه برخورد جامعه و ذهنیت آنها است که مثبت یا منفی بودن تبعات و عوارض شایعه در خصوص موضوعاتی خاص را فراهم می سازد.
*ریشه کن ساختن شایعه،ممکن یا ناممکن
با همه این اوصاف،براستی امکان ریشه کن کردن شایعه وجود دارد؟ پاسخ کارشناسان علوم ارتباطات به این موضوع منفی است و صاحبنظران اعتقاد دارند،شایعه نوعی دروغ است و آنچنان که امکان زدودن دروغ از جامعه غیرممکن است،رفع و دفع شایعه بصورت 100 درصد و عاری ساختن جامعه نیز از آن امری ناممکن است زیرا اساسا این عارضه رفتاری ناشی از لغزش های انسانی است که گاه بصورت هدفمند و گاه بصورت غیر هدفمند ظهور و بروز پیدا می کند.
مصطفی لاجوردی،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،با اشاره به ضرورت فرهنگ سازی و آموزش صحیح برای کنترل و مهار هر چه مطلوب تر شایعه و پیشگیری از شایع شدن افسار گسیخته آن عنوان کرد:نقش آموزش و پرورش در این عرصه بسیار تعیین کننده و خطیر است و در واقع امر در صورت ارائه آموزش های اصولی و کارآمد و تربیت صحیح اجتماعی و اخلاقی از سوی یکی از مهمترین ارکان کشور (آموزش و پرورش)و اصلی ترین نهاد اجتماعی یعنی خانواده،بخش قابل توجهی از شایعات بروز پیدا نمی کند و به عبارتی در نطفه خفه می شود.
انتهای پیام/