به گفته متخصصان به علت افزایش مراجعات به متخصصان حوزه رفتاردرمانی نسبت به چند دهه ی قبل، آمار افراد مبتلا به اختلالات روانی سیر صعودی داشته است.
ایرج حریرچی به روش های استاندارد بین المللی اشاره دارد و می گوید: پرسشنامه ها و روش های ارزیابی ما برای دریافت آمار مبتلایان به اختلالات روانپزشکی، دارای استانداردهای بین المللی هستند که اعتبارات آنها با روش های علمی سنجیده می شود.
نیاز 23.6 درصد افراد بالغ کشور به مداخلات روانپزشکی
قائم مقام وزیر بهداشت به طور میانگین ،آمار افراد جامعه را که نیاز به مداخلات روانپزشکی دارند، اینگونه اعلام کرد:در کل کشور 23.6 درصد افراد بالغ مشکلاتی دارند که احتیاج به مشاوره ، روانشناسی ،دارو درمانی و ترکیبی از این اقدامات برای آنها حس می شود.
به گفته وی این آمار در تهران به 32 درصد افراد بالغ می رسد. البته این مشکلات روانشناختی یک افسردگی، استرس یا وسواس ساده تعریف می شود و در مقابل افردی که نیاز به بستری در سطوح مختلف دارند، برای یک بار در طول عمر، به طور متعدد یا تمام طول عمر، حداکثر 1.1 درصد افراد بالغ کشور را تشکیل می دهند.
دارودرمانی جامع اما زیان بار!
همانطور که گفته شد، مداخلات در این حوزه به دو صورت مشاوره ای و دارویی صورت می گیرد. شاهمرادی روانشناس بالینی اهمیت تفاوت حیطه وظایف روانشناسان و روانپزشکان را، با تعریف انواع مداخلات بیان می کند.
وی می گوید: ما برای مقابله با مسائل روانشناختی نیاز به مداخله داریم. این مداخلات، چه از نوع دارو درمانی و چه از نوع روان درمانی، می تواند در غلبه به بیماری موثر باشد.به طور مشخص دارودرمانی برای تمام مشکلات روانشناختی راهی کاربردی است، اما اگر بیمار توانایی بهبود به کمک روان درمانی را داشته باشد، باید دور دارو درمانی را خط کشید.
مشاوران و روانشناسان حق تجویز دارو ندارند
این روانشناس در خصوص بروز اختلالات شدید در فرد، توضیح می دهد: اگر فردی با اختلالات شدید روانشناختی مواجه است، مصرف دارو در کنار خدمات روان درمانی می تواند موثر باشد.
از دکتر شاهمرادی حد اختیارات متخصصان این حوزه را جویا شدیم. وی در پاسخ روانپزشک را مجاز به تجویز دارو خواند و ادامه داد: یک پزشک روان دوره هفت ساله پزشکی عمومی را می گذراند و در حقیقت به عنوان پزشک در حیطه روانپزشکی تخصص دارد. بنابراین مجاز به تجویز دارو برای بیمار است و روانشناسان حق تجویز هیچگونه دارویی برای بیماران ندارند.
ما همه در يک تيم هستيم
رواج مشكل‌های عاطفی و اقتصادی مانند بيكاری و بسياری مسائل ديگر در زندگي امروز، باعث شده كه افراد در بعضي مواقع نتوانند بر اين مسائل غلبه كنند و در نتيجه دچار تعارض و ناكامی شوند. اين فشارهای روانی می تواند سلامت جسم و روان را تهديد كند.
از آنجا كه بسياری بيماري‌های جسمی تحت‌تاثير عوامل رواني بروز می كنند، لازم است مردم در هر طبقه اجتماعی و اقتصادی ای كه هستند برای حل اين مشكل‌ها، قبل از اينكه شدت يابند و سبب بيماری شوند، با كارشناسان مشورت كنند.
همه اعضاي تيم بهداشت روان، درصدد ارتقاي سطح بهداشت روان افراد و توانمندسازی آنها مانند يک زنجيره به هم پيوسته هستند و هر گروهی با شرح وظايفي مشخص اين هدف مشترک را دنبال مي‌كنند. روانپزشک، روانشناس، مددكار، روان پرستار و كار درمان جدای از هم نيستند بلكه اعضای اين تيم‌اند.
روانشناس فقط یک درمانگر روان است
مداخلات دارویی و همکاری با نرولوژیست ها در برخی جراحی های پیشرفته، از وظایف یک روانپزشک است. اما در مقابل روانشناسان واحد های درسی جدا از واحدهای درسی پزشکان عمومی را می گذرانند.
وی روانشناسی را مطالعه رفتار و فرآیند های روانی معرفی کرد و گفت: روانشناس از همان ابتدا بررسی رفتار را می آموزند و فرآیند های روانی گذرا را مورد مطالعه قرار می دهد پس حرفه روان درمانی در حیطه تخصص یک روانشناس است.
روانشناسان در مقطع کارشناسی، روانشناسی عمومی و در مقطع کارشناسی ارشد به طور تخصصی روان درمانی را دوره می بینند.
در کار هم دخالت نکنید!
یک پزشک در دوره هفت ساله تحصیل خود هیچ کدام از مسائل روانشناسی را مطالعه نمی کند؛بنابراین توان هیچ گونه مداخلاتی از نوع دارویی برای افرادی که دچار مشکلات روان هستند را هم ندارد.
البته پزشک مذکور می تواند در دوره ی چهار ساله تخصص خود، به مدت یک سال واحد های روانشناسی را مطالعه می کند اما نه برای اینکه یک روان درمانگر شود بلکه یک فارماکوتراپیست برای بیماران روانپزشکی باشد و در زمینه کاربرد علوم دارویی و دارودرمانی در بالین بیماران فعالیت کند.
شاهمرادی تاکید می کند:روانشناسان مشغول در حیطه های مختلف، همچون روانشناسان تربیتی و مشاوره ها، نمی توانند روان درمانگر باشند.
پزشک و درمانگر،تیمی تاثیر گذار
روانشناسان درحوزه بالینی و سلامت ،مسئول درمان افراد مبتلا به بیماری هایی همچون ام اس و آلزایمر یا اضطراب و افسردگی هستند. اضطراب ،وسواس و استرس در کلام، به نام مشکلات روانشناختی یاد می شوند ولی به گفته ی روانشناس برای درمان نیاز به تیم روان درمانی در کنار پزشک درمانی دیده می شود.
وی تصریح می کند: برای اخذ بهترین نتیجه، نیاز به شناسایی وانجام وظیفه خود را دارد و روانپزشک، صرف علاقه، حق روان درمانی را ندارد و این رابطه برای روانشناسان نیز صادق است.
اما به طور معمول در کشور ما گذراندن دوره های لازم، آنچنان عرف نیست بنابراین فعالیت در حوزه شخصی ،بهترین نتیجه را به همراه دارد.
پولدار ها سالم ترند
شاهمرادی روانشناسان را گزینه انتخابی مردم با درآمد بالا، می داند و ادامه می دهد: روانشناسان به علت بالا بودن هزینه های درمانی و ناتوانی در تجویز داروها با عوارض جانبی بسیار، فرشته ی نجات افراد متول می شوند.
به طور کلی هزینه های دارو درمانی نسبت به روان درمانی، از لحاظ جلسات مورد نیاز برای مراجعه، پایین تر است. دهک های بالا و افرادی که وضعیت مالی مناسبی دارند بیشتر به روانشناس ها با تعداد 8 الی 12جلسه مراجعه می کنند.
این صاحب نظر با اشاره به سلیقه ای بودن انتخاب روش های درمان، بیان کرد:اختلالی همچون وسواس را می توان از هر دو روش درمان کرد اما مطالعات علمی نشان داده است که بهترین درمان در این حوزه، روان درمانی است و دارو به غیر از کنترل علائم ،کمکی به سزایی نمی کند، حتی ممکن است با قطع دارو شاهد بازگشت علائم باشیم.
برای درمان هزینه کنید
افرادی که آگاهی های لازم یا درآمد مناسبی برای روان درمانی ندارند معمولا به روانپزشک مراجعه می کنند. از طرفی دسته ای از افراد که سطح آگاهی لازم یا علاقه ای برای خودشناسی ندارند، کاندید مناسبی برای روان درمانی محسوب نمی شوند. این افراد درمان کوتاه مدت و کم هزینه را ترجیح می دهند.
حدود 23 درصد مردم مبتلا به اختلالات به اصطلاح روانپزشکی، در نظر داشته باشند که حل این مشکلات راه های بهتری نسبت به مصرف داروهای شیمیایی دارد. از طرفی بدانند با شناخت خود و آگاهی از وظایف هر متخصص می توانند بهترین انتخاب را صورت دهند.
گزارش از یاسمن قاسمی
انتهای پیام/