به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان؛ مسجد جامع سجاس در روستاي سجاس در حدود 35 كيلومتری جنوب غربی سلطانيه در استان زنجان واقع گرديده و از بناهای ارزشمند دوره ی سلجوقی است.
ابنای اصلي مسجد ، گنبد خانه ی مربعی به ابعاد تقريبي 5/9 *5/9 متر است كه با گنبد بلندي پوشش يافته است .
با توجه به آثار موجود ، در اصل ، بناهای ديگري به اين گنبد خانه متصل بوده كه امروزه از بين رفته است .
گنبد خانه ، در اضلاع شرقي ، غربي ء غربي و شمالي درگاههايی داشته كه درگاه هاي شرقي و غربي آن مسدود شده است . گنبد با واسطه ي چهار فيلپوش بر روي جرزهاي چهارگانه استوار گرديده و پا طاق فيلپوش ها بر روی تخته ي قطوري كه با ديوار 45 درجه زاويه دارد ، قرار داده شده است .
چهار فيلپوش و در حدود فاصل آنها چهار طاقنما كه متناوبا قرار گرفته اند با قوس پنج و هفت ، به همراه قوس هاي كوچكتر بالايي ، نقشه مربع را به دايره تبديل كرده است . سطح فيلپوش ها و طاقنماها با اجراي آجر كاری به سبك آلت و لغت ، تزئينات هندسی جالبي را ايجاد كرده اند .
بالاي فيلپوش ها ، طاقنماهاي زيبايي قطاربندي شده كه زمينه را براي بر پليي گنبد فراهم مي كند . گنبد بنا كه از نوع گنبد های يكپوش است ، با آجر اجرا شده و تزئينات آن منحصر به نقش ستاره یپنج پر است .
ورودی كنونی ، در جرز شمالي تعبيه شده ودر جرزها ی غربی و شرقی ، دو در بزرگ شبيه به ايوان و در ضلع جنوبي ، محراب ايجاد شده است . به قرينه ي محراب در جرزهاي غربي و شرقي و در حد فاصل درهای بزرگ تزئيناتی نظير محراب انجام گرفته كه تنها جنبه ی قرينه سازی دارد .
محراب كنوني مسجد با توجه به شيوه ي گچبري و استفاده از رنگ و همچنين آثاري از محراب قديمي در زير آن ، به نظر مي رسد كه مربوط به دوره ي ايلخاني باشد . اين مسجد از نظر گچبري و كتيبه ها بسيار ارزنده و قابل توجه است .
چهار كتيبه ی بدون تاريخ در مسجد نوشته شده است ،كتيبه ی اول در ساقه ي گنبد به خط نسخ ابتدائي گچبري گرديده كه احتمالا هم سن بناي مسجد است . كتيبه ی فيلپوش ها با خط ثلث زيبائي رقم گرديده كه با توجه به سبك آن احتمالا از دوره ي ايلخانی است .
در زير فيلپوشها كتيبه ی بسيار ارزنده ای به عرض حداقل 50 سانتی متر به صورت سرتا سری نوشته شده كه مشتمل بر سوره ی ملك است .
اين كتيبه با دو خط موازي در بالا و پايين محدود شده و بالاي خطوط كتيبه ي كوچك ديگري به خط كوفي نوشته كه احنمالا مربوط به قرن پنجم هجري است ؛ سوره ي ملك كه به خط نسخ خوانا نوشته شده ، با گچبري هاي بسيار زيبا و طرح هاي اسليمي پر كاری مزين گرديده است .
با توجه به شيوه ی معماری و كتيبه های موجود و شباهتی كه بناي اين مسجد با ديگر بناها ي دوره ی سلجوقی منطقه دارد ، مي توان بناي اصلي را به اواخر قرن پنجم هجری منسوب داشت كه در دوره ي مغول نيز تعميرات و تزئيناتي در آن صورت گرفته است.
انتهای پیام/ن