به گزارش حوزه سیاست خارجی
گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به منظور شرکت در این نشست حضور دارد. این نشست از امروز به مدت دو روز در استانبول به کار خود ادامه خواهد داد. شعار نمادین نشست OIC یکپارچگی و همبستگی برای عدالت و امنیت خواهد بود.
انتظار می‌رود وزیران خارجه کشورهای اسلامی در این کنفرانس، تصمیم‌ها و اقدام‌های عملی در راستای تقویت وحدت و همبستگی میان اعضاء، حل مشکلات و مسائل جهان اسلام، برنامه‌ریزی برای تلاش مشترک و تحکیم نقش کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی در دو سطح منطقه‌یی و بین‌المللی را برای تصویب در اجلاس سران پیشنهاد کنند.
ترسیم راهبرد و چشم انداز 10 ساله پیش روی سازمان OIC در سال‌های 2016 تا 2026 شامل اولویت‌های برقراری امنیت و ثبات، مبارزه با تروریسم و افراطی گری، رعایت حقوق بشر، حمایت از توسعه و کاهش میزان فقر از جمله مهم‌ترین مواردی است که در این نشست مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وزیران شرکت کننده در اجلاس OIC مهم‌ترین مسائل جهان اسلام و منطقه از جمله وضعیت اسف بار فلسطینیان، ادامه تجاوزگری و جنایت‌های رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی، ضرورت مساعدت و همکاری مشترک برای برقراری صلح و ثبات در سوریه، یمن، لیبی، افغانستان، سومالی، مالی، جامو، کشمیر و موضوع درگیری‌های اخیر میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان را نیز مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهند داد.
نشست وزیران امور خارجه امروز آغاز و سپس اجلاس سران OIC در روز پنج‌شنبه به طور رسمی در استانبول افتتاح و تا روز جمعه به کار خود ادامه خواهد داد.
در نشست کارشناسی سازمان همکاری اسلامی که روزهای یک‌شنبه و دوشنبه برگزار شد، هیاتی از مقام‌های بلندپایه جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی سیدعباس عراقچی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و با حمید بعیدی‌نژاد حضور داشتند.
نگاهی به تاریخچه سازمان همکاری اسلامی
سازمان کنفرانس اسلامی با ۵۷ کشور عضو در چهار قاره جهان یکی از سازمان‌های بین‌المللی کنونی جهان به شمار می‌رود.
57 عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) در ۴ قاره جهان پراکنده‌اند. جز آلبانی که کشوری اروپایی است و ترکیه که خود را کشوری اروپایی به حساب می‌آورد و سورینام که عضو آمریکایی سازمان است، دیگر اعضای سازمان از قاره آسیا یا آفریقا هستند. هم‌چنین، اعضاء براساس نوعی تقسیم‌بندی رسمی، به سه گروه عرب، آفریقایی و آسیایی تعلق دارند. گروه عرب و به ویژه کشورهای عرب عضو شورای همکاری خلیج فارس، کانون اصلی قدرت در سازمان به شمار می‌آیند.
سازمان کنفرانس اسلامی از زمان نخستین اجلاس سران در سال ۱۹۶۹ (رباط - مغرب) تاکنون 10 اجلاس در سطح سران و 34 اجلاس عادی در سطح وزیران خارجه برگزار کرده است. اجلاس وزیران خارجه، هر سال و اجلاس سران، هر سه سال یک بار، برگزار می‌شود. میزبانی هر کشور باید از سوی اجلاس رسمی مورد تأیید قرار گیرد.
کشور میزبان برای یک دوره زمانی که تا برگزاری اجلاس بعدی به طول خواهد انجامید، ریاست سازمان را برعهده خواهد داشت. در اجلاس وزیران خارجه و سران، موارد موجود در دستور کار سازمان که شامل امور سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اداری و مالی است، مورد بررسی قرار می‌گیرد و تصمیمات سازمان درباره آنها طی قطعنامه‌هایی منتشر می‌شود. تعداد کل قطعنامه‌های اجلاس‌های عادی، بیش از ۱۰۰ مورد است.
در پایان اجلاس سران یا وزیران خارجه، بیانیه‌ای مشتمل بر نکات اصلی طرح شده در اجلاس و خلاصه تصمیمات انتشار می‌یابد. اجلاس سران عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در سازمان است اما اجلاس وزیران خارجه، عملا مرکز عمده تصمیم‌گیری به شمار می‌آید.
اهداف سازمان
اهداف سازمان کنفرانس اسلامی هفت مورد است که به ترتیب زیر در منشور آن مشخص شده است:
۱ - ارتقاء همبستگی اسلامی میان کشورهای عضو.
۲ - حمایت از همکاری میان کشورهای عضو در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و دیگر موارد اساسی و مشورت میان کشورهای عضو در سازمان های بین‌المللی.
۳ - تلاش در جهت محو تبعیض نژادی و خاتمه بخشیدن به استعمار در تمام اشکال آن.
۴ - اتخاذ تدابیر لازم برای پشتیبانی از صلح و امنیت بین‌المللی مبتنی بر عدالت.
۵ - هماهنگ کردن تلاش‌ها به منظور حفاظت از اماکن مقدس و آزادسازی آنها و پشتیبانی از مبارزه ملت فلسطین و کمک به این ملت درجهت بازپس گرفتن حقوق خود و آزاد کردن سرزمینش.
۶ - پشتیبانی از مبارزه تمام ملل اسلامی در راه حفاظت از کرامت، استقلال و حقوق ملی‌شان.
۷ - ایجاد جوی به منظور ارتقاء همکاری و تفاهم میان کشورهای اسلامی و دیگر کشورها.
آیین‌نامه‌ای نیز در مورد شیوه جریان امور و تصمیم‌گیری در جلسات رسمی سازمان تهیه شده است که تصمیم گیری در سازمان بر پایه آن صورت می‌گیرد. هم‌چنین تصمیم‌گیری در سازمان، براساس رأی گیری اکثریت است اما در عمل، تصمیمات سازمان طی جلسات رسمی، با اجماع اتخاذ می‌شود.
گستره عضویت سازمان کنفرانس اسلامی عموما شامل کشورهایی است که از یک رشته وجوه مشترک یا نزدیک‌های تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و... برخوردارند. محور رسمی تجمع آنها، نقطه اشتراکی است که در اعتقادات دینی دارند. تاریخ اسلامی نیز منع الهام اندیشمندان مسلمان و مایه حرکت در میان نیروهای سیاسی جوامع اسلامی است. در واقع، بر مبنای مقایسه‌ای ساده میان اوضاع وخیم مسلمانان در عصر حاضر و اقتدار و عظمت آنان در طول نزدیک به ۱۳ قرن، نظری واحد در جوامع اسلامی پدید آمده است که علت ضعف کنونی کشورهای اسلامی را در تفرقه و پراکندگی آنها می‌داند و راه اساسی رهایی از نابسامانی‌های فعلی را در تمسک به «اتحاد اسلامی» و رشد فرایند «همبستگی اسلامی» می‌بیند. اعتقاد به «اتحاد» که از زمان ظهور اسلام در جزیرةالعرب به عنوان یک اندیشه بر جوامع اسلامی حاکم بود، از ارزش‌های سیاسی ریشه می‌گیرد که پایه‌ای دینی دارد. در واقع، قرآن کریم، یگانه راهنمای جاودانه مسلمانان، شامل اشارات و تصریحاتی است که ارزش های سیاسی خاص را در این زمینه منعکس می‌سازد.
با شروع جنگ جهانی دوم، دوره پی‌گیری افکار پان اسلامیست که در آنها احیای خلاقیت اسلامی نیز مورد توجه بود، به پایان رسید و جهان اسلام، وارد دوره جدیدی از حیات سیاسی خود شد. واقعیات این دوره، اثرات عمیقی بر افکار سیاسی مسلمانان برجای گذاشت. اهم این واقعیت ها عبارت بودند از:
- شکست مسلمانان در جنگ ۱۹۴۸ در فلسطین و تأسیس دولت صهیونیستی؛
- تأسیس کشور اسلامی پاکستان در بخش‌های مسلمان‌نشین هند؛
- آغاز عصر استعمارزدایی و استقلال تدریجی کشورهای اسلامی در منطقه؛
- ظهور ناسیونالیسم به عنوان یک نیروی مهم سیاسی؛
بر این اساس، نیروهای اسلام گرا در جهان اسلام خواهان تشکیل جبهه ای متحد از کشورهای اسلامی، در نظام موجود بین‌المللی بودند. حضور این نیرو، با تشکیل سازمان کنفرانس اسلامی، به نتیجه مشخص و ملموسی انجامید اما تلاش‌های معاصر جهت تحقق این هدف، به دهه ۱۹۵۰ بازمی‌گردد. تشکیل «کنفرانس عمومی اسلامی» که با کوشش مصر، عربستان و پاکستان در ۱۹۵۲ صورت پذیرفت، یکی از اولین اقدامات کشورهای اسلامی در این رابطه بود.
شکست ۱۹۶۷ میلادی اعراب از اسراییل و نیز هم زمان با آن، آتش‌سوزی در مسجدالاقصی (در ۲۱ اوت ۱۹۶۹)، زمینه را برای عملی ساختن طرح برپایی کنفرانس سران اسلامی فراهم ساخت و موجی از خشم و بدبینی نسبت به یهودیان در جهان اسلام پدید آورد.
با برپایی این کنفرانس در رباط (مغرب) بود که این حرکت صورت عملی به خود گرفت. در پایان این کنفرانس، اعلامیه‌ای منتشر شد که در آن آمده بود که «دولت‌ها و ملت‌های آنها مصمم‌اند هرگونه راه حلی در مورد مساله فلسطین را که متضمن بازگشت قدس به وضع پیش از ژوئن ۱۹۶۷ نباشد، رد کنند» و نیز اجلاس‌های بعدی را تنظیم کردند که در اجلاس سوم وزیران خارجه که (مارس ۱۹۷۲) در جده برگزار شد، منشور سازمان مورد تصویب قرار گرفت و به این ترتیب سازمان کنفرانس اسلامی، رسما موجودیت یافت.
در نشست این دوره سران در استانبول، ریاست دوره‌یی OIC رسما از مصر به ترکیه منتقل خواهد شد.
انتهای پیام/