به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان
از زنجان ؛از نمایش واره های بومی که در آذربایجان و زنجان مرسوم بوده تکم گردانی
است که تشریح جنبه های فلسفی آن در جامعه سنتی آذربایجان به خصوص اردبیل و زنجان
تا حد قداست پیش رفته و یکی از مراسماتی است که با تأثیرپذیری از بازیهاو باورهای
منطقه ای شکل گرفته و قوام یافته است
تکم خوانی نیز یکی از آـیین های نمایشی استان زنجان است که در آستانه ی عیدنوروز برگزار می شود و تکم خوان نیز با خواندن اشعاری آهنگین شادی و شعف را به مردم هدیه می کردند .
تکم یک کلمه ی ترکی است و از دوجزء "تکه"و"م" تشکیل شده است که تکه به معنی بز نر قوی هیکل است که سردسته ی گله بوده و گله را به چراگاه راهنمایی می کند و" م "ضمیر دوم شخص مفرد است که در کنار هم به معنی بز نر قوی هیکل من است .
تکم خوانی یا تکم گردانی که اصطلاحاً به آن تکم اویونی و یا تکمچی اویونی نیز می گویند مراسمی است که تا گذشته های نه چندان دوری در اواخر ماه اسفند اجرا می شده و باز هم تکیه بر بازی فردی و مهارتها و شگردهای شخصی بازیگر در ترکیبی از روایت رقص و آواز بوده است.
تکم شیطانکی بود از چوب و به شکل بز که بر روی چوبی به درازای نیم متر تعبیه شده بود و این چوب از صفحه ای عبور می کرد و در زیر صفحه در دست تکمچی قرار می گرفت و تکمچی با بالا و پایین بردن آن و حرکت دادن توأم با آواز ریتمی آهنگین ایجاد می کرد و همراه با آن آواز می خواند و نیز می رقصید و پایکوبی میکرد.
شیطانک بز را با انواع زینت آلات تزیین می کردند با پارچه سبز و یا قرمز مخملی می پوشاندند زنگوله و آیینه از طرفین شیطانک آویزان می کردند و خلخال به پایش می بستند و گردن آویزی به گردنش.
این بز(تکه) با این مشخصات بزی بود قهرمان مبشر
و راهنما که گله را به مرتع سبز هدایت می کرد و آنها را از کوره راهها و سنگلاخها
عبور می داد تا به سبزه زار هدایتشان می کرد
به هر صورت تکم گردانی با رقص شیطانک و آواز خود تکم گردان نوید آمدن بهار و نو شدن و جوان شدن طبیعت را میدهد و مردم بالاخص روستاییان را به جهش و حرکت و امید وامی داشت.
نمونه هایی از اشعار تکم چی ، بهار آمد بهار آمد
خوش آمد ، علی با ذوالفقار آمد خوش آمد ، گل و نسرین به باغ آمد خوش آمد ،سیزون بوتازه
بایراموز مبارک آیوز ، ایلوز ، هفتوز ، گونوز مبارک
انتهای پیام/ن