به گزارش
خبرنگار
سیاست خارجی گروه سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران جوان؛ سوئیفت (SWIFT) به جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی اطلاق می گردد و یک انجمن تعاونی غیرانتفاعی است که در ماه مه ۱۹۷۳ میلادی توسط ۲۳۹ بانک از پانزده کشور اروپایی و آمریکای شمالی راه‌اندازی گردید و هدف از آن جایگزینی روشهای ارتباطی غیر استاندارد کاغذی و یا از طریق Telex در سطح بین‌المللی با یک روش استاندارد شده جهانی بود.
درحال حاضر بیش از ۹۷۰۰ بانک و مؤسسه مالی در ۲۰۹ کشور جهان عضو آن انجمن می‌باشند.لازم به ذکر است که در سال ۲۰۰۱ بیش از ۵/۱ بیلیون پیام ارزی از طریق سیستم سوئیفت در سطح جهان مبادله گردیده‌است.
مرکز اصلی شبکه سوئیفت در کشور بلژیک بوده و طبق قوانین آن کشور عمل می‌نماید و کشورهای آمریکا، هلند، انگلیس و هنگ کنگ به عنوان مراکز پشتیبان اعضا فعالیت دارند. سوئیفت در هر کشوری دارای یک SAP یعنی نقطه دسترسی به سوئیفت می‌باشد که توسط مؤسسه سوئیفت کنترل می‌شود. (در ایران SAP در بانک مرکزی واقع گردیده‌است)
ورود ایران به سوییفت
در سال 1364 کارشناسان بانک مرکزی بررسی های اولیه را برای عضویت بانک های ایرانی در سوییفت انجام دادند ولی با توجه به وقوع جنگ تحمیلی و اولویت های اساسی تر این عضویت به تعویق افتاد. در سال 1369 و پس از پایان جنگ، بانک مرکزی هیأتی را مأمور هماهنگی با بانک های تجاری به منظور عضویت در سوییفت کرد.
پس از طی دوره بررسی عضویت، در اواخر سال 1370 و پس از هماهنگی های لازم با بانک های تجاری تقاضای عضویت سیستم بانکی ایران توسط بانک مرکزی به سوییفت ارایه شد. در آذرماه 1371 عضویت بانک مرکزی به همراه پنج بانک تجاری صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه در پذیرفته شد.
قطع ارتباط سوییفت با ایران
با بالا گرفتن اختلاف نظرهای بین المللی در خصوص مسائل هسته ای کشور، روز شنبه 27 اسفند 1390 و در پایان ساعت اداری رسمی کشور سیستم سوییفت بانک مرکزی ایران در چارچوب تحریم های اروپایی قطع شد. با این تصمیم، خدمات سوییفت به روی تقریبا همه بانک های مهم ایران از جمله بانک مرکزی، بانک ملی، بانک ملت، بانک تجارت، بانک رفاه، بانک آینده، بانک بین المللی پرشیا، پست بانک و... مسدود شد. هر چند تحریم ها مراودات بین المللی بانکهای ایرانی را متوقف نکرد، با این وجود هزینه های زیادی بر عملیات ارزی و بانکی کل سیستم بانکی کشور وارد شد.
بدین ترتیب ایران اولین کشور عضوی بود که سوییفت ارتباطات خود را با آن قطع کرد. تاکنون به جز ایران ارتباط سوییفت با کشور دیگری قطع نشده است. در ماههای اخیر که روابط روسیه و اتحادیه اروپا بر سر مناقشه شرق اوکراین به وخامت گرویده، زمزمه تحریم روسیه در سوییفت نیز شنیده می شود ، هر چند که هنوز این شایعه به واقعیت تبدیل نشده است.
اگرچه برخی از بانک های محروم از خدمات سوییفت توانستند با اجاره خطوط تلفن و فکس از همتایان خود در دوبی، ترکیه و چین به انتقال پول بپردازند یا بانک های تحریم نشده ایرانی را واسطه انتقال قرار دهند، اما این کار برایشان با کندی و هزینه فراوان صورت می گرفت. علاوه بر این، صدور حکم تحریم علیه برخی بانک های ایرانی، بانک های غربی را وادار کرد از انجام سایر ارتباطات بانکی با بانک های تحریم شده نیز خودداری کنند.
بازگشت ایران به سوییفت جهانی
طی سال‌های اخیر، تحریم‌های بانکی ایران همواره یکی از مسائل و مشکلاتی بوده که مراودات پولی و بانکی کشور را با مشکلاتی مواجه و نقل و انتقالات پولی کشور را مشکل ساز کرده اما یکی از اصلی ترین اهداف از مذاکرات هسته ای رفع تحریم‌های بانکی کشورمان اعلام شده بود تا بدین طریق گشایش هایی در فعالیت های اقتصادی، بانکی و تجاری کشور ایجاد شود.
با اجرایی شدن برجام، تحریم سوییفت یکی از تحریم هایی است که در قالب توافق هسته ای برداشته شد. رشد چشمگیر سوئیفت به خاطر مزایای بی شمار آن است که از جمله این مزایا می توان به امنیت و سرعت آن اشاره کرد و با توجه به برداشته شدن تحریم ها، تبادلات بانکی ایران و کشورهای دیگر آزاد خواهد شد. از آنجایی که در مرحله اول تمامی کسانی که به‌دلایل اقتصادی و مالی در لیست تحریم‌ها قرار گرفته‌بودند از لیست خارج می‌شوند که بالای 800 نفر هستند، بنابراین تحریم سوئیفت روی آنها هم برداشته خواهد شد.
رهایی از رانت ارزی کلید می‌خورد
برخی از بانک‌ها هم اخیرا کمیته های آمادگی اقدامات پس از تحریم را تدارک دیده اند که فرآیندهای بانکی در آنها مورد بررسی قرار می گیرد و بانکی ها مطرح می کنند که باید برای تمامی وضعیت ها برنامه خاص داشته باشند. گشایش اعتبارات اسنادی خارجی و تامین مالی پروژه‌های عظیم و تسویه حساب های بانک های ایرانی که تاکنون مشکل ساز بوده است، هم مطرح می شود.
نظام بانکی کشورمان با توجه به فضایی که پس از رفع تحریم‌ها ایجاد می شود و فضای اقتصادی کشور مناسب و روان تر خواهد شد، باید به سمت تک نرخی کردن ارز حرکت کند و بتواند از مفاسد و رانت های چند نرخی ارز رها شوند.
بابرقراری سوئیفت،شرایط برای آماده سازی بانک ها و بانک مرکزی برای حضور در سرمایه گذاری های محیا گردیده است و بانک‌ها باید خود را برای جذب سرمایه های داخلی و خار جی آماده کنند و این در حالی است که هم اکنون چنین فضایی فراهم نیست. بانک‌ها در حال حاضر برای حضور در عرصه های بین المللی آماده نیستند، این کار به مرور زمان و سپری کردن مقدمات، میسر خواهد شد و بانک‌ها می توانند کم کم خود را برای حضور در عرصه های بین المللی آماده سازند.
با رفع تحریم‌های بانکی به ویژه بانک مرکزی و برقراری سوئیفت، درآمدهای ارزی و منابع بانکی راحت تر مبادله می شوند و بانک‌ها می توانند خود به تنهایی برای استفاده از منابع ارزی خارجی اقدام کنند.
در این میان باید به جذب بیشتر منابع خارجی اشاره کرد بانکهای ایرانی دارای ساختار مناسبی برای فعالیت در عرصه های بین المللی هستند اما بانک‌ها لازم است که دانش و نیروی انسانی خود را تجهیز کنند، همچنین احیای روابط کارگزاری بانکهای ایرانی منجر به تامین مالی پروژه ها از طریق منابع خارجی خواهد شد.
از این رو؛ رفع تحریم‌های بانکی باعث افزایش قابلیت‌های نظام بانکی و بانک مرکزی، افزایش ورود منابع بین المللی به کشور به صورت فاینانس، ارزان شدن نرخ تمام شده پول، کاهش ریسک‌ها، انجام مراودات بین المللی به صورت سهل تر، افزایش اعتبار بانک مرکزی و بانکهای ایرانی در عرصه های بین الملل را بدنبال خواهد داشت.
محمدرضاشجاعیان
انتهای پیام/