به گزارش
گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، درد را از هر طرفی بخوانی درد است. حکایت نوزادانی که پس از به دنیا آمدن فروخته می شوند تا دل رهگذران را به درد آورند و پولی نصیب کسی کنند که نوزاد را به همراه دارد. روزگاری اگر نوزادی خرید و فروش می شد، برای رسیدن زن و مردی بی فرزند بود که آرزو داشتند زندگی شان با صدای خنده و گریه نوزادی رونق بگیرد. فقر هم دلیل فروش نوزاد بود.
حالا داستان نوزادانی است که از مادران کارتن خواب و معتاد به دنیا می آیند و با قیمت چند صد هزار تومان فروخته می شوند به گدایانی که می خواهند با همراهی نوزادان درآمد بیشتری داشته باشند. نوزادانی که از همان ابتدا برای گدایی آماده می شوند.
خریدار سوی چشمان شان را می گیرد یا تن ظریف شان را می سوزاند و ... هر چه که بیشتر بتواند دل عابران شتابان این شهر را به درد آورد تا اسکناسی درشت تر در کاسه گدایی شان بیندازد.
نوزادانی که توسط مادران معتاد و کارتن خواب متولد می شونداین داستان قدیمی را روزهای نخست پاییز فاطمه دانشور رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران یادآوری کرد. او می گوید: «گزارشات نشان می دهد خانم های کارتن خواب و زنان روسپی به هنگام زایمان در برخی از بیمارستان های جنوب و مرکز شهر مراجعه و پس از به دنیا آمدن نوزاد با دریافت 100 تا 200 هزار تومان بچه خود را مین فروشند. اکثر نوزادان متولد شده مبتلا به HIV هستند.»
او ادامه می دهد: «خرید و فروش این بچه ها هم اکنون در اطراف چند بیمارستان انجام می شود که البته این نکته حائز اهمیت است که مسئولان بیمارستان هیچ تقصیری در این زمینه ندارند. نوزادانی که توسط مادران معتاد و کارتن خواب متولد می شوند توسط باندهای مختلف اعم از متکدیان خریداری می شود که به دلیل بیماری های بسیار این کودکان و عدم نگهداری صحیح این بچه ها هم عمر زیادی ندارند.»
موضوع دیگری که در شهر در حال گسترش است ورود دختران فراری به تهران و باردار شدن آنها به طوری که برخی از افراد، نوزادان متولد شده از سوی این دختران را نیز با قیمت های بالاتری می خرند. او از شهروندان تهران یک تقاضای ساده دارد، تقاضایی که می تواند بازار بچه فروشی را کساد کند. او می گوید: «از همه شهروندان تهرانی درخواست می کنم مطلقا به متکدیان و به ویژه آنهایی که نوزاد به همراه دارند کمک نکنند چون کمک به این افراد باعث رونق گرفتن کارشان می شود.»
کودک فروشی جرم تلقی می شودبه نظر می رسد این روزها حساسیت مسئولان نسبت به موضوع نوزادفروشی بیشتر شده است. سعید منتظرالمهدی سخنگوی نیروی انتظامی نیز در این باره می گوید: «کودک فروشی جرم تلقی می شود و در این زمینه حساسیت بیشتری ایجاد شده و چنانچه مواردی از این دست ببینیم، برخورد قانونی خواهد شد.»
فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ نیز در این باره می گوید: «برای حل مسئله خرید و فروش کودکان باید فکری به حال زنان آسیب دیده کرد.» سردار حسین ساجدی نیا می افزاید: «اطلاعاتی درباره میزان خرید و فروش کودکان به پلیس نرسیده اما این به معنای نداشتن این اطلاعات نیست.»
وی می گوید: «بیش از 1500 زن معتاد متهاجر (کسی که اعتیاد خود را آشکار می کند) در تهران وجود دارد در حالی که چهار سال پیش حدود یکصد زن معتاد متهاجر در تهران وجود داشت.»
فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ می گوید: «اگر روند مبارزه با این ناهنجاری به این صورت ادامه یابد، چهار سال آینده آمار بیشتری از معتادان خیابانی خواهیم داشت. نشست هایی با مسئولان شهر تهران، نمایندگان مجلس و قوه قضاییه داشته ایم که در آن موضوع معتادان، متکدیان و دستفروشان تهران بررسی شد.»
دلالان، واسطه ها و اقدام به خرید و فروش نوزاداناما داستانی که فاطمه دانشور چند ماهی است راوی آن شده است، موضوعی قدیمی در برخی از بیمارستان های این شهر است. مرجان پرستار یکی از بیمارستان های تهران می گوید: «دلالان و واسطه ها پس از شناسایی نوزادانی که ناخواسته یا نامشروع به دنیا می آیند اقدام به خرید و فروش آنان می کنند.»
او با بیان این که این اتفاق در بیمارستان های دولتی و بزرگ و بیمارستان هایی که زایشگاه دارند، بیشتر رخ می دهد، می گوید: «در این بیمارستان ها به دلیل بالاتر بودن تعداد نوزادان متولد شده در مقایسه با بیمارستان های خصوصی و کوچک، شناسایی افراد سخت تر است که این امر مهمترین دلیل بالاتر بودن آمار خرید و فروش نوزادان متولد شده در مراکز دولتی است.»
وی بالا بودن هزینه های وضع حمل در بیمارستان های خصوصی را از دیگر دلایل پایین بودن آمار خرید و فروش نوزادان در این مراکز می داند و می گوید: «هزینه وضع حمل در بیمارستان های خصوصی بین سه تا پنج میلیون تومان است در حالی که این قیمت در مراکز دولتی در صورت بیمه بودن اشخاص رایگان و در صورت نبود بیمه حدود 500 هزار تومان است؛ از این رو خرید و فروش نوزادان در این مراکز با توجه به هزینه بالای وضع حمل به ندرت صورت می گیرد. در برخی بیمارستان ها دلالان با پرداخت مخارج بیمارستان به زنان باردار، به عنوان پیش قسط، نوزادان را پیش خرید کرده و سپس نوزادان خریداری شده را با قیمت کلان به زوج های نابارور می فروشند.»
به گفته این پرستار جوان برخی از دختران جوان فریب خورده چون برای سقط جنین به پزشک دسترسی ندارند و با راه های سقط جنین نیز آشنا نیستند، روزهای نزدیک به زایمان به بیمارستان مراجعه می کنند. دلالان به این دختران پیشنهاد می کنند به ازای پرداخت هزینه های بیمارستان آنان را از دردسرهای ناشی از بچه دار شدن خلاص کنند.
آمار سازمان بهزیستیبر اساس آمار عملکرد سازمان بهزیستی تقریبا سالانه بین 1000-800 کودک به فرزندی سپرده می شوند. این در حالی است که تعداد متقاضیان فرزندخواندگی چند برابر کودکانی است که به فرزندی سپرده می شوند. این امر حاکی از آن است که تقاضا برای دریافت کودک به مراتب بیش از تعداد کودکان قابل واگذاری به خانواده هاست. از سوی دیگر فرآیند اجرایی فرزندخواندگی مستلزم هماهنگی های بین بخش سازمان بهزیستی، اداره سرپرستی قوه قضاییه، نیروی انتظامی، مراکز درمان ناباروری و سازمان پزشکی قانونی و ... است که همه اینها به اضافه فهرست طولانی انتظار برای دریافت کودک، فرآیند فرزندپذیری را برای متقاضیان فرزندخواندگی به طور طبیعی طولانی و زمانبر می سازد.
این مشخصه تقریبا در همه کشورهای دنیا یکسان است. برای مثال در ایالات متحده آمریکا به عنوان کشوری که یکی از بیشترین موارد فرزندخواندگی در آن اتفاق می افتد، زمان انتظار برای دریافت کودک به طور متوسط دو سال است. متاسفانه برخی متقاضیان به واسطه درمان های طولانی مدت ناباروری که نتیجه ای نداشته، به دنبال یافتن یک گزینه فوری و آنی و راه های غیرقانونی فرزندپذیری برای بچه دار شدن و جبران زمان از دست رفته هستند که اغلب نتیجه ای برای آنها به همراه ندارد. والدین متقاضی پس از سال ها درمان ناباروری ناموفق هنگام مراجعه به سازمان بهزیستی با یک نوع شبهه ذهنی مراجعه می کنند که نوزاد دلخواه خود را به خانه ببرند.»
فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی با بیان این که به ازای هر یک بچه ای که قابل واگذاری است، 7 خانواده در لیست انتظار قرار دارند، می گوید: «ما به راحتی نمی توانیم این کودکان را واگذار کنیم. در این مسیر باید تاییداتی صورت گیرد؛ بنابراین ما مسئول هستیم تا سختگیری هایی را داشته باشیم اما یکی از دلایل زیاد شدن عرضه کودکان و نوزادان، اعتیاد و دیگری مسائل اقتصادی و اجتماعی است که زنان معتاد بیشتر درگیر آن می شوند چرا که توان فکر کردن ندارند.»
اصلی ترین عامل خرید و فروش نوزادان، فقر و نیاز مالی خانواده استاما خرید و فروش نوزاد هنوز به مرز بحرانی نرسیده است. این را رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید و ادامه می دهد: «یکی از پدیده هایی که در کشور با آن مواجه هستیم خرید و فروش نوزادان و کودکان است. گرچه این پدیده به بحران تبدیل نشده اما نمی توان چشم ها را به روی آن بست و بگوییم چنین پدیده ای نداریم.»
سید حسن موسوی چلک می افزاید: «اصلی ترین عامل خرید و فروش نوزادان، فقر و نیاز مالی خانواده است. نظام حمایت اجتماعی و تامین اجتماعی کشور به گونه ای نیست که پوشش فراگیر و اثربخشی برای حمایت از افراد نیازمند داشته باشد و یک یاز راه های تامین هزینه برای اینگونه خانواده ها، خرید و فروش کودکان است.»
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید: «نمی توان نقش واسطه ها و دلال ها را در خرید و فروش کودکان کتمان کرد. از آنجا که خرید و فروش نوزادان می تواند درآمدهایی برای واسطه ها داشته باشد، دلال ها به این پدیده دامن می زنند. موضوع خرید و فروش نوزادان، موضوع زمان حاضر نیست بلکه همیشه بوده اما گاهی آن را پر رنگ و رسانه ای می کنیم. این مسئله از آنجا که این کودکان برای کارهایی مانند تکدی گری اجاره داده شده و فروخته می شوند، بغرنج و نگران کننده است.»
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید: «خرید و فروش نوزادان از سوی خانواده های ناباروری که نتوانسته اند از راه قانونی حضانت بچه ای را بر عهده بگیرند نیز انجام می شود.»
موسوی چلک می افزاید: «خانواده هایی که برای حضانت فرزند، راه های غیرقانونی را انتخاب می کنند بعدا گریبانگیر مشکلات حقوقی می شوند.» وی به اینگونه خانواده ها توصیه می کند که یا از راه های قانونی برای حضانت فرزند استفاده کنند یا اینکه می توانند از طرح های دیگر سازمان های اجتماعی برای سرپرستی موقت فرزندان دیگر استفاده کنند.
تعداد خانواده هایی که از مجاری غیرقانونی، کودکانی را می پذیرند یا می خرند، زیاد است
رییس گروه مراقبت از کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی سازمان بهزیستی نیز می گوید: «خانواده های فرزندپذیری در جامعه داریم که فرزندخوانده می گیرند و در سال های گذشته شاهد رشد قابل توجهی در تعداد این خانواده ها بوده ایم.»
رضا رزاقی می افزاید: «این خانواده ها به دلیل ناباروری، کودکی را از طریق قانونی از سازمان بهزیستی یا از مجاری غیرقانونی می پذیرند. تعداد خانواده هایی که از مجاری غیرقانونی کودکانی را می پذیرند یا می خرند، زیاد است.»
حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی می گوید: «این سازمان آمادگی پذیرش کودکان خیابانی را به هر تعداد دارد. سازمان بهزیستی برای برخورد با خرید و فروش کودکان خیابانی از ضوابط قضایی و انتظامی برخوردار نیست اما می تواند این کودکان را پذیرش کند.»
وی خاطرنشان می کند: «اگر مددکار یا پرستاری در بیمارستان ها با موارد مشکوک خرید و فروش کودک روبرو می شوند، حتما باید آن را به مامور مستقر در بیمارستان اطلاع دهند و اگر این مورد مسجل شود یا حتی مشکوک به آن باشد، طی صورت جلسه ای کودک به مرکز بهزیستی منتقل خواهد شد.»
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی می گوید: «با ارائه خدمات بیشتر به زنان کارتن خواب، معتاد و بی خانمان می توان آمار خرید و فروش کودکان را کاهش داد.»
خرید و فروش نوزادان، تجارت پردرآمدمحمد اسکندری جامعه شناس نیز فقر را عامل اصلی فروش نوزادان از سوی والدین می داند و می گوید: «خانواده هایی که دست به این کار می زنند، اغلب تحت تاثیر یک بحران شدید، اقدام به فروش نوزادشان می کنند و در مواقعی نیز مجبور می شوند. این دسته از والدین معمولا از عواقب تصمیم شان آگاه نیستند و پس از گذشتن از بحران پشیمان شده و درصدد پیدا کردن نوزادشان برمی آیند. در بسیاری از پرونده های فروش نوزاد، مادر عامل این کار بوده که معمولا این کار را به خاطر طلاق، بیکاری یا زندانی بودن همسر انجام داده است.»
وی با بیان اینکه متاسفانه طی سال های اخیر خرید و فروش نوزادان در کشور به یک تجارت پردرآمد تبدیل شده است، می گوید: «فروش نوزاد به خانواده های بدون فرزند بهترین و مطلوب ترین نوع فروش فرزند است چرا که متاسفانه همیشه اینگونه نیست و گاهی کودکان برای مقاصد دیگری به فروش می رسند.»
به گفته وی نوزادانی که به خانواده های بدون فرزند فروخته می شوند، بالاترین قیمت ها را دارند و کودکانی که برای ازدواج اجباری یا کار به فروش می رسند، قیمت کمتری دارند.
برخی والدین کودکان خود را در اختیار قاچاقچیان مواد مخدر می گذارند تا به این طریق در کار قاچاق مواد مخدر شریک شوند. عده ای هم فرزندان شان را به قاچاقچیان انسان می دهند تا اندام آنها را برای پیوند عضو از بدن های نحیف شان جدا کنند. همچنین برخی والدین فرزندان خود را برای کسب درآمد به گداها اجاره می دهند و ماهانه مبلغی دریافت می کنند.
این روایت تکراری کودکانی است که هر روز آنها را سر چهارراه ها یا مترو می بینیم، نه می توانند بخوانند نه می توانند بنویسند، تنها چیزی که از همان ابتدا آموزش دیده اند، کار کردن است. آنها از صبح کار می کنند تا شب پدر و مادرهای جعلی یا پدر و مادرهای خودشان با خیال راحت مواد بکشند. کارگردانی که اگر خوب کار کنند، خریداران فراوانی دارند. این روزها دوباره این روایت تکراری بر سر زبان ها افتاده است.