به گزارش
گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان ، هوای کلانشهر تبریز، نزدیک دو هفته است، که ناسالم بوده به طوریکه این استمرار آلودگی در نوع خود بی‌سابقه است. از سویی به نظر می‌رسد، جنس آلودگی هوای شهر اولین‌ها، امسال در مقایسه‌ها با سال‌های قبل و با خیلی از روزهای آلوده گذشته، متفاوت است.
اگر روزگاری آسمان کبود و گرفته زمستانی نشانه انتظار برای بارش برف و باران بود این روزها هر صبح که چشم‌مان به آسمان تیره مه گرفته می‌افتد، سمفونی تکراری ِهوای آلوده و وضعیت هشدار با قهوه‌ای رنگی‌هایش دهن‌کجی می‌کند.
هوا لازمه حیات است و نیاز انسان به آن بیش از آب و غذاست چرا که آدمی می‌تواند بدون غذا چند روز یا چند هفته زندگی کند، ولی بدون هوا چند دقیقه بیشتر نمی‌تواند زنده بماند.
متاسفانه این روزها ساکنان شهرهای بزرگ کشور روزهای سختی را پشت سر می‌گذارند و تنفس در هوای پاک و دیدن آسمان آبی برای اکثر مردم به یک آرزو تبدیل شده است و تبریز از جمله شهرهایی است که از آلودگی هوا رنج می‌برد و مسئولان همچنان بی‌تفاوت از کنار آن به راحتی می‌گذرند امروز را به فردا می‌رساند تا ببیند چه پیش می‌آید.
تبریز نفس ندارد
این روزها آنقدر از علل آلودگی‌ها و راهکارها و کارهای کارشناسی شده برای رسیدن به آسمان ِ یک‌دست آبی حرف‌ها زده‌اند و شنیده‌ایم که دیگر هر شهروند عادی هم می‌تواند به راحتی این غبارها را تحلیل و کارشناسی کند.
ولی کمی که به عقب برگردیم یادمان می‌آید که تبریز ما از اول این طور نبود. باغ شهر بود و به سرسبزی و درختان پرهیبتش شهره. آن روزها که هنوز درخت‌ها جای برج‌ها و ساختمان‌ها را تنگ نکرده بودند و آدم‌ها برای نفس کشیدن جای دوری نمی‌رفتند. بعدها که برج‌ها اولویت پیدا کردند، درخت‌ها از ریشه زده شدند و دیگر نه تبریز نفس کشید و نه شهروندانش.
کمان نقد مسئولان شهری ولی به هرسو تاب برمی‌دارد. شهرداری از صنایع شاکی می‌شود و محیط زیست از نظام مهندسی و در نهایت همه با هم به دود و آلودگی خودروها اعتراض می‌کنند و این چرخه همینطور حول حرف‌ها دور می‌زند.
* آلودگی اخیر هوای تبریز، چرا این همه مشکوک است؟
افزون بر این، نکته دیگری که درباره آلودگی هوای اخیر شهر تبریز، خیلی از مردم این شهر و مسئولان را به خوف انداخته، مه غلیظ و خاکستری است که چهره شهر را ترسناک کرده است در حالی که در برخی روزها با وجود هشدارها درباره آلودگی هوا یا ناسالم بودن آن، چنین مهی دیده نمی‌شود.
از سویی، همیشه و در همه حال، دستگاه‌های ذیربط و به ویژه مسئولان و کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست می‌گویند، تاکنون اقدامات بسیاری را در زمینه طرح جامع کاهش آلودگی هوا در هشت کلانشهر کشور شامل تهران، اهواز، اراک، تبریز، مشهد، شیراز، کرج و اصفهان صورت گرفته است، اما به راستی چرا با وجود این همه تدبیرها و اقدامات صورت گرفته در این زمینه، از جمله استاندارد کردن سوخت و معاینه فنی خودروها و بسیاری از کارها و اندیشه‌های دیگر، باز هم میزان آلودگی در کشور روز به روز بیشتر و دستیابی به هدف‌های تعیین شده و نتایج مطلوب آنگونه که باید میسر نمی‌شود؟
* باغ شهر ایران دیگر نفس نمی‌کشد
از این رو، نکته حائز اهمیت دیگر در این مقوله اینکه، با توجه به چالش‌های موجود در مورد آلودگی هوا در کلانشهرها اکنون هنوز سئوالات بی‌شماری در این خصوص مطرح است آنها در کلانشهرها پیچیدند؟ آیا این آلودگی هوا هر روز بهتر از دیروز، در شهرهای بزرگ صنعتی و پرجمعیت ایران خیمه خواهد زد؟ که به یقین می‌توان آن را در قاب آینده هوای کلانشهرها مشاهده کرد.
با این وجود، وسائل نقلیه موتوری، کارخانجات و کارگاه‌ها و نیروگاه‌ها و منابع تجاری و خانگی و منابع متفرقه از جمله منابع آلوده‌کننده هوا در کلانشهرها اعلام شده است و از این رو، شهروندان شهرهایی چون تهران، اهواز، اراک، تبریز، مشهد، شیراز، کرج و اصفهان، به خاطر صنعتی بودن، حجم بالای جمعیت و به دنبال آن شمار زیاد وسائل نقلیه دودزا، بیشتر روزهای سال خود را با هوای ناسالم و آلوده سپری می‌کنند.
در هر حال، علت تعطیلی مدارس و وخیم بودن این روزها وضعیت هوای کلانشهر تبریز را مسئولان، کارشناسان و دوستداران محیط زیست این گونه توجیه می‌کنند.
* نفس شهر اولین‌ها گرفت
نادر فکورنیا، مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش آذربایجان‌شرقی در این ارتباط با بیان اینکه به دلیل افزایش آلودگی هوا مدارس ابتدایی و پیش‌دبستانی در نوبت صبح و بعد از ظهر در مناطق شهری و روستایی تبریز تعطیل است، می‌گوید: در صورت افزایش آلودگی هوا درباره مقاطع تحصیل راهنمایی و دبیرستان تصمیم‌گیری می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی نیز در این خصوص با اشاره به اینکه «بر اساس آخرین آمار استخراجی از ایستگاه های سنجش آلودگی هوا در این شهر، شاخص آلودگی هوا نسبت به ذرات معلق 2.5 میکرون 136 پی. اس. آی است، و به حالت هشدار برای گروه‌های حساس رسیده است»، می‌افزاید: هوای کلانشهر تبریز در وضع هشدار و ناسالم قرار دارد.
حمید قاسمی، در ادامه علت آلودگی هوای شهر تبریز، را وارونگی هوا اعلام می‌کند، و معتقد است: «با وجود این وضع میزان آلودگی تبریز کمتر از دیگر کلانشهرهای کشور بوده است».
* تبریز، در تب و تاب آلودگی هوا
سرپرست اداره پایش اداره کل محیط زیست آذربایجان‌شرقی هم با تاکید بر اینکه کاهش آلودگی هوا یک موضوع فرابخشی بوده و نیازمند همکاری آحاد مردم، ادارات، صنایع و ارگان‌هاست، می‌گوید: «طی مکاتبه با راهنمایی و رانندگی استان درخواست شده تا از تردد خودروهای دودزا اعم از عمومی، شخصی و دولتی در سطح شهر جلوگیری شود».
رحیم اوغلی می‌افزاید: «با تغییر سوخت نیروگاه تبریز از مازوت به گاز نیز از تبدیل وضع هشدار به اضطرار جلوگیری شده است و علاوه بر این هماهنگ شده تا برای از بین بردن پسماندهای شهری از روش آتش زدن و در نتیجه ایجاد دود استفاده نشود».
* آلودگی هوا نفس تبریزی‌ها را به شماره انداخته است
به همین اعتبار، تبریز روزی روزگاری نه چندان دور به علت داشتن باغ‌های فراوان و زیبا در داخل و حاشیه‌های کنار این شهر، به عنوان «باغ شهر ایران» معروف بود، که این روزها فقط نام این باغ‌ها در تابلوهای معابر عمومی، کوچه‌ها، شهرک‌ها، محلات و خیابان‌های شهر اولین‌ها بر جای مانده است، که به یقین تخریب این باغ‌ها، روز به روز بر شدت آلودگی هوا در شهر اولین‌ها افزوده است. به طوری که در حال حاضر این شهر به عنوان یکی از قطب‌های مهم صنعت کشورمان به حساب می‌آید و صنایع مهمی چون نیروگاه حرارتی، پالایشگاه، مجتمع پتروشیمی، ماشین‌سازی، تراکتورسازی و ... را در خود جای داده، که به خاطر وجود همین صنایع، امروزه این شهر به عنوان دومین شهر آلوده ایران مطرح است.
* معاینه فنی خودروها را بی‌خیال چه خبر از بنزین یورو 4
از این حیث، بحران آلودگی هوا به علت پدیده وارونگی و افزایش غلظت آلودگی هوا، در هفته‌های اخیر در کلانشهرها و مناطق صنعتی کشورمان و به ویژه در آذربایجان شرقی و به خصوص در شهر تبریز در حالت بحرانی و ناسالم گزارش می‌شود، به طوریکه این روزها هم می‌توان آثار این آلودگی هوا را در کلان شهر تبریز مشاهده کرد.
به عبارت دیگر، در 10 روز اخیر شهروندان شهرهای صنعتی و پرجمعیت کشورمان مثل تهران، تبریز، البرز، اصفهان، اراک و ... به دلیل پدیده وارونگی دما و افزایش غلظت آلودگی هوا به سختی نفس می‌کشند، و این روزها اقشار مختلف جامعه در این کلانشهرها، روزگار سختی را سپری می‌کنند!؟
مسکنی مثل اجرای طرح ترافیک
شاید تنها تصمیم اساسی مدیریت شهری پس از آن همه جلسه و سمینار و کمیته‌های اضطراری توافق بر سر اجرای طرح ترافیک در محدوده مرکزی شهر باشد.
طرح ترافیک تبریز که جرقه ابتدایی آن با روزهای مه گرفته و پر دود همراه با نفس تنگی زمستان پیش و راه‌بندان‌های چند ساعته در خیابان‌های محدوده مرکزی تبریز مطرح شد، حالا انگار یک‌باره این دو مشکل را پشت سر گذاشته‌ایم که دیگر کسی راغب نیست آن همه جلسه و مصوبات ریز و درشت را پیگیری کند.
این خبرها تا جایی پیش‌رفت که حتی نقاط اجرای طرح و ساعات آغاز و پایان آن نیز در صدر خبرهای استانی قرار گرفت و تمام اینها نشان از عزم و جزم مسئولان شهری تبریز برای آغاز طرحی بود که به زعم کارشناسان هنوز از زیرساخت‌های آن در تبریز خبری نیست!
هنوز معلوم نیست این زمان مناسب دقیقا چه تاریخی است ولی همان طور که تجربه 9 ساله آغاز بحث طرح ترافیک تبریز نشان می‌دهد باز هم پرونده آن به فراموشی سپرده شده و انگار تا دوباره تابلوهای سازمان محیط زیست اعلام وضعیت هشدار نکنند و تا روزانه هزاران دقیقه از وقت مردم در پشت ترافیک لج درآور خیابان‌های مرکز شهر تلف نشود، کسی سراغ این موضوع خاک خورده را نمی‌گیرد.
امسال در آستانه روز هوای پاک مردم تبریز بیش از همیشه دلتنگ روزهای آفتابی و دیدن آسمان آبی هستند. آسمانی که روزهاست پشت پرده‌ای از مه و دود خفته و شهر صنعتی شده بی‌باغ و سبزی را عبوس‌تر نشان می‌دهد.
انگار تمام اینها پیش زمینه‌ای است تا مردم استان خود را برای روزهای سخت‌تر آماده کنند. روزهایی که بادهای منطقه دریاچه ارومیه با انتشار نمک، اراضی کشاورزی و درختان استان‌های آذربایجان شرقی و غربی را مورد حمله قرار خواهند داد و دیگر آلودگی یک شوخی فصلی نیست.
بر اساس این گزارش در پایان فقط به این نکته اشاره می‌کنیم، که طبق آمارها، آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر در جهان است و یک میلیارد و 400 میلیون نفر در جهان در معرض آلودگی هوا قرار دارند و سالانه 3 میلیون نفر در دنیا جان خود را به دلیل عوارض مستقیم یا غیرمستقیم آلودگی هوا از دست می‌دهند.
* کلانشهرها در حال انتظار
حال آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه، معضل آلودگی هوای کلانشهرها طی دهه اخیر و به ویژه چند سال گذشته، با وجود تمام تشدید اقدامات مسئولان و دستگاه‌های ذیربط در این ارتباط چون معاینه فنی خودروها، تعطیلی ادارات، سازمان‌ها و مدارس، کنترل هوشمند، اجرای طرح ترافیک و زوج و فرد، آبپاشی، نصب فن و پنکه و ...، باز هم آلودگی هوا، در شهرهای صنعتی و پرجمعیت کشورمان به عنوان یک چالش اصلی و بسیار مهم برای سلامت شهروندان به حساب می‌آید.
نکته قابل تأمل دیگر اینکه، با وجود این معضل چندین ساله هنوز دستگاه‌ها، سازمان‌های ذیربط، مسئولان و دست اندرکاران این امر، راهکار عملیاتی و مفید برای کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها ارائه نکردند، و یا به سخن دیگر تا کنون هیچ گونه اقدام مناسبی برای کاهش این معضل انجام نشده است.
* مرثیه‌ای برای هوای پاک کلانشهرها
به هر حال آنچه در این خصوص مهم است این است، که ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ ﺩﺭ ﺩﺭﺍﺯﻣﺪﺕ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺪ، ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻛﺸﻨﺪﻩ ﺑﺎﺷــﺪ؛ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ، ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺠﺎﺭﻯ ﻫﻮﺍﻳﻰ ﻭ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺁﺳﻢ می‌شود ﻭ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺍﺯﻥ ﻫﻮﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺁﺳﻢ ﻣﻰﺷــﻮﻧﺪ. ﺩﺭ ﺿﻤﻦ ﺗﻤﺎﺱ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺑــﺎ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮﻭﺯ ﺑﺮﻭﻧﺸــﻴﺖ ﻣﺰﻣﻦ ﻭ ﺁﻣﻔﻴﺰﻡ ﻣﻰﺷــﻮﺩ.
ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫــﻮﺍ ﺑﺎ ﮔﺎﺯ ﺭﺍﺩﻭﻥ (ﻧﺎﺷــﻰ ﺍﺯ ﺳﻮﺧﺖ ﻣﻮﺗﻮﺭﻫﺎﻯ ﺩﻳﺰﻟﻰ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺳﻨﮕﻴﻦ) ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺳــﺮﻃﺎﻥ ﺭﻳﻪ ﻣﻰﺷــﻮﺩ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ ﻭ ﻣﻴﺮ ﺣﻴﻮﺍﻧﺎﺕ ﺷــﺪﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﮔﻴﺎﻫﺎﻥ ﻣﻀﺮ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ عفونت‌های ﺗﻨﻔﺴــﻰ ﻣﻰﺷــﻮﺩ. ﺣﺘﻰ ﺁﻟﻮﺩﮔــﻰ ﻫﻮﺍ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮﺍﻧﻰ ﺑﺮﺁﺛﺎﺭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻭ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﺭﺩ».
از سوی دیگر، مهم‌ترین مسئله‌ای که در این خصوص از سوی کارشناسان این حوزه، به عنوان مهم‌ترین چالش پیش روی کلانشهرها مطرح است، اینکه سالیانه 3 میلیون نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند، که 90 درصد آنان در کشورهای توسعه یافته و در بعضی کشورها تعداد افرادی که در اثر همین عامل جان خود را از دست می‌دهند، بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است. این مرگ و میر به طور خاص مربوط به آسم، برونشیت، تنگی نفس، حملات قلبی و آلرژی‌های مختلف تنفسی است.
در پایان ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در مدت 10 روز آلودگی هوای تبریز یک مسئول در این باره اظهار نظر کرده و جلسه‌ای در این رابطه برگزار شده است، مثل اینکه مسئولان ارشد استان سرشان به انتخابات خیلی گرم شده و فکری به نفس مردم نمی‌کنند.
منبع:فارس
برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید.
انتهای پیام/