مروری بر تاریخچه مسابقات کشتی پهلوانی قهرمانی کشور

به گزارش خبرنگار کشتی و رزمی گروه ورزشی باشگاه خبرنگاران جوان ،پهلوان علیرضا سلیمانی با کسب 6 عنوان پهلوانی کشور رکورددار است؛ پهلوان عباس زندی و پهلوان سیدمحمود میران 4 بار و پهلوانانی چون سیدمصطفی طوسی، جهان پهلوان غلامرضا تختی، احمد وفادار، حمید قشنگ و آرش مردانی نیز  3بار موفق به کسب این عنوان بسیار ارزشمند تاریخی، فرهنگی و ورزشی شده‌اند.
 
رقابت های کشتی پهلوانی، قهرمانی کشور در سال جاری برای تعیین پهلوان کشور روزهای پنج شنبه و جمعه هفته جاری در سالن شش هزار نفری شهید پورشریفی تبریز برگزار می شود و پهلوان کشور در سال 94 بازوبند پهلوانی خود را عصر جمعه، در سالن رقابت ها دریافت می کند.
بازوبند جهان پهلوان تختی اهدایی به موزه آستان قدس رضوی
 
تاریخچه پهلوانی و بازوبند پهلوانی در ایران به شرح زیر است:
 
در تاریخچه کشتی پهلوانی و ورزش‌های زورخانه‌ای آمده است که ورزش و انجام حرکات پهلوانی جزو فعالیت‌های اصلی روزمره ایرانیان در دوران باستان بوده است. جامعه آن زمان ارزش خاصی برای ورزشکاران خود قائل می‌شدند، چراکه آنان به‌خاطر داشتن قدرت بدنی و شجاعت روحی، شکرگزار بوده و هرگاه که نیاز می‌شد برای دفاع از خانواده و سرزمین خود در برابر دشمنان حاضر به جانفشانی بودند.
 
پهلوانان همیشه جایگاه ویژه‏ای در بین مردم و حاکمان داشته‏اند. آن‌ها گاه سرنوشت جنگ‏ها را هم رقم می‌زدند؛ به این ترتیب که پهلوان‌های دو طرف جنگ بدون درگیر شدن لشگرها و با یک رقابت پهلوانی سرنوشت جنگ را مشخص می‌کردند. راه یافتن داستان پهلوانان به ادبیات و شعر ایران‌زمین، به وجود آمدن مرام‌نامه‏ها و فتوت‏ها و انتقال سینه به سینه و نسل‏ به نسل ماجراهای پهلوانان در بین مردم ایران‌زمین، نشان‏دهنده نقش ویژه و تاثیرگذار پهلوانان بر تاریخ ایران است.
در زبان فارسی ایران باستان بیش از 30 لغت در ارتباط با مفاهیم قهرمان و پهلوان وجود دارد که خود این موضوع میزان علاقه وافر ایرانیان به قهرمانان و پهلوانان را مسلم و آشکارا می‌کند. از سابقه و تاریخ پیدایش این رشته در ایران روایات مختلفی مطرح است اما کتاب تاریخ نشان می‌دهد که 4500 سال پیش در لرستان و بین‏النهرین آثاری وجود داشته که حکایتگر وجود و اهمیت داشتن ورزش و مهارت‏هایی است که امروز «کشتی» نامیده می‌شود.
 
نام کشتی از کمربندی به نام «کستی» گرفته شده که زرتشتیان هنگام خواندن دعا، و پهلوانان برای رویارویی با حریفان خود آن را به کمر می‌بستند. کشتی‏گیران این کمربند را سه‌بار دور کمر می‏بستند که یادآور سه اصل زرتشت؛ گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک بود.
غیر از آثار زرتشتیان، نوشته‌های مورخین یونانی و رومی و همچنین شاهنامه فردوسی، همه دال بر اصالت و قدمت فرهنگ کشتی و پهلوانی در ایران است.
با ورود اسلام به ایران، آیین پهلوانی رنگ مذهبی‏تری به خود گرفت و مورد توجه بیشتر اندیشمندان و مردم واقع شد. برخی معتقدند آیین جوانمردی و فتوت نوعی تصوف عامیانه و کوچه‌بازاری است که در قرن هشتم و توسط پوریای ولی (محمود ولی‏الدین خوارزمی)، پهلوان، عارف و شاعر نامی، نمود یافته است.
 
در دوران صفویه و زندیه، کشتی پهلوانی دوران طلایی و پررونق خود را سپری کرد و در هر شهری، صدها پهلوان و نوخواسته به کشتی گرفتن و آموختن فنون و آیین پهلوانی مشغول بودند.
در دوران قاجار علاقه به کشتی چنان افزایش یافت که ناصرالدین شاه شخصی به نام صاحب‌الدوله را مامور گسترش و توسعه کشتی کرد و رقابت پهلوانان را در میادین مختلف شهر رواج داد. مسابقه‏های کشتی تا سال1318 به آیین کشتی پهلوانی برگزار می‏شد، اما در زمان پهلوی اول و با گسترش فرهنگ جدید ورزشی، باشگاه‏ها شکل گرفتند و اصول جدید ورزشی حاکم شد.
 
در سال1323 و با پیشنهاد انجمن ملی تربیت‌بدنی، حکومت وقت برگزاری رقابت‏های کشتی پهلوانی را به شکلی رسمی تصویب کرد تا هر سال پهلوان ایران از دل این رقابت‏ها معرفی شود و بازوبند پهلوانی را به صورت امانت برای یک سال در اختیار داشته باشد که در صورت تکرار این قهرمانی در سه سال پیاپی صاحب بازوبند پهلوانی شود.
کشتی پهلوانی هر چند ریشه در تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین دارد و با روح ایرانیان گره خورده، اما در سال‏های اخیر چندان مورد توجه مسئولان ورزشی قرار نگرفته است و به نظر می‏رسد از رونق و نشاط گذشته برخوردار نیست!
 
پهلوانان صاحب بازوبند پهلوانی تا پیش از رسمی شدن مسابقات پهلوانی:
 
1ـ پهلوان فیله همدانی (سده هفتم هجری) 2ـ پهلوان محمودبن ولی‌الدین خوارزمی ‌(پوریای ولی-سده هشتم) 3ـ پهلوان محمد ابو‌سعید (سده نهم) 4ـ پهلوان نداقی عراقی اصفهانی (سده دهم) 5ـ پهلوان بیک قمری (سده دهم) 6ـ پهلوان میرزابیک کاشی (سده یازدهم) 7ـ پهلوان کبیر اصفهانی (سده دوازدهم) 8ـ پهلوان لنـدره دوز 9ـ پهلوان عسگر یزدی 10ـ پهلوان محمد مازار 11ـ پهلوان ابراهیم یزدی (یزدی بزرگ) 12ـ پهلوان شعبان سیاه 13ـ پهلوان حاج‌حسن بدآفت 14ـ پهلوان حاج‌نایب رضا‌قلی 15ـ پهلوان حسین گلزار کرمانشاهی 16ـ پهلوان اکبر خراسانی 17ـ پهلوان یزدی کوچک (عبـُدل) 18- پهلوان ابوالقاسم قمی 19- پهلوان حاج‌محمدصادق بلورفروش 20- پهلوان سیدحسن رزاز معروف به شجاعت (سده سیزدهم به بعد)
 
پهلوانان صاحب بازوبند پهلوانی پس از رسمی شدن مسابقات پهلوانی:
1- پهلوان مصطفی طوسی (1323، 1324 و 1325)
اولین بازو‏بند پهلوانی را پهلوان مصطفی طوسی پس از سه‌بار برتری در مسابقه‏های کشتی پهلوانی و به‏دست آوردن عنوان پهلوانی در سال‏های 1323، 1324 و 1325 برای همیشه به نام خود ثبت کرد. در سال1324 رقابت نهایی کشتی پهلوانی بین پهلوان طوسی و پهلوان ابوالقاسم سخدری، دو روز به طول انجامید!
 
2- پهلوان ضیاءالدین میرقوامی (1326)
در اردیبهشت‌ماه سال1326 و در رقابت‏هایی که بدون حضور مصطفی طوسی، پهلوان نامدار پایتخت و دارنده بازوبند پهلوانی برگزار شد، ضیاءالدین میرقوامی توانست عنوان پهلوانی را آن خود کند.
 
3- پهلوان ابوالقاسم سخدری (1327)
پهلوان نامدار خراسان در سال‏های1323 و 1324 در رقابتی پرشور و نزدیک، قافیه را به پهلوان طوسی باخته بود اما بالاخره ابوالقاسم سخدری توانست عنوان پهلوانی ایران در سال1327 را به نام خود ثبت کند و صاحب بازوبند پهلوانی شود.
 
4- پهلوان عباس زندی (1328، 1332، 1333 و 1334)
پهلوان عباس زندی، جوان‏ترین یل پایتخت است. او در سال1328 و در سن 18سالگی صاحب بازوبند پهلوانی ایران شد. زندی در 17سالگی به عضویت تیم ملی کشتی آزاد ایران درآمد و در رقابت‏های جهانی1954 به مدال طلا رسید. او در سال‏های 1332 تا 1334 سه‌بار دیگر پهلوان پایتخت لقب گرفت.
 
5- پهلوان احمد وفادار (1329 ،1330 و 1331)
چوخه‌کار، نامدار خراسان، سه‌سال متوالی پهلوان کشور لقب گرفت تا برای همیشه صاحب بازوبند پهلوانی شود. پهلوان احمد وفادار سال‏ها در سنگین‌وزن یکه‌تاز رقابت‏های کشتی آزاد قهرمانی کشور و در رقابت‏های مختلف جهان و المپیک عضو تیم ملی کشتی آزاد ایران بود.
 
6- جهان‌پهلوان غلامرضا تختی (1336، 1337 و 1338)
«جهان‌پهلوان» لقب رستم افسانه‌ای در شاهنامه به راستی برازنده رستم دوران، غلامرضا تختی است. تختی سه سال متوالی صاحب بازوبند پهلوانی شد تا در کنار 7مدال طلا و نقره‏ای که در المپیک‏ها و مسابقه‏های جهانی کشتی گرفت، به اسطوره‏ای بی‏بدیل در ورزش ایران تبدیل شود.
 
7- یعقوب علی شورورزی (1340)
یلی دیگر از خطه پهلوان‌پرور خراسان توانست عنوان پهلوانی ایران را به نام خود ثبت کند. پهلوان یعقوب‌علی شورورزی در سال1340 فاتح رقابت‏های کشتی پهلوانی شد. این رقابت‏ها در سال1339 برگزار نشد!
 
8- منصور مهدیزاده (1341 و 1344)
در مسابقه‏ای که قضاوت آن را پهلوان عباس زندی بر عهده داشت. منصور مهدیزاده توانست با غلبه بر عزیز کیانی صاحب بازوبند پهلوانی در سال1341 شود. دارنده دو مدال طلای کشتی آزاد جهان، در سال1344 نیز برای دومین‌بار بر قله کشتی پهلوانی ایران
 ایستاد.
 
9- رضا سوخته‌سرایی (1354)
پهلوان مازندرانی کشتی ایران و دارنده دو مدال نقره کشتی آزاد جهان، روز 4آبان سال1354، این لقب را گرفت. رضا سوخته‌سرایی در فینال بر علیرضا سلیمانی فائق آمد و صاحب بازوبند پهلوانی شد.
 
10- پهلوان‌باشی (1358، 1361، 1362، 1364، 1365 و 1369)
پهلوان علیرضا سلیمانی، با 6عنوان پهلوانی ایران، پرافتخارترین پهلوان این رقابت‏ها به حساب می‏آید؛ افتخاری که باعث شد سلیمانی به واسطه آن به داشتن لقب پهلوان‌باشی، مفتخر شود.
 
11- محمدحسن محبی (1363 و 1367)
عنوان پهلوانی پیش از این بیشتر به یلان پایتخت و خراسان تعلق یافته بود تا آن‌که دلاوری از خطه پهلوان پرورکرمانشاه، خودنمایی کرد. محمدحسن محبی در سال‏های 63 و 67 مدعیان را کنار زد و صاحب بازوبند پهلوانی شد.
 
12- محمدرضا توپچی (1366 و 1368)
محمدرضا توپچی بارها به دیدار نهایی رقابت‏های کشتی پهلوانی راه یافته و عنوان نایب‌پهلوانی را به دست آورده بود. توپچی بالاخره توانست در رقابت‏های کشتی پهلوانی سال‏های1366 و 1368 با غلبه بر تمام مدعیان، پهلوان ایران لقب گیرد.
 
13- مجید انصاری (1370)
رغبت نداشتن کشتی‏گیران نامدار و ملی‌پوش برای حضور در رقابت‏های کشتی پهلوانی هر چند باعث نشد تا این رقابت‏ها به تعطیلی کشیده شود اما از شور و هیجان آن به شکل چشم‏گیری کاست. در سال1370 مجید انصاری توانست عنوان پهلوانی ایران را به دست آورد.
 
14- ایوب بنی‌نصرت (1371 و 1372)
این‌بار نوبت دلاوری از آذربایجان بود تا عنوان پهلوانی ایران را از آن خود کنند. ایوب بنی‏نصرت عضو محجوب تیم ملی کشتی آزاد توانست دو سال متوالی، بازوبند پهلوانی را به بازو ببندد.
 
15- محمود میران (1373 تا 1376)
آشنایی محمود میران با کشتی، با چوخه و فنون لنگ باعث شد تا ملی‏پوش جودوی کشورمان عملکرد درخشانی در رقابت‏های کشتی پهلوانی داشته باشد و چهار سال متوالی، عنوان پهلوان ایران را به دست آورد.
 
16- حمید قشنگ (1377، 1378 و 1381)
دلاوری دیگر از خراسان پهلوان‏پرور در رقابت‏های کشتی پهلوانی درخشید. حمید قشنگ در اجرای فنون لنگ استاد بود و با قامت و دست و پاهای کشیده‏اش، یک دردسر واقعی برای دیگر مدعیان به حساب می‏آمد.
 
17- محمود محمدی (1379)
بازوان پرتوان و دلاوری مثال‌زدنی محمود محمدی باعث شد تا بازوبند پهلوانی سال1379 بر بازوی او بسته شود. پهلوان محمود محمدی در رقابت‏های کشتی جوانان جهان نیز توانسته بود به مقام قهرمانی برسد.
 
18- امین رشید لمیر (1380 و 1387)
باز داستان پهلوانی به خراسان رسید تا این‌بار امین رشید لمیر که دلاوری و پهلوانی را از دایی‏اش، پهلوان یعقوب‌علی شورورزی به یادگار گرفته بود، پهلوان ایران لقب بگیرد.
 
19- عبدالرضا کارگر (1382 و 1383)
یک لنگ‌کار قهار، بار دیگر توانست افتخار پهلوانی ایران را به نام خراسان ثبت کند؛ عبدالرضا کارگر که در رقابت‏های جوانان جهان صاحب مدال طلا شده بود، در کشتی پهلوانی توانایی‏هایش را به نمایش گذاشت و دو سال متوالی صاحب بازوبند شد.
 
20- شاهرخ صداقتی‌زاده (1385)
تبحر شاهرخ صداقتی‌زاده در کشتی‏های محلی باعث شد تا این کشتی‌گیر نه‌چندان مطرح وزن 96کیلوگرم اهل مازندران در رقابت‏های کشتی پهلوانی بدرخشد و پهلوان سال1385 ایران خوانده شود.
 
21- فردین معصومی (1386)
«گیله‌مرد» کشتی ایران بارها در کشتی گیله‌مردی حریفان را شکست داده بود. ملی‌پوش کشتی آزاد ایران در رقابت‏های کشتی پهلوانی سال1386 همه حریفان را از پیش‌رو برداشت تا نام پهلوان ایران در این سال فردین معصومی ثبت شود.
 
22- آرش مردانی (1388، 1389 و 1390)
23- جابر صادق زاده (1391)
24- احمد ميرزاپور (1392)
25- پرویز هادی (1393)
انتهای پیام/