یکی از این معدن کاران میگوید:ابتدا گمان کردم لا شه حیوانیست، اما بعد از بیرون کشیدن آن متوجه شمایل انسانی شدم که قدری متفاوت از آدمهای عصر ما بود.
نتیجه این کشف اتفاقی نیم‌تنهٔ مردی با موی سر و محاسن بلند بود که به دوره زمانی ساسانی باز میگشت واز آنجاکه جسد ریش و موی بلند و حلقهٔ گوشواره‌ای طلایی در گوش چپ داشت محرز بود که جنسیتش مرد است.
اگرچه موریانه‌ها پیکرجسد کشف شده را، خورده بودند اما هنوز جای شکرش باقی بودزیرا سر یک انسان و برخی از اجزای صورت تقریبا به طور کامل قابل مشا هده است واز آنجا که همچون مومیایی نمک آنرا احاطه کرده بود او را مرد نمکی نام گذاری کردند.
از شکل وشمایل و لباسهای فاخری که مرد نمکی بر تن داشت اینگونه مینمود که از طبقه اجتماعی بلایی برخوردار بوده و به طبقه دهقانان که حلقه اتصال طبقات پایینتر با اشراف بودند تعلق داشته است.
مطالعات باستان شناسان بر روی مرد نمکی شماره یک نشان داد که وی مردی چهل ساله بوده و رنگ موهایش قهوه ای مایل به خرمایی، که تحت تاثیر اکسیداسیون رنگ دانه های خود را از دست داده است .
باشتان شناسان و کاوشگران، در پی این اکتشاف ، از تاریخ ۶ اسفند ۱۳۷۲، کاوشها یی را در منطقه شروع کردندکه منجر به کشف ادواتی شد که معدن کاران آن دوره بکار میبرده اند،در این کاوشها ؛ یک ساق پا درون چکمهٔ چرمی، ، شلوارک، وسایل نقره‌ای، سه قبضه چاقو ، قطعات طناب چرمی، سنگ ساب ،قلاب سنگ ، قطعات سفال، یک عدد گردو، و چند تکه پارچه منقوش و تکه های خردشده استخوان نیز یافت شد.
11 سال از این ماجرا گذشت ودر حالی صاحب امتیاز معدن مجدد استخراج از معدن چهر آباد را آغاز کرده بود . پیکر مرد نمکی شماره دو اززیر آوار های نمک نمایان ، اما به علت برخورد با دندانهای لودر از هم گسیخته و متلاشی شد.
با همت کارشناسان میراث فرهنگی تکه های جسد دوباره جمع آوری شد و تحقیقات بر روی آنها نشان داد که این بقایا متعلق به مردی میانسال با قد ی حدود ۱۸۰ سانتی‌متر بوده که بعلت ریزش معدن نمک هلاک شده است.
مرد نمکی شماره 3 هم همان سال پیدا شد و سر انجام نوبت به مرد شماره چهار رسید. که به اذعان کارشناسان و بر اساس آنچه که قابل مشاهده است سالم‌ترین و کامل‌ترین جسد نمکی به دست آمده از معدن چهرآباد زنجان میباشد .
کار شناسان بر آنند ریزش معدن منجر به کشته شدن وی شده است اما مرد نمکی شماره 4 بااینکه حین مرگ آسیب دیدگی زیادی داشته ولی بیشتر قسمت‌های بدنش سالم مانده است. این مومیایی طبیعی در بر گیرنده مجموعه‌ای از استخوان‌ها و بافت نرمی است که بر اثر از دست دادن آب بدن خشک شده است.
پژوهشگران ومحققانی که بر روی مومیایی شماره 4کار کرده اند میگویند:وی، پسر 16 ساله با موهای سر کوتاه، به رنگ خرمایی با قدی ۱۷۰ تا ۱۷۵ سانتی‌متر بوده و ازگوش‌هایش حلقه فلزی آویزان است.
همراه مومیایی شماره 4اشیایی چون چاقوی فلزی با دسته استخوانی که در غلافی چرمی به کمربند پارچه‌ای این مومیایی بسته شده است و دو کوزه کوچک سفالی سالم که به احتمال زیاد برای نوشیدن آب یا مایعات بوده نیز یافت شده است.
از ویژگیهای مهم دیگرلباس کاملی است که برتن این مومیایی دیده میشود ، این لباس بالاپوشی بلند، یک شلوار و کفش چرمی را شامل میشود.
غار نمکی ویا همان معدن نمک چهرآباد در یک‌کیلومتری جنوب روستای حمزه‌لو در ناحیهٔ غرب شهرستان زنجان قرار دارد و کاوش در آن بادشواری صورت میگیرد زیرا که امتیازبهره برداری از آن به بخش خصوصی واگذار شده است و شاید به همین علت است که جسد مرد نمکی شماره شش کماکان دستنخورده سر جایش در معدن آرمیده است.
با این حال متولیان میگویند :اتفاقات ویا خبر های خوبی در را ه است چرا که درفصل سوم کاوش‌های باستان‌شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان، دانشگاه سوئیس ، اداره کل میراث فرهنگی استان زنجان وهیاتی از دانشگاه بوخوم و موزه این شهر، همکاری می‌کنند.
برپایه این تفاهمنامه بین اداره کل میراث فرهنگی استان زنجان، دانشگاه بوخوم و موزه معدن بوخوم آلمان قرار است سلسله کاوشهایی در معدن چهر آباد صورت گیرد.
۱۸ مهرامسال نیز استان زنجان میزبان هیئتی از دانشگاه بوخوم آلمان بود تا بر اساس همان تفاهمنامه همکاری تحقیقاتی را بر روی پوشش مردان نمکی آغاز کنند.
در این همکاری تحقیقاتی ومطالعاتی 6نفراز دانشمندان آلمانی و اعظای هیئت علمی دانشگاههای این کشورراهی زنجان شدند وبه همراه هیئت علمی ایرانی به سرپرستی باستان‌شناس خرمدره ای، آقای ابوالفضل عالی تحقیقات را بر روی پارچه‌های هخامنشی که مرد شماره 4 برتن دارد و به مدد تلی از نمک نسبتا سالم مانده است تکمیل کنند..
ابوالفضل عالی میگوید: لباسهایی که بر تن مومیاییهای معدن نمک دوزلاخ در چهرآباد محفوظ مانده ، اطلاعات بسیار با ارزشی در مورد رنگ‌آمیزی، بافتن پارچه و نحوه پوشش در زمان خود دارد.
وی اعلام کرد: گیاه‌شناسان ،اساتید دانشگاه زنجان ومتخصص در ژئوفورمولوژی با همکاری هیئت آلمانی طی یک ماه به مطالعات محیطی و زمین باستان‌شناسی در معدن نمک پرداختند.
به گفته این کارشناس از میان مردان نمکی یافت شده در معدن چهرآباد زنجان، سه مومیایی به دوره هخامنشیان یعنی حدود 400سال پیش از میلادو دو مومیایی دیگر نیز به اواخر دوران ساسانی یعنی ۴۰۰ تا ۶۰۰بعد از میلاد، مربوط هستند.
در حال حاضر پیکر نخستین مومیایی طبیعی به همراه سر و پای چپ یکی از این مردان که از معدن نمک چهر آباد زنجان یافت شد.در موزهٔ ایران باستان تهران و جسد سه مومیایی دیگر هم در عمارت ذوالفقاری شهر زنجان که به آن موزه مردان نمکی گفته میشود در حال نگهداریست .
انتهای پیام/س