به گزارش خبرنگار
گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،پول چای،پول شیرینی،هدیه،زیرمیزی ،واژگانی است که همگی موید یک فعل مشخص و واحد تحت عنوان رشوه است.
رشوه به مبلغ یا کالایی می گویند که به کسی پرداخت یا واگذار می شود تا بر خلاف وظیفه شرعی و قانونی خود به انجام امری مبادرت ورزد و حق کسی را ضایع و باطل و یا حکمی بر خلاف عدل و عدالت بدهد.
واژه رشا((رشوه دادن))و ارتشاء((رشوه گرفتن))ریشه در این فعل حرام و مجرمانه دارد که متاسفانه گاهی در برخی از ادارات و از سوی عده ای از متصدیان امور اداری به عنوان شرط انجام شدن کاری در راستای میل صاحب رشا ،پیشنهاد می شود.
البته ارتشاء همواره با طرح تقاضای صریح مطالبه نمی شود،بلکه گاه با ایجاد خلل و کندی فراتر از حد معمول در انجام امری خاص،آنچنان شخص مقابل را درگیر پیچ و خم اداری می کند تا فرد به ستوه آمده و بصورت خود جوش اقدام به پرداخت رشوه کند.
فساد اقتصادی یا فساد اداری یکی از مفسده هایی است که همواره در هر جامعه و کشوری اعم از جهان سومی یا در حال توسعه و یا کشورهای توسعه یافته و پیشرفته وجود داشته،دارد و احتمالا در آینده نیز وجود خواهد داشت.
در کشور ایران نیز این معضل بعضا در برخی از نهادها
و ادارات مشاهده می شود.
رشوه به امری گفته می شود که گاه فرد یا گروهی که متصدی و مسئول یک بخش،واحد یا اموری خاص هستند با دریافت مبلغ یا کالایی،نسبت به پیگیری امری اداری مشخص با قائل بودن امتیازی ویژه اقدام می کنند،چنین فرد یا افرادی با عنایت به اختیاراتی که از آن برخوردارهستند نسبت به تامین درخواست رشوه دهنده خارج از چارچوب های قانونی،اداری،اخلاقی مبادرت می ورزند.
رشوه یکی از مخرب ترین معضلات و ناهنجاری ها در هر جامعه ای محسوب می شود و هر آنچه این فساد پر رنگ تر و تشدید شود به همان میزان نکبت و گرفتاری هر چه بیشتری برای جامعه ایجاد خواهد کرد.
عوارض شوم ارتشاء به یک یا دو مورد خاص خلاصه نمی شود بلکه تبعات این معضل مفسده انگیز در کوتاه مدت،میان مدت وبلند مدت آسیب های بسیاری را در ابعاد گوناگون در پی دارد.
اما آنچه که بیش از هر چیز مورد هجمه و تخریب این معضل قرار می گیرد اعتماد جامعه است.
اعتماد یکی از اصلی ترین سرمایه های هر جامعه ای محسوب می شود و وارد شدن هر گونه خدشه ای به آن با عوارض ناگواری همراه خواهد بود.
در جامعه ای که اعتماد از آن سلب شده،تعاملات،مناسبات،ارتباطات فردی و جمعی جامعه تحت الشعاع قرار می گیرد و به تدریج این ناهنجاری باعث افول و سقوط جامعه می شود.
بطور معمول در کشورهای جهان سومی به سبب حجم انبوه مشکلات و ضعف های نظارتی،این ناهنجاری و مفسده اداری از ابعاد گسترده تری برخوردار است و البته این بدان معنا نیست که کشور های پیشرفته از آن مصون هستند.
میزان تخریب و ویرانی این معضل بر جامعه آنچنان بالا و عمیق است که امروزه در کشورهای توسعه یافته به یک معضل جدی ودغدغه آمیز مبدل شده است.
در دین مبین اسلام نیز به شدت این فعل حرام منع شده است و در توصیه ها و تاکیدات ائمه اطهار(ع) و بزرگان و فرزانگان شریعت اسلامی نسبت به آن هشدار داده شده است.
رسول اکرم(ص)می فرمایند:خداوند لعنت کند رشوه گیر و رشوه پرداز و کسی که واسطه میان آنهاست.
ایشان در جای دیگری نیز می فرمایند:صاحب رشوه هیچگاه بوی بهشت را احساس نخواهد کرد.
در خطبه 156 نهج البلاغه نیز حضرت امیر(ع)از قول رسول خدا(ص)می فرمایند:همانا این مردم به زودی با امولشان دچار فتنه و آزمایش می شوند،حرام خدا را با شبهات دروغین و هوسهای غفلت زا حلال می کنند،شراب را به بهانه این که انگور است و رشوه را (به این بهانه ) که هدیه است و ربا را (به این بهانه)که نوعی معامله است حلال می شمارند.
همانطور که عنوان شد گاهی برای شرعی جلوه دادن این فعل حرام،رشوه دهنده یا رشوه گیر عنوان هدیه را بر آن اطلاق می کند.
**تفاوت هدیه و رشوهیکی از شاخص ترین معیارها برای تفاوت هدیه و رشوه،نیت و هدف پرداخت آن است،به واقع هدیه از باب اظهار لطف،دوستی،محبت و صمیمیت داده می شود اما رشوه مبلغ یا کالایی است که با هدف انجام امر و نیتی خاص و بر خلاف آنچه که مرسوم ومعمول است،پرداخت می شود.
** رشوه ،مانعی بزرگ در سر راه توسعه و سازندگی جامعه رشوه علاوه بر نابود کردن اعتماد در جامعه مسبب بسیاری از نارسایی ها و مشکلات دیگر بر سر راه شکوفایی و پیشرفت جامعه نیز خواهد بود.
محمد حکیمی،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران در تشریح تبعات و عوارض رشوه اظهار کرد:رشوه خواری تنها به پرداخت یا دریافت مبلغی پول یا کالایی خاص خلاصه نمی شود،بلکه تشدید و استمرار آن می تواند یک مجموعه پیچیده و چند لایه را ایجاد کند که با تسلط بر منابع،شبکه ای با ارتباطات و مناسبات خاصی را بوجود آورد که یک شبه به پول هایی بادآورده دست یابند و پس از مدتی عملا آن شخص،اداره یا مجموعه،از وظایف ذاتی خود فاصله می گیرد و در جهت زد و بند و باند بازی گام بر می دارد.
وی افزود:در چنین شرایطی سرمایه و انرژی های سالمی که باید برای توسعه و پیشرفت جامعه فعال شود،هرز می رود و عمده تمرکز،بر اقدامات پشت پرده برای ثروت اندوزی و کسب مال هر چه بیشتر از طرق نامشروع استوار می شود.
حکیمی گفت:به تبع جامعه ای که امنیت اقتصادی،اخلاقی و اجتماعی خود را به دلیل چنین معضلاتی از دست دهد،چرخ های شکوفایی و سازندگی در آن به کندی حرکت می کنند و از توسعه واقعی باز می ایستد.
**راهکارهای مقابله با رشوه و رشوه خواری شواهد حاکی از این است که عملا امکان رفع و جلوگیری مطلق این فساد و جود ندارد اما می توان با اتخاذ تدابیر و طراحی سازوکاری منسجم ،کارآمد و هدفمند،شیوع و بروز این آفت را به حد اقل ممکن کاهش داد.
تشدید نظارتها و مجازات ها یکی از اصلی ترین ابزارها برای مهار این معضل به شمار می رود،و به واقع می توان گفت باید با تعریف و لحاظ کردن تنبیهات بسیار سخت و حداکثری(البته متناسب با حجم و میزان ارتشاء) هراس انجام چنین فعلی را از سوی فرد یا گروهی که درصدد چنین اعمالی هستند را بصورت فزاینده ای بالا برد به نحوی که رشوه دهنده یا رشوه گیرنده در محاسبات خویش و هزینه فایده هایی که در نظر می گیرد از بیم علنی شدن و برخوردهای قانونی ریسک انجام چنین عملی را نپذیرد.
در کنار آن،آگاه سازی مردم جامعه به حقوق خود و برخورد های مقتضی با کم کاری های اداری نیز میتواند تا حدودی در مهار این معضل موثر واقع گردد.
افزایش حقوق و مزایای نیروی انسانی فعال در مجموعه های اداری به میزان مکفی و متناسب با حجم فعالیت و مسئولیتی که عهدار هستند نیز می تواند ضریب لغزش های مالی ناشی از نیاز را تا حدود بسیاری کاهش دهد.
و البته نمی توان از نقش اعتقادات دینی و تقویت معنویات نیز به سادگی گذشت،زیرا این ارزشهای انسانی و اعتقادی الهی است که همواره وجدان آدمی را بیدار نگه می دارد.
**حذف تشریفات زائد اداریفاطمه حق گو،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی،حذف تشریفات زائد اداری و جلوگیری از ارتباط فراتر از حد معمول ارباب رجوع با کارمندان و کاهش ترددآنها در ادارات و مجموعه های دولتی را از نمونه اقدامات سازنده ای قلمداد کرد که می تواند تا حدود بسیاری در مهار این معضل مثمر ثمر واقع شود.
وی افزود:دولت الکترونیکی راهکار بسیار موثری است که علاوه بر جلوگیری از اتلاف انرژی باعث تسریع انجام امور اداری می شود و در در تحقق امر فوق(حذف تشریفات زائد اداری و کاهش تردد و مراجعه ارباب رجوع به محیط های اداری)نیز تاثیرگذار است.
حق گو یادآور شد:هر آنچه در این حوزه سرمایه گذاری و کار شود،حفظ سلامت اداری با توفیقات هر چه بیشتری همراه می شود.
انتهای پیام/