بلیت‌هایی که در ایام پرتقاضا به لطف دلال‌بازی‌ها رقم‌شان چشم‌ها را از حیرت باز می‌کند و انصاف صفت گمشده‌ی برخی فروشندگان می‌شود و مسافران هم به جای اینکه از بابت همه مسایل سفر خیالشان راحت باشد باید محافظی در برابر هجوم هزینه‌ها پیش روی خود بگیرند و دغدغه اول و آخرشان بشود تهیه بلیت به هر نحوی.
داستان تکراری و البته هر ساله سفر به عتبات آن هم در اربعین یکی از همان روزها است که دلالان برایش دندان تیز می‌کنند تا از تقاضای بازار تمام و کمال به نفع خودشان استفاده کنند و دست‌یابی به سود بیشتر می‌شود هدف اول و آخرشان؛ بازار سیاه فروش انواع بلیت امسال و پارسال ندارد همیشگی است و البته مسئولان هم هر سال محکم‌تر از سال قبل از تمام تلاششان برای نظارت بیشتر می‌گویند اما شواهد گویای موضوع دیگری است.
بر اساس این گزارش برای سفر به کربلا زائران به فراخور شرایط قطار، اتوبوس و یا هواپیما را برای این سفر انتخاب کردند که هر کدام با وجود نظارت‌های گفته شده به روش خود قیمت‌ها را دور زدند در این میان حمل و نقل ریلی اگر چه نسبت به حمل و نقل هوایی و جاده‌ای بهتر عمل کرد اما با کلید خوردن فروش بلیت‌های قطار به مقصد سه شهر اهواز، خرمشهر و اندیمشک ظرفیت بلیت‌ها به ویژه در تاریخ 6 الی 13 آذر تکمیل شد.
در این خصوص مرتضی جعفری مدیر کل برنامه‌ریزی و نظارت بر خدمات مسافری راه‌آهن گفته بود که سیستم فروش بلیت قطار به صورت یکپارچه فعالیت دارد و در بخش‌هایی که راه‌آهن نظارت می‌کند بروز بازار سیاه و فروش بلیت غیرممکن است شواهد چیز دیگری نشان می‌داد.
در این میان افزایش تقاضا در برخی روزها و شهرهای خاص سبب شد که زائران طرق دیگری را برای سفر خود انتخاب کنند که به نوبه‌ی خود می‌توان زمینه‌ساز ایجاد بازار سیاه شود.
پیگیری خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان بر وجود تخلف در فروش بلیت‌های هوایی هم صحه گذاشت و این در حالی بود که فروش بلیت پروازهای عتبات عالیات با نرخ‌های مصوب و رسمی از 19 آبان ماه آغاز شد و دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی گفته بود: در راستای جلوگیری از ایجاد بازار سیاه و فعالیت واسطه‌گران، سازمان هواپیمایی کشوری با هماهنگی ایرلاین‌ها و انجمن شرکت‌های هواپیمایی تصمیم گرفتند نرخ ثابتی برای بلیت پروازهای عتبات در ایام اربعین حسینی مشخص کنند.
این نرخ‌ها به شرح زیر می‌باشد:
مسیر | قیمت |
تهران- نجف- تهران | 850 هزار تومان |
مشهد- نجف- مشهد | یک میلیون و 200 هزار تومان |
مشهد- بغداد- مشهد | یک میلیون و 100 هزار تومان |
اما تعیین کردن نرخ مصوب بلیت‌ها هم نتوانست دست دلالان را کوتاه کند و آژانس‌های هواپیمایی قیمتهای متفاوتی ارائه دادند که با نرخ‌های مصوب همخوانی نداشت به طورریکه قیمتهای عنوان شده از سوی آزانس های مختلف گاها در مسیر تهران -نجف- تهران به یک میلیون 800 هزار تومان نیز می رسید و همچنین در مسیر مشهد- بغداد- مشهد نیز اختلاف قیمت با نرخ مصوب به بیش از یک میلیون تومان هم رسیده بود.
از طرفی ماجرا تنها به پروازهای خارجی ختم نشد و افرادی که می‌خواستند خود را با پروازهای داخلی به مرزها برسانند تا در پیاده‌روی اربعین شرکت کنند هم از این سوداگری‌ها در امان نبودند و این عمل هم در سایه تعیین نرخ مصوب اتفاق افتاد.
نرخ‌های مصوب به شرح زیر می‌باشد:
مسیر | قیمت |
اهواز | 138 هزار تومان |
آبادان | 156 هزار تومان |
ایلام | 155 هزار تومان |
همچنین این گزارش می‌افزاید: طی تماس با آژانس‌های فروش بلیت در ابتدا فروشندگان بیان کردند که ظرفیت بلیت برای هر سه شهر اهواز، ایلام و آبادان تکمیل شده است اما تنها لحظه‌ای بعد، از بلیت‌های چارتری رونمایی می‌کردند و قیمت‌هایی متفاوت‌تر از نرخ مصوب دیده می‌شد به طوری که قیمت بلیت آبادان 220 هزار تومان عنوان می‌شد.
نکته قابل تأمل در این بین این است که گران‌فروشی‌ها تک بعدی نیستند و در پدیدآیی آنها پارامترهای بسیاری نقش دارند و تنها تعیین نرخ‌های مصوب به تنهایی نمی‌توانند دست دلالان را کوتاه کنند و اجرای عدالت در این زمینه نیاز به بازکاوی و پالایش توسط نخبگان و کارشناسان این حوزه دارد.
***از نبود سیستم نرم‌افزار یکپارچه برای فروش بلیت رنج می بریم
علیرضا خسروی عضو کمیسیون عمران در مجلس شورای اسلامی در مصاحبه با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: علت تفاوت در قیمت‌ها، نبود سیستم نرم‌افزار یکپارچه برای فروش بلیت است که این امکان را برای افراد سودجو فراهم می‌کند تا هر طور که مایل باشند قیمت‌گذاری کنند.
وی افزود: شرکت‌های هواپیمایی باید علاوه بر مجهز بودن به یک سیستم نرم‌افزار جامع فروش بلیت، سروری نیز در اختیار داشته باشند تا همه‌ی فروشندگان بلیت را از نظر مبلغ بلیت، IP و ... ردیابی کنند.
پس یک راه‌حل آن است که استفاده از مدل‌های قدیمی و سنتی کنار گذاشته شوند و شاید محدودیت‌هایی در این زمینه داشته باشیم اما امری محال به نظر نمی‌رسد و حل این مشکلات در صدر یاری خواستن از مسئولان و متخصصان و کارشناسان این حوزه است.
***افزایش 100 درصدی بلیت اتوبوس برای اربعین
اما سومین گزینه پیش روی مردم برای شرکت در مراسم اربعین اتوبوس بود که پیگیری‌های خبرنگار ما به گرانی 100 درصدی بلیت‌ها رنگ واقعیت دارد.
بر اساس گزارش میدانی
خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، قیمت‌گذاری بلیت‌ها برای مسیر تهران- مهران از 64 هزار تومان شروع می‌شود و به 150 هزار تومان می‌رسد، به طوری که نرخ بلیت اتوبوس‌های عادی از 64 هزار تومان (یعنی دو برابر قیمت اولیه) تا 100 هزار تومان قیمت‌گذاری شده و قیمت اتوبوس‌های VIP هم از 100 هزار تومان تا 150 هزار تومان متفاوت است.
اما ماجرا تنها به این افزایش قیمت‌ها ختم نشد و به گفته‌ی برخی فروشندگان افزایش قیمت‌ها همچنان ادامه دارد.
داوود کشاورزیان معاون وزیر راه و شهرسازی در توجیه این افزایش قیمت گفت: برای بازگشت زائران که تجمع و ترافیک زیادی وجود دارد با انجمن‌های صنفی توافق شده که نرخ بلیت‌ها حداکثر تا دو برابر افزایش داشته باشد. واقعیت این است که چنانچه برخورد غیرواقع‌بینانه‌ای با نرخ‌گذاری‌ها شود موجب ایجاد بازار سیاه و مجالی برای حضور دلالان خواهد شد.
رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گفت: در روزهای برگشت زائران از مراسم اربعین در عتبات عالیات، اتوبوس‌ها و ناوگان حمل و نقل عمومی مجبور هستند که یکسر خالی تا مرز رفته و از آنجا اقدام به مسافرگیری کنند علاوه بر این توقف‌ها و ترافیک زیادی را هم تحمل می‌کنند و به تبع انتظار دارند این واقعیت‌ها دیده و قیمت‌ها واقع‌بینانه تنظیم شود.
این در حالی است که علی جلیلیان عضو کمیسیون قضایی و حقوقی در مجلس شورای اسلامی پیش از این گفته بود که این نوع افزایش نرخ‌ها با هر توجیهی غیرمنطقی و غیرقانونی است و جبران هزینه ترددهای یکسر خالی ناوگان حمل و نقل عمومی در روز اربعین دلیلی برای افزایش بیش از 100 برابری قیمت بلیت‌ها نیست.
اگر چه این اقدامات می‌توانند تا حدودی بازار سیاه را با محدودیت روبرو کنند اما باید به جیب مردم و قدرت خرید آنها هم توجه شود زیرا معمولا افرادی از اتوبوس استفاده می‌کنند که درآمد پایینی دارند و توانایی پرداخت هزینه بالای بلیت هواپیما را ندارند و از طرف دیگر هم باید بر این نکته توجه کرد که اتوبوس‌ها همیشه با ظرفیتهای کامل به مقصد نمی‌روند و گاهی اوقات با کمترین جمعیت ممکن حرکت می‌کنند و تخفیف‌های کلانی هم به مسافران می‌دهند تا آنها را جذب کنند پس در اینجا این سوال مطرح است که این امورات چقدر درست و قابل اتکا است؟ و اینکه کدام موارد می‌بایست از اولویت مهم‌تری برخوردار شوند؟ و چرا برخوردی جدی با متخلفان صورت نمی‌گیرد تا هوای تخلف مجدد از سرشان بپرد؟