به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان؛استان زنجان با آب و هوایی چهار فصل در شمال غرب فلات ایران واقع شده است. به طوری که 70 درصد این سر زمین آب و هوای فراسرد و 30درصد باقی مانده انواع تنوع اقلیمی را در خود دارد.
به گفته مسلمی کارشناس هوا شناسی میزان بارش سالیانه این استان بطور متوسط 323 میلیمتر و سرعت وزش باد 11 کیلومتر در ساعت میباشد.
در چنین اقلیمی گفته میشود هزار883 هکتار زمینهای قابل کشت و حاصلخیز وجود دارد که بنا به اعلام شبخیز مدیر زراعت جهاد کشاورزی استاناین وسعت4.77 درصد کل اراضی زیر کشت کشور را شامل میشود.
نیما ایلخانی فارق التحصیل رشته کشاورزیست که سالهاست به طور تخصصی در زمینه سیستم آبیاری در ایران و سامانه های آبیاری تحت فشار به طور عملی کار میکند
وی بر آن است:کل اراضی قابل کشت در کشور 18.8 میلیون هکتار است.که 8 میلیون هکتار ان به صورت کشت آبی و6.3 میلیون هکتار به صورت کشت دیم مورد بهر بر داری قرار میگیردو مابقی نیزبه صورت آیش است.
ایلخانی میگوید:برای ادامه کشت و رونق بازار زراعت میبایست چاره ای اندیشید زیرابا توجه به میزان متوسط باندگی سالیانه 400 میلیارد متر مکعب در سال,به طور میانگین حدود 294 میلیارد متر مکعب آن از طریق تبخیر و تعرق هدر میرود.
به گفته این کارشناس:از میزان باقیمانده حدود 86-93 میلیارد متر مکعب (چیزی در حدود70درصد) سهم بخش کشاورزی است که از آن هم 80درصد به دلیل مدیریت ناصحیح در استفاده از تجهیزات مناسب جمع آوری و توزیع آب هدر میرود.
او میگوید:این آمار و ارقام خود به تنهایی نگران کننده هست و اوضاع زمانی بحرانی میشود که بدانیم طبق تحقیقات پیش بینی میشود ایران تا سال 1415 وارد دوره کم آبی جدی خواهد شد. این به مفهوم خطر برای کشت وکار میباشد زیرا کشاورزی در ایران 16 درصد تولید ناخالص ملی -16.8 درصد اشتغال -85 درصد غذای جامعه و 25 درصد صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده است.
وی با بیان اینکه اگر فکری به حال آب نکنیم درآینده با فاجعه مواجه خوایم شد به معرفی انواع روشهای آبیاری به عنوان راه حلهای نسبی برای گذر از این بحران میپردازد.
نیما ایلخانی در ادامه نظراتش می افزاید : روشهای آبیاری در دنیا به دو بخش سنتی و صنعتی تقسیم میشود.که روش سنتی یا سطحی یا همان ثقلی عبارتست از استفاده بی حساب از آب با وسایلی کاملا ابتدایی و اولیه، طبیعی است این شیوه به دلیل بهره وری بسیار پایین آب, و هدررفت بسیار و گسترش آفات و امراض گیاهی دیگر مقرون به صرفه نیست.
این کارشناس معتقد است روش صنعتی که در طول سالیان اخیر پیشرفت چشمگیری داشته خود به روشهای مختلفی تقسیم میشود که بر اساس خصوصیات اقلیمی هر منطقه ,نوع و گونه های محصولات زیر کشت,خصوصیات و بافت خاک,توپوگرافی و شیب منطقه,میزان دسترسی به آب به کار گرفته میشود.
به این روش آبیاری تحت فشار نیز میگویندکه بر حسب نحوه پاشش و دسترسی به گیاه خود به دو نوع قطره ای و بارانی تقسیم میشود.
همانطور که از نام آن پیداست در آبیاری قطره ای آب به صورت قطره قطره به پای ساقه و یا ریشه گیاه رسانده میشود. در آبیاری بارانی نیز آب مورد نیاز گیاه مانند باران از بالا به مزرعه پاشیده میشود.
خانم شبخیز مدیر زراعت جهاد کشاورزی استان هم بر آن است انتخاب وبهره گیری از سیستمهای تحت فشار آبیاری نیز خود دانش و تخصصی مهم است از این رو خود بهره برداران با ید با تنوع و کار کرد این تجهیزات آشنا باشند .
به طور معمولانواع روش آبیاری بارانی شامل1- مکانیزه 2- کلاسیک غیر مکانیزه
وانواع روشهای آبیاری قطره ای نیز در بر گیرنده شیوه های قطره چکانی, اسپری,ریزپاش,بابلر,حبابی,تراوا,نواری(TAPE) ,مه پاش (MIST),سفالی و زیرسطحی میباشد.
ایلخانی نیز در ا دامه بحث خود اینگونه اظهار عقیده میکندکه جهت اجرای یک سیستم آبیاری مفید وپیشرفته ودر نهایت رسیدن به یک کشت مطلوب با بهره وری بالا باید 4 نوع اطلاعات شامل :
1-اطلاعات مربوط به منابع آب و خاک
2-اطلاعات مربوط به شرایط اب و هوایی و اقلیم
3- اطلاعات مربوط به گیاه
4-اطلاعات مربوط به انواع روشهای آبیاری
را میبایست بدست آوریم به طور مثال اگر منطقه ای دارای خاک کم عمق بوده و ریشه گیاهان بصورت سطحی میباشد آبیاری قطره ای نتیجه مطلوب نداشته و آبیاری بارانی مناسب میباشد.برعکس در کشتهای ردیفی,باغی و محصولاتی که در طول دوره کشت نیاز به وجین وهرس دارندآبیاری قطره ای گزینه مناسب خواهد بود.
این کارشناس ادامه میدهد: با توجه به تنوع اقلیمی استان زنجان لازم است که تمام این موارد در هرمنطقه از استان بررسی و نسخه درخور آن منطقه تجویز شود.
به گفته ایلخانی در منطقه طارم استان زنجان که کشتها اغلب باغی و ردیفی میباشند آبیاری قطره ای و نواری(TAPE) به طور قطع عملکرد و بهره وری بالایی خواهد داشت.و یا در منطقه ای مانند خدابنده که بیشتر دشتهای وسیع دارد و کشت محصولات زراعی مانند گندم ,سیب زمینی وجو در آن صورت میگیرد آبیاری بارانی مقرون به صرفه خواهد بود.
وی اعلام کرد:در مناطقی از استان که آب دارای املاح یا به اصطلاح شوری است به دلیل باقی ماندن املاح روی برگ گیاه پس از تبخیر و گیاه سوزی آبیاری بارانی مناسب نمیباشد.وکشاورزان میتوانند در هر منطقه با کارشناسان ادارات جهاد کشاورزی آن منطقه مشورت و بهترین روش آبیاری را انتخاب نمایند.