براساس آمارهای سازمان غذا و دارو، تقریبا 40 تا 45 درصد اقلام دارویی تجویز شده در نسخه ها توسط پزشکان، در رده داروهای تزریقی است و البته این آمار، بجز داروهای تزریقی است که خود بیماران به صورت داروهای بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه می‌کند.
حالا همین محبوبیت کار دست ایرانیان داده است و کشور ما را صدر نشین جدول مصرف داروی تزریقی در دنیا کرده است.
آخ چه دردی!
این که آمپول زودتر خوبمان می‌کند ریشه در فرهنگی دارد که به ما ارث رسیده و اجداد ما از سالیان طولانی بر این باور بودند که با تزریق آمپول روند درمان بیماری تسریع می‌یابد و عفونت‌ها و ویروس‌ها برای مدت زمان طولانی در بدن از بین می‌روند.
ایرانیان صدرنشین جدول خرید آمپول
فاطمه سلیمانی عضو کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو با اشاره به این معضل گفت: در برخی کشورها داروهای تزریقی در بخش سرپایی به بیمار تحویل داده نمی‌شوند. متأسفانه آمار مصرف داروهای تزریقی در بخش سرپایی کشورمان، با اختلاف معنا داری از سایر کشورها بیشتر است.
فقر فرهنگی؛ معضل شیوع بیماری‌ها
خود درمانی در فرهنگ جامعه ما تا حد بسیاری رواج یافته است و این روزها کمتر کسی برای بیماری‌هایی که آنها را سطحی می‌داند، به پزشک مراجعه می‌کند و اگر هم به پزشک مراجعه کند اشتباهاً، تجویز داروی بیشتری را از پزشک خواستار می‌شوند.
اغلب کارشناسان معتقدند فرهنگ سازی در حوزه سلامت، مهم ترین راه حل برای رفع بسیاری از مشکلات این حوزه است.
دکتر سلیمانی ضمن اشاره به دلایل متعددی که باعث بالا بودن آمار مصرف داروی تزریقی شده است، عنوان کرد: شاید دلایل فرهنگی زمینه‌ساز این موضوع باشد. وقتی مصرف داروهای تزریقی در بخش‌های مختلف کشور را باهم مقایسه می‌کنیم متوجه می‌شویم در مناطق غربی کشور که به مصرف این نوع داروها اعتقاد بیشتری دارند این آمار بالاتر است.
همیشه تزریق کار ساز نیست
هر چند که فرهنگ رایج در بین بیماران این است که به داروهای تزریقی علاقه دارند و کوچک و بزرگ فکر می‌کنند اثر این داروها بیشتر از داروهای خوراکی است، اما نمی توان از آمار بالای تجویز هم چشم پوشی کرد.
نمی‌شود اثربخشی تجویز داروی تزریقی برای درمان بیمار را هم نادیده گرفت اما اگر پزشکان در نسخه‌های تجویزی خود کمتر از داروهای تزریقی استفاده کنند و به جای آن از جایگزین‌های مناسب بهره ببرند، آن وقت آمار داروهای تزریقی تجویز شده بسیار پایین می‌آید به عبارت دیگر نباید پزشک تحت تاثیر اصرار بیمار، داروی تزریقی را تجویز کند و تسلیم خواست بیمار شود بلکه باید تجویز داروی تزریقی را به عنوان گزینه آخر در نظر داشته باشد.
نسخه‌های پیچیده شده برای کاهش استفاده از آمپول
شاید شما هم جزو افرادی باشید که معتقدند داروی تزریقی بهتر از نوع خوراکی است، چون سریع تر اثر می‌کند و باعث می‌شود روند درمان زودتر طی شود. اما واقعیت چنین نیست و هر بیماری برای درمان، نیاز به داروهای خاصی دارد که نوع تزریقی یا خوراکی دارو را پزشک تشخیص می دهد.
سلیمانی عضو کمیته کشوری تجویز و مصرف منطقی دارو در پاسخ به این سؤال که آیا نسخه‌ای برای کاهش آمار بالای مصرف داروهای تزریقی پیچیده شده یا نه، گفت: هم برای گروه‌های پزشکی و هم برای بیماران اقداماتی صورت گرفته است. موارد نظارتی، آیین‌نامه و دستورالعمل‌هایی تدوین شده است. همچنین برای گروه‌های مختلف کودکان و بزرگسالان اقداماتی انجام شده است.
وی با تاکید بر اینکه برای ارائه راهکار و دنبال کردن استراتژی مناسب در این راستا، در نظر گرفتن همه عوامل ضروری است، بیان کرد: به طور کلی برای اصلاح رفتار به افزایش دانش و آگاهی نیاز است و خوشبختانه از هفت تا هشت سال گذشته اقدامات و برنامه‌های لازم انجام شده و در حال گسترش است.
شايد خيلي از پدرومادرها در تعجب باشند كه چرا پزشكان ديگر مانند گذشته پنی سيلين تزريقی تجويز نمی‌كنند. تنها دليل ندادن پنی‌سيلين تزريقیي، احتمال ايجاد يك واكنش حساسيتی كشنده است كه اين احتمال در مورد پنیسيلينهای خوراكی كمتر است. يك دوره درمانی پنی‌سيلين خوراكي، اگر درست مصرف شود، به اندازه تزريق همان مقدار پني‌سيلين، موثر است. ولی اگر شما به پنی‌سيلين حساسيت داريد، استفاده از پنیسيلينهای خوراكی شايعی مثل آموكسی‌سيلين نيز ميتواند برای شما مشكل‌ساز شود.
قرص سوزنی که جایگزین آمپول می‌شود
این قرص که پس از بلع خود به خود در بدن انسان و درون بافتها تزریق می‌شود راه حل جدیدی برای افرادی است که از تزریق و احساس سوزش آمپول می‌ترسند.
کارشناسان به تازگی نوعی قرص تولید کرده‌اند که می‌تواند در داخل بدن انسان تزریق دارو به بافتها را انجام دهد. این قرص دارای سوزن‌های کوچکی در درون خود است که به محض رسیدن به محل عضو دچار بیماری آن سوزن‌ها از داخل قرص خارج شده تزریق به محل موضع را انجام می‌دهد.
تزریقات را به افراد متخصص بسپارید
بیشتر افرادی که کار تزریق در مکان‌های بدون مجوز را انجام می‌دهند، ناآگاه به دانش پزشکی هستند و خود نیز به صورت تجربی در مراکز غیررسمی در دوره‌های کوتاه‌مدت، تزریقات را آموزش دیده‌اند. جالب است بدانید این افراد برای آموزش تزریقات، وسایل و تجهیزات کاملی هم ندارند و تنها از بدن مراجعان برای آموزش آنها استفاده می‌کنند.
بی‌خبری تا کجا؟
یکی از دلایلی که باعث شده اکثر مردم داروی تزریقی را به سایر درمان‌ها ترجیح دهند بی‌خبری از عوارض داروها است.
دکتر محمود الیاسی، دبیر شورای داروخانه‌های استان تهران می‌گوید: حدود 20 درصد مراجعات به مراکز درمانی به این دلیل اتفاق می‌افتد که بیمار از عوارض دارو بی اطلاع بوده یا دارو را صحیح مصرف نکرده است. یعنی 20 درصد "شکست پزشکی" به ناآگاهی دارویی مردم بر می‌گردد.
بيش از نيمی از عوارض به ثبت رسيده در مرکز ملی ثبت عوارض ناخواسته داروها ( ADR ) ناشی از مصرف داروهای تزريقی بوده است و اکثر اوقات عوارض جانبی داروهای تزريقی نسبت به داروهای خوراکی بيشتر است و نبايد به پزشک جهت تجويز داروی تزريقی اصرار کرد.
همچنین داروهای تزریقی می توانند منجر به عوارض خاصی شوند که با مصرف فرآورده‌های غير تزريقی ، غير ممکن يا کمتر امکان پذير می‌باشد . از جمله اين عوارض می توان به مواردی چون آسيب یا عوارض در محل تزريق، خون مردگی و خونريزی‌های زيرپوستی، ايجاد زخم و باقی ماندن جای آن در محل تزريق اشاره نمود. ضمن این که احتمال انتقال بيماريهای عفونی مانند هپاتيت ب، هپاتيت ث و ايدز در ميان بيماران، کادر درمانی و عموم جامعه در اثر تزريق‌های غير ضروری را هم باید به این موارد اضافه کرد.
حالا با این تفاسیر باید دید بالاخره ایرانی‌ها باز هم حاضر می‌شوند علاوه بر درد، احتمال ابتلا به بیماری توسط آمپول را به جان بخرند یا این بار می پذیرند که داروهای خوراکی هم به همان میزان تاثیرگذار هستند.
گزارش از ریحانه هرندی
انتهای پیام/