به گزارش خبرنگار
حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با گوش سپردن به صدای خوشایند دستگاه‌های چاپ کشور به راحتی می‌توان دریافت که روز به روز این صدا بیش از گذشته به قعر چاه فراموشی فرو رفته و محو‌تر می‌شود.
بنابراین گزارش، امروزه تعطیلی چاپخانه‌ها یک بحران فرهنگی به نظر می‌رسد، که قشر چاپخانه‌داران بیش از سایر اقشار فعال در عرصه نشر گرفتار مشکلات اقتصادی شده‌اند اما به راستی این مسئله نتیجه چیست؟
ما هم به همین بهانه به سراغ مدیران و فعالان عرصه نشر کشور رفته‌ایم تا دلایل تعطیلی چاپخانه‌ها را از زبان آنها بشنویم.
محمد‌علی بهمنی، مسئول چاپخانه دنیای چاپ بندرعباس و مدیر انتشارات «چی چی کا» در پاسخ به این سؤال که تعطیلی چاپخانه‌ها تا چه اندازه به تعداد تیراژ کتابها مرتبط است گفت: چاپخانه‌ها به تیراژ کتابها کاری ندارند و سقف فعالیت آنها در گذشته 3000 نسخه بود و در حال حاضر 5000 نسخه است.
وی افزود: واحد‌های صنفی اختصاص یافته به چاپ کتاب کاری ندارند که ناشر قصد چاپ چند نسخه از یک کتاب را دارد و در زمان دریافت حق‌الزمه هزینه مرتبط با 5000 نسخه را از مراکز انتشاراتی طلب می‌کنند.
مسئول چاپخانه دنیای چاپ اظهار داشت: در این میان ناشران که به دلیل کاهش انکار‌ناپذیر تیراژ کتابها مراجعه به چاپخانه‌های افست را اقتصادی نمی‌دانند، کتابها را به چاپ رومیزی داده و حاضر به انتشار آثاری با کاغذ کم کیفیت می‌شوند.
بهمنی خاطرنشان کرد: مطالب چاپ شده بر روی کاغذ‌های کم کیفیت اگرچه در مرحله نخست واضح و مشخص هستند اما به مرور زمان ناپدید می‌شوند.
*چاپخانه‌های دیجیتال پایه‌ای ندارند
همچنین مسعود شمس، مسئول چاپخانه شمس در خصوص سقف کاری چاپخانه‌های دیجیتال به ما گفت: جاپخانه‌های دیجیتال پایه‌ای برای فعالیت خود ندارند و کتابها را از یک نسخه تا 1000 نسخه چاپ می‌کنند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه در کاهش تیراژ کتابها شکی نیست، افزود: هر چند که چاپخانه‌های قدیمی و افست پایه‌ای را برای فعالیت خود تعیین کرده‌اند ولی الزاماً همه ناشران به خرید دستگاه چاپ و قرار دادن آن در واحد صنفی خود اقدام نکرده‌اند.
مسئول چاپخانه شمس خاطرنشان کرد: ما حتی کتاب‌های منتشر شده با 20 نسخه را نیز چاپ می‌کنیم.
*چاپخانه‌ها باید روند کاری خود را تغییر بدهند
سید عباس نیک که به عنوان بازرس اتحادیه ناشران و کتابفروشان همواره بر مشکلات حاکم بر تمامی فعالان عرصه چاپ اشراف داشته و راه‌کارهای مناسبی را در این زمینه ارائه می‌دهد، تغییر روند‌کاری چاپخانه‌های افست را بهترین راه‌حل برای نجات این واحد‌های صنفی از وادی تعطیلی و فراموشی دانست و گفت: اساساً چاپ کتاب با تیراژ بالا روش و خاصیت کاری چاپخانه‌های افست بوده زیرا تهیه زینک مرتبط با هر کتاب و مراحل دیگر کار آنها هزینه زیادی دارد.
وی افزود: تیراژ حداقلی قابل چاپ در چاپخانه‌های افست 5000 نسخه است و این چاپخانه‌ها برای نجات خود باید با در نظر گرفتن تیراژ کتابها، این روند را تغییر دهند.
این بازرس، اتحادیه ناشران و کتابفروشان کاهش رونق اقتصادی چاپخانه‌های افست را به عنوان یکی از نتایج ناتوانی این چاپخانه‌ها در تطبیق با شرایط حاضر عرصه کتاب کشورمان بر شمرد و اظهار داشت: هم‌اکنون کتاب‌های علمی، آموزشی و درسی ما با تیراژ 500 نسخه منتشر می‌شوند و این تعداد تیراژ در صورت مراجعه به چاپخانه افست صرفه اقتصادی ندارد.
حسینی نیک ادامه داد: ناشران گاهی حتی کتاب‌های خود را با تیراژ کمتر از 500 جلد منتشر می‌کنند تا سرمایه‌شان همیشه در گردش باشد و هرگز نخوابد.
وی تصریح کرد: از نظر فنی نیز مراجعه به چاپخانه‌های دیجیتال برای چاپ 500 نسخه از یک کتاب صرفه اقتصادی دارد.
این بازرس اتحادیه ناشران و کتابفروشان با بیان اینکه در حال حاضر حجم زیادی از کتاب‌های علمی، پزشکی و فنی در چاپخانه‌های دیجیتال چاپ می‌شوند، خاطرنشان کرد: بهتر است که جلسات هماهنگی، اداری و صنفی میان اتحادیه‌ها و وزارت‌های مرتبط برگزار شود تا آسیب‌شناسی دقیق در خصوص میزان کیفیت کار چاپخانه‌ها داشته باشیم.
*چاپخانه‌های با تیراژ پایین برنده‌اند
همچنین محمود‌رضا برازش، مدیر کل دفتر چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص کیفیت کار چاپخانه‌ها گفت: در حال حاضر چاپخانه‌هایی که بتوانند با تیراژ پایین کار کنند برنده‌اند.
وی افزود: اگرچه روزی تولید کتاب در کشور ما شیب زیادی داشت اما امروز این شیب گرفته شده و چاپخانه‌دارانی که فکر می‌کردند شیب موجود دائمی است ضربه خورده‌اند.
مدیر کل دفتر چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا تیراژ کتاب تأثیر مستقیمی بر روی فعالیت چاپخانه‌ها دارد، یا نه، اظهار داشت: امروزه در کل آمار نشر کتاب نسبت به کل چاپ، عددی یک رقمی بوده و تیراژ کتاب نیز در سال‌های اخیر 2 درصد کاهش یافته اما تأثیر کل کتاب بر چاپ کشور 7 درصد است.
برازش ادامه داد: میزان تیراژ کتابها فشار چندانی بر روی عرصه چاپ کشور و فعالیت چاپخانه‌ها نیاورده است.
وی تصریح کرد: بعضی از چاپخانه‌ها به طور تخصصی چاپخانه کتاب بوده‌اند و خود را با تکنولوژی تطبیق نداده‌اند.
مدیر کل دفتر چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: کسی می‌تواند در هر صنعتی بماند که شرایط محیطی و فضای حاکم بر عرصه فعالیتش را خوب پیش‌بینی و ارزیابی کرده باشد.
برازش خاطرنشان کرد: تعطیلی چاپخانه‌ها به دلیل تیراژ پایین کتاب همگانی نبوده و اگر تیراژ کتاب به چند‌صد‌تا برسد و بخش عظیمی از هزینه صرف آماده‌سازی آن شود، این کتاب غیر اقتصادی است.
در اینجا باید گفت اگر چه نشر کشورمان در سال‌های اخیر از نظر کمی به رشد قابل توجهی رسیده اما در صورت پایبندی ارکان‌های مختلف این صنعت به اصول و قواعد که سابق بر این کارآیی خود را داشته و امروزه به نحوی دست و پای نشر را بسته‌اند، کشتی این صنعت دیرپا و فرهنگساز به تدریج بر گل می‌نشیند و از کار میفتد.
گزارش از نسرین خدایاری
انتهای پیام/