برخی از مردم از رفع تحریم‌ها و هجوم واردات مطابق با سلیقه‌های خود به کشور شاد بودند اما تولیدکنندگان، ترس از ورشکستگی و رقابت در بازار داخلی را داشتند.
تاکنون با وجود شعارهای مختلف داده شده در حوزه حمایت از تولید ملی، همواره شاهد بوده‌ایم که تولید داخلی در مدت 36 سال عمر انقلاب اسلامی و به‌ویژه در دوران پس از جنگ تنها به دلیل اتخاذ سیاست‌های اقتصادی نو لیبرالیستی تنها با وجود تحریم‌ها و اجبار برای تکیه به صنعت داخلی دوام آورده است.
در حالی اقتصاددانان 4 دولت اخیر با تکیه به اقتصاد نو لیبرالیستی به دلیل جاری بودن آن در سیاست‌های کنونی کشورهای توسعه‌یافته، واردات را زمینه‌ساز حل مشکلات اقتصادی و رشد تولید داخلی می‌دانند که برخلاف آن گروه دیگری از اقتصاددانان با بررسی پیشینه اقتصاد بریتانیا، آلمان، ژاپن و ایالات‌متحده معتقدند که این کشورها ابتدا با بستن درهای واردات به تقویت تولید داخلی پرداخته و پس از اینکه بازار داخلی خود را اشباع‌شده و تولید خود را قدرتمند دیده‌اند به تجارت آزاد برای به دست آوردن بازارهای جهانی روی آورده‌اند.
ما نیز به دلیل وجود نگرانی‌های بسیار در میان برخی دانشمندان اقتصادی و تولیدکنندگان و از سوی دیگر اعتقاد دولت یازدهم از شخص رئیس‌جمهور گرفته تا همه کارشناسان موجود در آن به اقتصاد نو لیبرالیستی برای آگاهی از سیاست‌های اقتصادی دولت و مجلس در دوران پس از توافق و تخمین محاسن و معایب رفع تحریم‌ها تصمیم گرفتیم تا با ابراهیم نکو، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو بنشینیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به متن نهایی برجام، وضعیت اقتصادی کشورمان پس از تصویب توافق چگونه خواهد بود؟
نکو: با توجه به شرایطی که در حال وقوع است اگر توافق اجرایی شود به یقین ما شاهد یک تغییر در حوزه‌های مختلف خواهیم بود و از آنجایی که ما در گذشته شاهد برخی فشارهای بین‌المللی در بحث تحریم‌ها بوده‌ایم اگر شرایط تغییر کند و تحریم‌ها رفع شود وضعیت اقتصادی ما نسبت به گذشته متفاوت خواهد شد. البته این مسئله به‌تنهایی کفایت نمی‌کند، بلکه برنامه‌ریزی‌های صحیح و مدیریت شده مسئولان است که می‌تواند شرایط را برای ما بهبود بخشد.
زمانی که توافق نهایی می‌شود حضور سرمایه‌گذاران در کشور ما و در مقابل حضور سرمایه‌گذاران ما در کشورهای دیگر شکلی تازه‌ای به خود می‌گیرد، با این پیش‌فرض اگر برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده باشد شرایط بهتر خواهد بود و مواردی را که در دوران تحریم‌ها از آن بازماندیم می‌توانیم با سرعت قابل قبولی به آنها دست یابیم و در افق‌های تعریف شده مانند سند چشم‌انداز 20 ساله و اسناد بالادستی می‌توانیم خلأهای موجود را پر کنیم.
در واقع لازم است اکنون برای این شرایط برنامه‌ریزی‌های متناسب با آن داشته باشیم به یقین در این موقعیت ما شاهد تحول خواهیم بود اما باید توجه داشته باشیم که در زمینه واردات کنترل و نظارت کافی وجود داشته باشد؛ واردات جدید محدودکننده تولیدات داخلی و تولیدکنندگانمان نباشد و بازار ما را به بازار مصرف‌کننده تبدیل نکند و حضور سرمایه‌گذاران خارجی سبب رقابت در داخل برای بهبود کیفیت تولیدات داخلی باشد.
ضمن اینکه در شرایط تحریم‌ها محدودیت‌هایی وجود داشت و واردات ما به کشورهای مشخصی محدود شده بود و به‌نوعی به انحصار آنها درآمده بود اما با رفع تحریم‌ها این انحصار شکسته می‌شود و می‌توانیم کالاهایی که نیاز است متناسب باکیفیت و سلایق موجود وارد کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: بسیاری از تولیدکنندگان ما نگران هجوم واردات بی‌رویه هستند و از سوی دیگر بسیاری از مردم انتظار دارند با رفع تحریم‌ها واردات افزایش یابد. برنامه‌ریزی‌های دولت در این زمینه چگونه خواهد بود؟
نکو: ما نباید تصور کنیم که واردات بد و آسیب‌زننده خواهد بود چراکه با این تصور برنامه‌ریزی نیز وجود نخواهد داشت بلکه قاعده بر این است که زمانی که روابطی میان کشورها شکل می‌گیرد واردات به دنبال آن وجود دارد و اگر واردات در این روابط وجود نداشته باشد باید به ماهیت این روابط شک کرد. چراکه به‌یقین واردات و صادرات است که روابط کشورها را پیش می‌برد.
باید توجه داشت که یکی از اهداف توافق این است که بتوانیم واردات منطقی خود را افزایش دهیم و بازار صادرات ما شکل بهتری به خود بگیرد و مشکلاتی که در گذشته به دلیل محدودیت‌ها وجود داشت را از این به بعد شاهد نباشیم.
همچنین دولت این ریسک ناشیانه را نخواهد داشت که دروازه‌های کشور را به روی هر کالایی باز کند چراکه در آن زمان دولت موفقیتی که درنتیجه مذاکرات به دست آورده است را از دست خواهد داد بنابراین دولت به دنبال استفاده مطلوب از نتیجه حاصل شده خواهد بود و در این زمینه نیز برنامه‌ریزی‌های کافی را دارد؛ به‌یقین جلوی ورود کالاهایی که به کشور آسیب می‌زند را خواهد گرفت و تنظیم به‌گونه‌ای صورت خواهد گرفت که به اقتصاد کشور کمک کند.
همچنین باید توجه داشت ورود تکنولوژی به‌هیچ‌عنوان مغایرتی با سیاست‌های اقتصادی یک کشور نخواهد داشت چراکه تکنولوژی اگر وارد کشوری شود و برنامه‌ریزی وجود داشته باشد می‌تواند به نفع تولیدات و در خدمت کشور باشد.
ما اکنون نیاز به ورود تکنولوژی‌های بسیاری داریم که بتوانیم از آنها به نفع تولیدات خود استفاده کنیم و گمان نمی‌کنم که برنامه‌های اقتصادی ما با ورود تکنولوژی مغایرتی داشته باشد، بلکه به نفع ما خواهد بود که تکنولوژی جدید را در راستای اهداف اقتصادی خود به کار بگیریم.
باشگاه خبرنگاران جوان: در سیستم اقتصادی نئولیبرالیستی مهم‌ترین مباحثی که مطرح است این است که کشورها نه بر اساس مزیت مطلق یا مزیت نسبی بلکه بر اساس تفاوت سلیقه‌ها با یکدیگر به تجارت می‌پردازند که این مسئله می‌تواند تنها به بازارهای قدرتمند کمک کند. از سوی دیگر ما در برخی صنایع مانند صنعت پوشاک و صنعت خودروسازی دارای ضعف‌هایی هستیم که تاکنون تنها به دلیل وجود دیوار تعرفه‌های گمرکی دوام آورده‌اند؛ حال اگر درهای کشور باز شود و مبادلات به سادگی صورت گیرد آیا امکان عدم استقبال مردم از تولیدات داخلی و ورشکستگی آن وجود ندارد؟
نکو: شک نکنید که آینده متعلق به مشتریان خواهد بود و اینکه فکر کنید که ما بر اساس سلایق تولیدکنندگان نظم اقتصاد جهانی را هدایت کنیم، اینگونه نخواهد بود؛ بلکه آینده به سویی حرکت می‌کند که سلایق افراد و انتظارات مشتریان باید برآورده شود و شکی در این مسئله نیست.
چراکه کشورهای جهان در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند و ارتباطات تنگاتنگ می‌شود و به راحتی می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و نیازهای خود را بر اساس سلایقشان برآورده کنند. به همین دلیل این نباید منجر شود که ما واقعیتی را نادیده بگیریم و نباید چیزی را که خود فکر می‌کنیم، برتر بدانیم.
با جلوگیری از ورود خودروهای باکیفیت به کشور به‌یقین سرکوبی برای صنعت خودرو به وجود آورده‌ایم و ورود خودرو از چند جهت دارای اهمیت است؛ یک اینکه افراد به دنبال سلیقه‌های خود هستند و اگر در داخل کشور تولیدی متفاوت از سلایقشان وجود داشته باشد به‌یقین به سمت آن نخواهند رفت.
هرچقدر هم که دیوار تعرفه‌های گمرکی بالاتر برود و قیمت تمام شده خودروهای وارداتی بالاتر برود بازهم به‌یقین کسانی که به دنبال خرید آن هستند به هر قیمتی آن را خواهند خرید.
همچنین اثر مثبت دوم آن این است که زمانی که سلایق افراد را مدنظر قراردادیم صنعت خودرو ما تکانه‌های سازنده‌ای را در خود ایجاد خواهد کرد تا به سویی حرکت کنند که مطابق با همه سلایق خودرو تولید کنند.
امروز در کشور ما ایراد اساسی این است که سلیقه‌ها را خودروسازان تنظیم می‌کنند و بر اساس امیال خود خودرو تولید می‌کنند درحالی‌که این شیوه اشتباه بوده و باید بازار را متقاضیان تنظیم کنند و تولیدکنندگان موظف باشند محصولات پرطرفدار را تولید کنند. به همین دلیل من گمان می‌کنم که ورود خودرو به‌صورت مدیریت شده نه‌تنها سرکوبگر نخواهد بود بلکه می‌تواند پویایی در صنعت خودرو را به دنبال داشته باشد و این صنعت را به سویی ببرد که افراد با توجه به سلایق و توانمندی‌های مالی خود از محصولات بهتر استفاده کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا به‌طورکلی صنایع ما و تولیدات ما قابلیت رقابت با بازار خارجی را دارند، چراکه در صورت عدم رقابت با ورشکستگی مواجه خواهند شد.
نکو: این حرف را اگر ما بخواهیم با تفسیر و برداشت خود توجیه کنیم شیوه اشتباهی است.
صنعت خودرو ما از این رنج نمی‌برد که اگر رقابت نمی‌کند به دلیل این است که توانایی مالی آن را ندارد؛ بلکه مشکل از آنجاست که این مسئله فرهنگ نشده است، در کشور ما محصولات داخلی می‌توانند کیفیت بهتری داشته باشند.
باید مردم امروز به این باور برسند که اگر تولیدات ما کیفیت محصولات مشابه خود را داشته باشد مردم از آن استقبال خواهند کرد اما مردم هنوز به این باور نرسیده‌اند که اگر محصولی در کشور باکیفیت محصول مشابه خارجی آن تولید شود با استقبال مواجه شود.
به‌یقین اگر ما به حدی برسیم و صنعت خودرو به آن جایگاهی که باید برسد و شبیه خودروهای خارجی در داخل تولید کند به‌یقین به دلیل وجود تعرفه‌ها قیمت تمام شده محصول داخلی از مشابه خارجی آن کمتر خواهد بود و با استقبال مواجه می‌شود.
اگر در کشور ما این فرهنگ‌سازی صورت گیرد که صنعت خودرو ما می‌خواهد صادقانه مشابه همان محصول خارجی را در داخل تولید کند و مصرف‌کننده نیز این را باور کند؛ به‌یقین خودرو ما به فروش خواهد رفت و کیفیت بهتری خواهد یافت.
باشگاه خبرنگاران جوان: پس تکلیف سیاست اقتصاد مقاومتی و اجرای آن پس از اجرای توافق چه می‌شود؟
نکو: برخی فکر می‌کنند که با برداشته شدن تحریم‌ها دیگر نیازی به اقتصاد مقاومتی نداریم درحالی‌که اگر تحریم‌ها برداشته شود ما به شروع راه می‌رسیم. یعنی اقتصاد مقاومتی معنا و مفهوم دیگری می‌یابد که هم به روند کار سرعت ببخشد و هم در ابعاد مختلف تغییر رویه اساسی ایجاد کند یعنی سرعتی به این فرمول حاکم خواهد شد که می‌تواند سرعت قابل قبولی باشد و ما را زودتر از افق تعریف شده به اهدافمان برساند. بنابراین اقتصاد مقاومتی هرگز از سفره اقتصادی دولتمردان ما نباید حذف شود.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به سابقه دولت، سیاست‌های دولت در حمایت از تولید و اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را در شرایط پس از تحریم چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
نکو: اگر بخواهم بدون تعارف صحبت کنم در شرایط پس از تحریم دست دولت برای اجرای اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید بازتر خواهد بود. چراکه دولت می‌تواند بهانه را از برخی که در گذشته بهانه‌تراشی می‌کردند گرفته و زمینه را برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان داخلی فراهم کند تا بتواند نسبت به استانداردسازی و ورود تمام عیار به تولید بیشتر داخلی کشور بپردازند.
اقتصاد مقاومتی در آینده بهتر عمل خواهد شد و بیشتر خود را در اقتصاد داخلی نشان خواهد داد.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به اینکه اقتصاد مقاومتی تفسیری از اقتصاد حمایتی است و کشورهای قدرتمند اقتصادی نظیر انگلستان با اجرای سیاست اقتصاد حمایتی "مرکانتیلیسم" و آلمان با اجرای سیاست اقتصاد حمایتی مبتنی بر نظریات "فردریش لیست" به این جایگاه رسیده‌اند و تنها به حمایت تولید داخلی پرداخته‌اند. حال اگر ما بخواهیم واردات را افزایش دهیم چگونه می‌توانیم تولید داخلی را حمایت کرده و به آن ارتقاء بخشیم؟
نکو: اشتباه در این مسئله است که ما گمان می‌کنیم واردات به مفهوم سرکوب تولیدات داخلی است درحالی‌که چنین چیزی درست نیست.
اگر امروز کشوری واردات را از برنامه‌های اقتصادی خود حذف کند درجا خواهد زد و فرمول‌های اقتصادی بی‌معنا خواهد بود و یا با شرایط دشواری ادامه مسیر خواهد داد.
کشور ما کشوری است که توانمندی‌هایی را در دوره‌های مختلف حاصل کرده و توانمندی‌های دیگری را در شرایط پس از تحریم کسب خواهد کرد؛ یعنی با کنار هم گذاشتن تجربیات و تخصص‌های کسب شده در زمان تحریم و فرصتی که اکنون ایجاد شده است و دروازه‌های جهانی به روی محصولات ما باز شده است و از سویی دیگر بازارهای ما به روی محصولات مورد مصرف در داخل باز می‌شود می‌تواند فصلی نوین ایجاد کند.
امروز ما تمامی نیازهای داخلی خود را نمی‌توانیم و هرگز نیز نخواهیم توانست تولید کنیم. چراکه یا به‌صرفه نیست که در تولید چیزی ورود کنیم یا تکنولوژی آن را در کشور نداریم.
درنهایت ما در برخی موارد باید واردکننده باشیم و این به معنای ضعف اقتصادی نیست چراکه کشورهای پیشرفته نیز واردات دارند و واردات هیچ‌گونه مغایرتی با برنامه‌های اقتصادی ما و توجه به تولیدات داخلی ما ندارد.
به‌یقین به دنبال ورود کالا و واردات، به تولیدات داخلی نیز توجه بیشتری خواهیم کرد و مطمئن باشید که می‌خواهیم از بازارهای داخلی فراتر رفته و به بیرون توجه داشته باشیم و بازارهای منطقه را به دست گیریم و این زمانی امکان‌پذیر است که تبادلی میان ما با کشورهای مختلف وجود داشته باشد.
این بدان معناست که مقایسه‌ای میان تکنولوژی و تولیدات داخلی با تولیدات خارجی صورت خواهد گرفت که سبب بهبود کیفیت کالاهای ما خواهد شد.
خیلی از بازارها را کشورهای رقیب ما قادر به تصاحب آن نیستند و ما در این بازارها موفق خواهیم بود که برای رسیدن به این مسئله نیازمند تولیدات بیشتر در داخل هستیم. به همین دلیل ورود برخی کالاهای مدیریت شده به نفع افزایش تولیدات در داخل می‌شود و نگرانی وجود ندارد.
امروز نمی‌توان درهای کشور را به روی اقتصاد جهانی بست و دولتمردان ما باید توجه داشته باشند که امروز صنایع کوچک و متوسط ما هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند چراکه به دنبال اتفاقاتی که رخ خواهد داد سلایق مشتریان است که بازار را تنظیم خواهد کرد و می‌تواند به وجود تنوع در بازار منجر شود.
در آینده شاهد خواهیم بود که محصولات خُرد بازارهای جهانی را تصاحب خواهند کرد. چراکه از تنوع کیفیت و تنوع ساخت برخوردار بوده و سلایق را مدنظر قرار می‌دهد.
دولتمردان، امروز در دنیا به این سو می‌روند که صنایع بزرگی که بازار خود را پیداکرده‌اند روند سابق خود را پیگیری کنند امّا درنهایت صنایع کوچک و خُرد هستند که با تکنولوژی‌های جدید نسبت به تولید کالا می‌پردازند و محصولات متنوعی را روزانه تولید می‌کنند و مشتریان مخصوص خود را نیز دارند.
برای نمونه امروز اگر صنایع‌دستی ما بتواند مورد توجه دولت قرار بگیرد می‌تواند جایگاه بهتری را نسبت به صنایع بزرگ ما در بازارهای منطقه‌ای پیدا کند و این صنایع به‌یقین در آینده یکی از مسائلی خواهد بود که دولتمردان در دستور کار خود قرار می‌دهند.
باشگاه خبرنگاران جوان: در مسئله پول‌های بلوکه‌شده ارقام مختلفی از سوی مسئولان دولتی تاکنون بیان شده است. از 150 میلیارد گرفته تا 29 میلیارد دلار؛ مبلغ واقعی پول‌های بلوکه‌شده ما چقدر است و چقدر می‌تواند در اقتصاد پساتحریم به ما کمک کند؟
نکو: متأسفانه در این مورد ارقام متناقضی بیان شد که جای نگرانی دارد و حکایت از این دارد که تاکنون تصمیمی برای اعلام نظر قطعی و رسمی از سوی دولت در این زمینه وجود ندارد و من امیدوارم دولت برای پایان دادن به این تناقض‌گویی‌ها که بیشتر از زبان مسئولان دولتی مطرح می‌شود تصمیم واحدی برای اعلام نظر داشته باشد.
دولت باید به این نگرانی پایان دهد چراکه دولت با وجود ابزارها و آمار و ارقامی که در اختیار دارد به‌یقین رقم دقیق‌تری را می‌تواند در این زمینه اعلام کند چراکه رقم قابل‌توجهی بیان می‌شود و پس از جمع‌بندی مذاکرات این رقم به‌شدت کاهش می‌یابد و تناقضات فراوانی مطرح می‌شود.
اینکه فکر کنیم این رقم می‌تواند انقلاب صنعتی یا اقتصادی در کشور ما ایجاد کند تصوری نادرست است و درنهایت اگر به‌صورت خفیف در محل‌هایی هزینه شود که خسارات وارده در گذشته را جبران کند به نظر من بهتر است.
برای نمونه در صنایع و واحدهای تولیدی ما به دلیل برخی رخدادهای بین‌المللی مشکلاتی به وجود آمد و برخی واحدهای تولیدی ما که نیازمند حمایت دولت بوده‌اند با مشکل مواجه شدند. دولت در ابتدا باید اینگونه واحدهای تولیدی را مورد حمایت قرار دهد تا بتواند رونق گذشته خود را به دست آورده و در اقتصاد تأثیرگذار باشند.
دولت با برنامه‌ریزی صحیح می‌تواند قسمتی از این مبالغ را در محل‌هایی هزینه کند که خود را در جامعه به‌سرعت نشان دهد و مردم به این مسئله امیدوار بشوند که دولت با دارایی‌های آزاد شده توانسته گام‌هایی به نفع جامعه، مردم، تولید و اشتغال بردارد.
دولت به‌یقین برای هزینه کردن این پول‌ها برنامه‌ریزی‌هایی دارد تا بتواند از این مبالغ آزاد شده در جاهایی استفاده کند که اثرگذار باشد.
باشگاه خبرنگاران جوان: شنیده شده است که برخی بانک‌های خارجی به دنبال تأسیس شعبه در داخل کشور هستند. چقدر این خبر درست بوده و به چه میزان می‌تواند به نفع یا زیان اقتصاد ما باشد.
نکو: ای‌کاش ما در زمان تحریم‌ها فکری اساسی در این رابطه کرده بودیم یعنی می‌توانستیم پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه پولی با کشورهای مختلف ایجاد کنیم که در شرایط تحریم‌ها به راحتی از برخی بحران‌ها عبور کنیم. امروز این اتفاق می‌تواند یک اتفاق مبارک باشد. به شرطی که قوانین و اصول نظام بانکی ما حاکم باشد.
اگر این اتفاق رخ دهد به نظر من هیچ احساس خطری وجود ندارد بلکه یک حرکت جدیدی در نظام پولی و بانکی ما خواهد بود و به راحتی ما به خیلی از محدودیت‌هایی که وجود داشته دسترسی پیدا خواهیم کرد و مشکلات حوزه پولی و بانکی ما بعد از مدتی به راحتی حل خواهد شد.
باشگاه خبرنگاران جوان: اگر بر مبنای بانک جهانی باشد چطور؟
نکو: در قسمت‌هایی که مربوط به بانک جهانی است اگر با تدوین قوانین ما اتفاقاتی رخ دهد گمان می‌کنم این یک حرکت بسیار سنجیده‌ای خواهد بود اما اینکه سیاست دولت در این راستا چیست باید منتظر بنشینیم و شاهد تصمیمات دولت باشیم.
به نظرم قضاوت در این مورد کمی زود است چراکه باید نتیجه نهایی توافق حاصل شود که پس از آن این مسئله می‌تواند مورد تحلیل کارشناسان واقع شود و به نظر من فصل جدیدی برای ورود به جامعه جهانی در ابعاد و حوزه‌های مختلف باشد.
باشگاه خبرنگاران جوان: شاهد ورود برخی هیئت‌های مختلف اقتصادی از کشورهای اروپایی نظیر آلمان و فرانسه به کشور بودیم. این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه پیامدهایی را برای اقتصاد ما به دنبال خواهد داشت؟
نکو: کشور ایران در بسیاری از زمینه‌ها، کشور منحصربه‌فردی است ازجمله مسئله اقتصادی.
امروز ظرفیت‌ها به‌درستی مورد توجه کشورهای غربی واقع شده است و این هجوم قابل توجه تیم‌ها و کارگروه‌های اقتصادی بیانگر این است که ایران یک کشور متفاوتی است و مورد اطمینان است و برای سرمایه گزاری می‌تواند قابل برنامه‌ریزی باشد.
این حضور بسیار ارزنده و قابل توجه است و امروز نباید آن را نادیده گرفت و از کنار آن به راحتی عبور کرد.
حضور گسترده گروه‌های اقتصادی و تیم‌های مختلفی که در کشور برای سرمایه گزاری حضور یافته‌اند یک پیامی برای ما و مسئولان دارد که از این فرصت پیش‌آمده چگونه می‌خواهیم به نفع رونق اقتصادی، اشتغال‌زایی و پیشرفته‌ای اقتصادی خود استفاده کنیم.
با این مقدمه‌ای که اکنون آغاز شده است می‌توان پیش از حضور آنها برنامه‌ریزی کرد و ما باید پیش‌شرط‌های لازم و مقدمات و برنامه‌ریزی‌های لازم برای حضور بدون مانع سرمایه‌گذاران خارجی را فراهم کنیم.
امروز برای سرمایه‌گذاران خارجی و تیم‌های اقتصادی کشورهای مختلف مهم خواهد بود که در کشور ما با مانعی مواجه نشوند و مجوزهای لازم به راحتی صادر شود و شرایط سرمایه گزاری برای آنها تسهیل شود.
البته تهدیدهایی نیز در این زمینه وجود دارد که نباید نادیده گرفته شود. به نظر من، به دلیل اینکه کشورها با اعتقادات مختلف و نگرش‌ها و دیدگاه‌های مختلف وارد کشور می‌شوند باید توجه داشت که در زمینه فرهنگی ما را تحت تأثیر خود قرار ندهند و به‌گونه‌ای نباشد که ما در برابر آنها ازنظر فرهنگی تسلیم شویم و ما باید مراقبت‌های خود را داشته باشیم. از سوی دیگر ورود آنها تهدیدکننده برای تولید ما نباشد و هر سرمایه گزاری نباید به کشور وارد شود که تولید ما را با تهدید مواجه کند.
البته اگر به‌درستی برنامه‌ریزی صورت گیرد اثرات منفی این مسئله به حداقل می‌رسد.
باشگاه خبرنگاران جوان: یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در مصاحبه‌ای مدعی شده بود که "تاریخ استثمار چین و روسیه رو به پایان است و زمان آن رسیده است که با اروپا ببندیم". نظرتان در مورد این اظهارنظر چیست؟
نکو: اتفاقی که به‌ویژه در دوران تحریم‌ها رخ داده است این بود که بنا به دلایلی هر نوع کالایی را از برخی کشورها از جمله چین وارد کردیم. یعنی بر خلاف میل باطنی کالاهایی را وارد کردیم که هم ازنظر فرهنگی، با ما مطابقت نداشت و از قیمت‌های بالا و کیفیت پایینی برخوردار بود و ما نتوانستیم این‌ها را محدود کنیم و به‌نوعی انحصارگرایی شکل گرفت تا کالاهایی که چینی‌ها می‌خواهند به کشور ما وارد شود. ممکن بود این کالاها به‌صورت قاچاق به کشور ما وارد شود و هم ممکن بود که وضعیت قانونی داشته باشد.
چینی‌ها در بازارهای کشور ما مطابق با میل خود کارهایی کردند و کالاهایی وارد کردند که برای ما آزاردهنده بود. اما از سوی دیگر چینی‌ها در این شرایط به‌عنوان حامی ما نیز عمل کردند و کالاهایی در این زمان وارد شد که ما نمی‌توانستیم از کشور دیگری وارد کنیم. امّا درمجموع، مصرف ما در برخی کالاها چیزی شبیه انحصار بود و انتخاب را برای ما محدود کرده بود و ما قدرت انتخاب در انواع کالاها را نداشتیم.
این همکار ما به‌درستی این حرف را زده است. به شرطی که به معنای مقابله با واردات چین و روسیه تلقی نشود. چراکه هنوز وجود برخی کالاهای چینی در کشور لازم است و نیاز داریم و این را نباید نادیده بگیریم.
فکر می‌کنم با توجه به شرایطی که ایجاد شده این وضعیت را به وجود آورده که ما بتوانیم در انتخاب کالا آنچه را که دارای کیفیت بالاتری است را انتخاب کنیم و قدرت انتخاب به دست ما خواهد بود.
به همین دلیل تعداد کشورها در هنگام مبادلات اقتصادی زیاد می‌شود و ما مجبور نیستیم از یک کالا و از یک کشور مشخص خریداری کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا این مسئله بیش از افزایش مبادلات نیازمند مبارزه با قاچاق کالا نیست؟
نکو: زمانی ما به‌ناچار تن به ورود کالاهای قاچاق می‌دادیم. چراکه امکان ورود این کالا از مجاری قانونی وجود نداشت. حال چه مطلع بودیم یا نبودیم.
در بسیاری از قسمت‌ها ما اطلاعات لازم را برای برخورد با آن کالا نداشتیم امّا زمانی که تعداد کشورها در مبادلات زیاد می‌شود و ما با طرف‌های زیادی مواجه هستیم خوب می‌توانیم ورود کالای قاچاق را کنترل کنیم چراکه دیگر مجبور نیستیم هر کالایی را به هر قیمتی برای رفع نیازهای داخلی وارد کنیم.
زمانی که تنوع وجود داشته باشد به‌یقین ما می‌توانیم برخوردهای قانونی خود را شدّت دهیم و از ورود کالاهای قاچاق جلوگیری کنیم. امّا اگر اشتباهی نیز در این زمینه رخ دهد به دلیل اینکه تعداد کشورها زیاد است و در ورود کالا نیز طرف‌ها زیاد هستند هرگونه خطایی می‌تواند تشدیدکننده وضعیت موجود باشد.
گفت‌وگو از سیدسعید ابطحی
انتهای پیام/