شاخص تولید صنعتی (IIP)، از مهمترین نماگرهای کوتاه مدت اقتصادی است که تغییر در مقدار کالاها و خدمات تولید شده توسط بخشهای اقتصادی موردنظر را در طی نشان می دهد.
این شاخص از کاربردی گسترده در مطالعات اقتصادی برخوردار است و به دلیل عدم تاثیرگذاری تغییرات قیمت بر این شاخص، میتواند به خوبی عملکرد واقعی بخشهای ذیربط را توضیح دهد و به عنوان معیاری برای اندازهگیری تغییرات کوتاه مدت ارزش افزوده این بخشها مورد استفاده قرار گیرد.
شاخص تولید صنعتی، وضعیت فعالیت بخشهای مختلف را به صورتی فشرده و ساده نشان میدهد و در کار سایر دادهها، منبع اطلاعاتی مفیدی برای تصمیمسازی و سیاست گذاری اقتصادی است. در تحلیل اقتصاد خرد، شاخص تولید میتواند مقایسه بین بخشها و زیربخشهای مختلف اقتصادی را امکانپذیر سازد.
در تحلیلهای کلان نیز از این شاخص برای ارزیابی تغییرات ارزش افزوده و همچنین بررسی رابطه آن با تغییر جمعیت، درآمد ملی، تجارت خارجی، سطح قیمتها و سایر متغیرهای کلان اقتصادی استفاده میشود.
به علاوه، این شاخص در برخی کشورها به طور موثر در تهیه حسابهای ملی فصل نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
جمعآوری آمار مورد نیاز تهیه شاخصهای تولید از سال 1390 در مرکز آمار ایران آغاز شد. بر این اساس اطلاعات مقادیر تولید کالاهای منتخب صنعتی و معدنی بر مبنای طرح آمارگیری "شاخص قیمت و مقدار تولید کننده بخش صنعت و معدن" برای بیش از 1800 کارگاههای صنعتی بالای ده نفر کارکن و حدود 320 معدن در حال بهرهبرداری، در مقطع فصلی جمعآوری و بر اساس آن شاخص مقدار تولید در چارچوب روشن زنجیرهای توصیه شده در راهنمای تهیه حسابهای فصلی صندوق بین المللی پول در سطح کدهای دو رقمی ISIC محاسبه شده است. در نهایت شاخصهای مذکور در سطح دو شاخص کلی، که به ترتیب بیانگر عملکرد کل بخش صنعت و بخش معدن خواهند بود، تجمیع شدهاند.
بر اساس این گزارش شاخص مقدار تولید بخش صنعت در سال 91 تا 93 به ترتیب 90.1، 85.9 و 88.3 و رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت به ترتیب در این سالها 9.9-، 4.6- و 2.8 بوده است. همچنین شاخص مقدار تولید بخش معدن (به جز استخراج نفت وگاز طبیعی) طی این سالها به ترتیب 99.6، 99 و 100.2 بوده است و رشد شاخص مقدار تولید بخش معدن نیز 0.4- ، 0.7- و 1.3 بوده است.
بر اساس گزارش مرکز آمار رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت در تمامی فصول سال 91 و 92 منفی گزارش شده و در سال 93 در بهار 2.6 تابستان 3.9، پاییز 1.4 و زمستان 3.3 را نشان میدهد.
نتایج نشان میدهد شاخص مقدار تولید صنعت بر مبنای سال پایه (100= 1390) درسال 1393 به عدد 88.3 رسید که در مقایسه با سال قبل 2.8 درصد رشد داشته است. محاسبات مرکز آمار ایران نشان میدهد بیشترین نوسانات در بین رشته فعالیتهای مختلف بخش صنعت، مربوط به رشد فعالیت "ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیمتریلر" بوده است.
شاخص کل تولید معدن بر مبنای سال پایه (100= 1390) در سال 1393، معادل 100.2 میباشد که نسبت به سال قبل از رشد 1.3 درصدی برخوردار بوده است.
انتهای پیام/