به گزارش خبرنگار حوزه نفت گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، تمام تحرکات اوپک و کمرنگ شدن نقش آن، از زمان سقوط قیمت نفت همواره یکی از مباحث اصلی بین کارشناسان این عرصه بوده است و این در در حالیست که وضعیت بازار به دلیل کاهش رشد اقتصاد جهانی و عرضه مازاد نفت، سبب شده تا قیمت طلای سیاه به بشکه‌ای 40 دلار برسد.
زمانیکه اوپک بعنوان یک سازمان تعیین کننده بازار نفت تعریف شد اعضایش بخش اصلی عرضه نفت را در اختیار داشتند و برای همین، می‌توانستند با تعدیل یا تعیین میزان تولید و سهمیه اعضا بهای نفت را در بازارهای جهانی قیمت‌گذاری کنند.
این در حالیست که عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان، دیگر علاقه‌ای برای تنظیم بازار ندارد و بیشتر به دنبال حفظ مشتری‌های خود است، از اینرو با کارشکنی و عدم پایبندی به تعهدات، اوپک سعی در ایجاد اختشاش آفرینی میان کشورهای نفتخیز دارد.
حال با این کارشکنی‌ها در افزایش بهای نفت، تغییر ساختار تولید و مصرف انرژی دستخوش تحول قرار گرفت و امروزه اوپک دیگر کارتل مقتدر دهه 50 شمسی نیست.
کاهش بهای نفت در برخی از مجامع بی‌تاثیر نبوده است و در میان بسیاری از تولیدکنندگان، نفت رسوبی از بازار خارج شده ولی افزایش مجدد بهای نفت آنها را به بازار باز خواهد گرداند و روز از نو و روزی از نو.
امروز استراتژی حفظ سهم در بازار نفت از نظر متفکران این عرصه تنها تاکتیک کارساز به شمار می‌رود اما همانند هر کارتل دیگری بین منافع کارتل بعنوان یک موجود حقوقی و اعضایش بعنوان اشخاص حقیقی افتراق و جدایی به وجود می‌آورد.
با همه این تفاسیر مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که به محض برچیده شدن تحریم‌ها دوباره سقف تولید خود را بالا خواهند برد و کشورهای عضو باید این آمادگی پذیرش این حجم تولید و عرضه را داشته باشند.
با افزایش تولید، قیمت روند صعودی به خود می‌گیرد و رشد قیمت فعال شدن میادین مازاد دیگری را به ارمغان می‌آورد و این چرخه تنها بر بازار یک کشور تاثیرگذار نیست بلکه اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
اگر بپذیریم استراتژی اوپک در میان مدت و بلندمدت حفظ سهم بازار و نه تعدیل قیمت‌ها خواهد بود اساسا فلسفه وجودی چنین سازمانی در بازار از دید اعضای سازمان چطور می‌توان توجیه کرد؟
هر بار که بهای نفت افزایش یافت، مصرف انرژی در جهان کاهش یافت و سرمایه گذاران منابع جدیدی را جایگزین این محصول استراتژیک کردند.
مفسران معتقدند در سال‌های آینده، اوپک توان بسیار محدود و شکننده‌ای برای افزایش بهای نفت خواهد داشت ولی هنوز قدرت توان تثبیت بهای نفت را در دست خواهد داشت.
در تحولات اخیر شاهد بودیم که اعضا عمدتا الزامات و بایدهای ملی خود را در قالب سیاست‌های سازمان دنبال کردند، مثلا برای تثبیت قیمت‌ها عربستان سعودی تلاشی نکرد و در مقابل بارها اعلام کرد حفظ سهم بازار برای این کشور اولویت دارد.
این برداشت نادرستی است که فکر کنیم منافع ملی عربستان با کاهش بهای نفت بیشتر تامین می‌شد و عربستان برای ضربه زدن به ایران بود که جلوی کاهش بهای نفت را نگرفت. همه اعضا به این نتیجه رسیدند که اگر بهای نفت کاهش پیدا کند در درجه اول کشورهای غیر عضو و عرضه کنندگان غیر از اوپک از بازار خارج می‌شوند.
با این سیاست‌های اتخاذی، ظرف 4 ماه شاهد کاهش 60 درصدی بهای نفت بودیم از اینرو اوپک در این وضعیت یا باید خروجی خود را کاهش دهد تا جلوی سقوط قیمت نفت را بگیرد یا باید سعی کند مازاد عرضه را حذف کند و دوباره عرضه را کنترل نماید.
گفتنی است در درجه دوم بهای نفت در یک حد تعادلی پایدار تثبیت خواهد شد که برای سال‌های آینده اعضا می‌توانند بودجه خود را بر مبنای آن تنظیم کنند.
گزارش: حبیبه رحیمیان
انتهای پیام/