به گزارش
باشگاه شبانه (باشگاه خبرنگاران)، آیات فراوانی در قرآن کریم به رابطه دشمنی بین انسان و شیطان اشاره دارد و انسان ها را به جهت همین رابطه خصمانه از پیروی شیطان بر حذر می دارد. خداوند در قرآن کریم می فرماید: «در حقیقت، شیطان دشمن شماست، شما [نیز] او را دشمن گیرید»(فاطر، 6)، یا در آیه دیگر می فرماید:«اى فرزندان آدم! مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید، زیرا وى دشمن آشکار شماست».(یس ، 60)
علامه طباطبایی نیز در این زمینه فرمودند: "موضوع ابلیس، نزد ما پیش پا افتاده شده، بنابراین به آن اعتنایی نداریم، جز اینکه روزی چند بار او را لعنت کرده و از شرّش به خدا پناه می بریم. اما این موضوع، موضوعی بسیار قابل تامل، دقت و بحث است و متاسفانه تا کنون در صدد برنیامده ایم، ببینیم قرآن درباره این موجود عجیب که در عین اینکه از حواس ما غایب است، اما تصرفات عجیبی در عالم انسانیت دارد ، چه می گوید؟
چرا نباید در صدد شناختن این دشمن درونی و خانگی خود برآئیم؟ چرا به این امر بی اعتنائیم؟ دشمنی که از روز پیدایش بشر تا مرگ و حتی پس از مردنش نیز دست از سر او بر نمی دارد و تا آدمی را در عذاب جاودانه دوزخ نیندازد، آرام نمی گیرد."
ترفند شیطان برای گمراهی ما قال رسول الله(صلی الله علیه و آله):إنّ إبلیسَ قالَ: أهلَکتُهُم بِالذُّنوبِ فأهلَکونی بالاستِغفارِ، فلَمّا رأیتُ ذلکَ أهلَکتُهُم بالأهواءِ، فهُم یَحسَبونَ أنّهُم مُهتَدونَ فلا یَستَغفِرونَ؛ (میزان الحکمه/٢١٣٨٩)
ابلیس می گوید: من با «گناه» بندگان خدا را هلاک می کنم و به جهنّم می برم، اما آنها توبه می کنند و حال من را می گیرند و من را هلاک می کنند. بعد من آنها را به هوای نفس-یعنی به چیزهایی که دوست دارند ولی گناه نیست- وادار می کنم، و اینها می گویند: ما که گناه نکردیم، و خیال می کنند که راهشان درست است، بعد انتهای این مسیرشان می روند به جهنّم، اما چون نمی فهمند که دارند به سوی جهنّم می روند، دیگر توبه هم نمی کنند.
اگر مبارزه با هوای نفس نکنیم، ممکن است تمام مهربانی ها و خوبی های ما در خدمت هوای نفس ما قرار گیرد؛ در واقع «نفس امارۀ بالسوء» سوار ماست و دارد از همۀ خوبی های ما به نفع خودش استفاده می کند. مثلاً نفس مان به ما می گوید: «تو آدم بخشنده ای هستی، اینجا یک بخشش از خودت نشان بده تا لذتی ببرم و اعتباری پیدا بکنم!» یعنی در جهت هوای نفس خودمان بخشش می کنیم نه در جهت مخالفت با نفس!
خـداوند عز و جل مىفرماید : بـه عـزّت و جلالم سوگند ... هیچ بندهاى دلخواه خود را بر دلخواه من مقدّم ندارد ، مگر این که کار او را پریشان سازم و دنیایش را بر وى نابسامان کنم و دلش را به آن مشغول گردانم و از دنیا به او ندهم ، مگر همانچه برایش مقدّر کرده ام.
شاید بشود گفت اغلب متدینین، با نفس شان دشمن نیستند و حتی نفس شان را دشمن خودشان هم نمی دانند؛ و این یک خطر بزرگ است! کسی که با نفس خود دشمن است، هر روز در حال مراقبه، مبارزه و جنگ و جهاد با نفس خود است.
هوای نفس به هر عمل و رفتار، ظاهری و باطنی گفته میشود که در جهت مخالف خواسته و اراده خداوند متعال باشد. ما یک خواسته هایی داریم و خداوند هم خواسته هایی. اگر خواسته ما مطابق خواسته خدا نباشد می شود هوای نفس و خواسته های نفسانی.
غفلت ازیاد خدا، فراموش کردن نعمت ها، نیکی ها، حکومت واقتدار الهی و پیروی از شیطان و شیطان صفتان، افراد و تفریط در اعمال و رفتار، برخی از مصادیق پیروی از هوای نفس می باشد. خداوند متعال در سوره کهف با اشاره به این نکته می فرماید: «وَ لا تُطِعْ مَنْ اَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا وَ اتّبَعَ هَواهُ وَ کانَ اَمْرُهُ فُرُطاً» ای رسول ما! از کسانی که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت مکن ؛ همانها که از هوای نفس پیروی میکردند و کارهایشان از روی افراط و تفریط است. (بهاء الدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن، انتشارات دوستان، ج 2، ص 2358)
لذا در قرآن پیروی از هوی نفس مورد نکوهش و مذمت قرار گرفته است و کسانی که از هوی و هوس پیروی نمی کنند.
مورد ستایش و تشویق پروردگار متعال قرار گرفته اند: «وَ أَمّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى* فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوى؛ و اما کسى که از ایستادن در برابر پروردگارش هراسید و نفس خود را از هوس باز داشت. پس جایگاه او همان بهشت است». (سوره نازعات، آیه 41)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم فرمود: «یقولُ اللّه عز و جل: وَعِزَّتی وجَلالی ... لا یُوثِرُ عَبدٌ هَواهُ على هَوایَ إلاّشَتَّتُّ علَیهِ أمرَهُ ، ولَبَّستُ علَیهِ دُنیاهُ، وشَغَلتُ قَلبَهُ بها، ولَم اُوْتِهِ مِنها إلاّ ما قَدَّرتُ لَهُ.»؛ خـداوند عز و جل مىفرماید: بـه عـزّت و جلالم سوگند ... هیچ بندهاى دلخواه خود را بر دلخواه من مقدّم ندارد، مگر این که کار او را پریشان سازم و دنیایش را بر وى نابسامان کنم و دلش را به آن مشغول گردانم و از دنیا به او ندهم، مگر همانچه برایش مقدّر کردهام.
(الکافی: 2 / 335/2 منتخب میزان الحکمة: 588 )
شیطان دشمن قسم خورده ماست، لحظه ای از ما غافل نیست، پس چقدر خوب است ما هم با توسل و توکل به خداوند متعال، هر لحظه مراقب حملات شیطان با وسوسه های مختلف باشیم، حریف ما خیلی کار بلد است روی نقاط ضعف ما کار می کند، اگر ما در هر شرایطی، خواست و رضایت خداوند متعال را در نظر بگیریم و ارداه او را بر آنچه نفس سرکش می طلبد ترجیح بدهیم، در نبرد با شیطان پیروز، ما خواهیم بود.
چگونه باید از هوس هایمان بر حذر باشیم؟الإمامُ الصّادقُ علیهالسلام: اِحذَروا أهواءکُمکما تَحذَرونَ أعداءکُم، فلَیسَ شَیءٌ أعدى لِلرِّجالِ مِن اتِّباعِ أهوائهِم، وحَصائدِ ألسِنَتِهِم؛ همان گونه که از دشمنان خود حذر مىکنید، از هوسهایتان حذر کنید؛ زیرا براى مردان دشمنى بدتر از پیروى از هوسهایشان و درویده هاى زبانهایشان (سخنان بیهوده و یاوه) نیست.(الکافی : 2 / 335 / 1 منتخب میزان الحکمة: 586 )
راه مبارزه با هوای نفس
الإمامُ الکاظمُ علیهالسلام: «إذا مَرَّ بکَ أمرانِ لا تَدری أیُّهُما خَیرٌ وأصوَبُ، فانظُرْ أیُّهُما أقرَبُ إلى هواکَ فخالِفْهُ ؛ فإنَّ کَثیرَ الصَّوابِ فی مُخالَفَةِ هَواکَ.» هرگاه دو کار برایت پیش آمد که ندانستى کدام یک بهتر و درستتر است، بنگر که کدام یک از آنها به هوس تو نزدیکتر است، با همان مخالفت کن؛ زیرا در مخالفت کردن با هواى نَفْست، صواب بسیار نهفته است. (تحف العقول: 398 منتخب میزان الحکمة : 586 )
نتیجه
شیطان دشمن قسم خورده ماست، لحظه ای از ما غافل نیست، پس چقدر خوب است ما هم با توسل و توکل به خداوند متعال، هر لحظه مراقب حملات شیطان با وسوسه های مختلف باشیم، حریف ما خیلی کار بلد است روی نقاط ضعف ما کار می کند، اگر ما در هر شرایطی، خواست و رضایت خداوند متعال را در نظر بگیریم و ارداه او را بر آنچه نفس سرکش می طلبد ترجیح بدهیم، در نبرد با شیطان پیروز، ما خواهیم بود.
انتهای پیام/