پابرجا بودن این معبد در طول صدها سال مديون كار صحيح و معماري اصيل ايراني در سده‌هاي قبل از اسلام است اما با وجود اینکه معبد اسپاخو ازهر نظر دارای ویژگی های خاصی است اما تاکنون نتوانسته جایگاه واقعی خود را در بین دیگر اثرهای معروف کشور پیدا کند.
طرح این بنا ترکیبی از یک ایوان با پلان چهار گوش، تالار ویک اتاق چهار گوش در قسمت شرقی است که ایوان آن به وسیله دهلیز به اتاق قسمت شرق ایوان مرتبط است، پوشش سقف اتاق به صورت گنبدی از نوع پوشش های نیمکره ای وقابل مقایسه با گنبد چهار طاق های ساسانی است.
در وجه تسمیه دهکده اسپاخو واژه "هسپ واسپ" که نام کهن وپهلوی است به مرور زمان تبدیل به اسب شده وطبق شواهد احتمالی این منطقه محل پرورش اسب بوده که نام دهکده اسپاخو نیزاز آن گرفته شده است .
با توجه به خصوصیات معماری وکاربرد مصالح به ویژه استفاده از سنگ های نتراشیده ،تیرهای کوچک چوبی از درخت ارس ، ساروج وشیوه طاقسازی وقوس های طاق هاودیگر موارد می توان گفت این نوع شیوع معماری مربوط به اوایل دوره ساسانی وحداکثراوایل اسلام تا عصر آل بویه است.
بنای معبد اسپاخو در سال 1345توسط یک تیم باستان شناسی شناسایی، و به شماره 1579 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
انتهای پیام/س