خبرنگار حوزه احزاب و تشکل‌های باشگاه خبرنگاران: در هر دوره‌ای، نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصمیم می‌گیرند تا نظارت خود را بر احزاب و تشکل‌های سیاسی افزایش دهند و در همین راستا تلاش می‌کنند تا قوانینی را در این‌باره به تصویب برسانند، دوره نهم مجلس شورای اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تلاش زیادی کرده است تا قانون احزاب که در سال 1368 به تصویب نمایندگان رسیده بود را اصلاح کند.
بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم، قرار بر آن شد تا احزاب دوباره فعالیت خود را از سر بگیرند و این چنین شد که مجلس طرح اصلاح قانون احزاب را در دستور کار خود قرار داد؛ اما این موضوع با واکنش دولت روبه‌رو شد و حسینعلی امیری، سخنگوی وزارت کشور از مجلس درخواست کرد تا موضوع بررسی اصلاح قانون احزاب را که قرار بود در 18 تیرماه سال گذشته در صحن علنی مجلس مطرح شود، مسکوت نگه دارد تا دولت لایحه‌ای برای این موضوع به مجلس تقدیم کند.
اصغر افتخاری، مسئول کمیته احزاب، مجلس و دولت برای بررسی قانون احزاب در وزارت کشور نیز در سیزدهم دی‌ماه سال 1393 از ارسال نامه عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور به مجلس برای در دستور کار قراردادن لایحه نحوه فعالیت احزاب خبر داد؛ اما در نهایت لایحه دولت برای بررسی به صحن علنی مجلس نرسید.
امیر خجسته هم که به عنوان مسئول کمیته احزاب، مجلس دولت از سوی مجلس انتخاب شده بود، اعلام کرد که طرح چگونگی فعالیت احزاب که در 24 بند تنظیم شده بود در مجلس بررسی می‌شود. همزمان با اعلام خجسته برای بررسی طرح نظارت بر احزاب، وزارت کشور هم پیش‌نویس لایحه قانون احزاب را برای نظرخواهی از احزاب منتشر کرد.
در همین اثنا، محمدجواد کولیوند نایب رئیس کمیسیون شوراها با بیان اینکه مجلس بيش از این نمي‌تواند معطل ارائه لايحه احزاب از سوي دولت باشد از بررسی طرح مجلس درباره احزاب در صحن علنی خبر داد، خجسته هم اعلام کرد که نظر دولت در طرح مجلس تامین شده است.
این چنین بود که طرح نظارت بر فعالیت احزاب برای نهایی شدن در دستور کار مجلس قرار گرفت.
همه آنچه که مجلسی ها برای نظارت بر فعالیت احزاب به تصویب رسانده اند:
تاکنون 19 ماده از 24 ماده طرح نحوه فعالیت احزاب و تشکل‌ها در مجلس مورد بررسی قرار گرفته و نمایندگان مردم در بهارستان تکلیف آن را معین کرده اند.
** مجلس اصطلاحات "حزب" و "جبهه" را تعریف کرد
نمایندگان مجلس در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در طرح نحوه فعالیت احزاب و گروههای سیاسی با تشریح و تعریف اصطلاحات مطروحه در فعالیت احزاب و گروه های سیاسی موافقت و اصطلاحات حزب، جبهه، عضو حزب، عضو مؤثر حزب، ارکان حزب، هیأت مؤسس، مجمع عمومی، شورای مرکزی، دبیرکل، بازرسان، مرامنامه، اساسنامه، کمیسیون احزاب، مجوز اولیه، پروانه فعالیت نهائی و دبیرخانه کمیسیون را بررسی و روشن کردند.
** تعیین اعضای کمیسیون ماده 10 احزاب وزارت کشور
بر اساس نظر نمایندگان در بررسی طرح چگونگی فعالیت احزاب، دادستان کل کشور، نماینده رئیس قوه قضاییه، یک نماینده از میان دبیران کل احزاب ملی و یک نماینده از میان دبیران کل احزاب استانی دارای پروانه، معاون سیاسی وزارت کشور، دو نماینده به انتخاب مجلس شورای اسلامی از بین نمایندگان داوطلب یا موافقت نمایندگان مجلس ترکیب اعضای کمیسیون ماده 10 وزارت کشور را به منظور صدور پروانه برای تشکیل حزب و نظارت بر فعالیت احزاب و انجمن‌های اقلیت‌های دینی تشکیل می‌دهند که بر اساس تبصره 2 ماده 10 اعضای کمیسیون برای مدت دوسال انتخاب می‌شوند و تا معرفی اعضای جدید به کار خود ادامه می‌دهند.
** حقوق و امتیازات احزاب دارای پروانه
نمایندگان مردم در خانه ملت در ادامه بررسی طرح چگونگی فعالیت احزاب، حقوق و امتیازات احزاب دارای پروانه را مشخص کردند. بر اساس نظر نمایندگان، احزاب دارای پروانه فعالیت در چارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران و برابر مفاد این قانون از حقوق و امتیازات به شرح فعالیت سیاسی، انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جهت اجرای اصل هشتم قانون اساسی در چارچوب مقررات این قانون، اظهارنظر آزاد و علنی در مسائل کشور در راستای وظایف قانونی احزاب، معرفی و حمایت از نامزدهای انتخاباتی در تمام انتخابات و ائتلاف با دیگر احزاب برخوردارند.
علاوه براین احزاب می‌توانند در زمان انتخابات یا غیر آن با دیگر احزاب دارای پروانه فعالیت در مورد نامزد یا نامزدهای انتخاباتی یا موارد دیگر ائتلاف نمایند. در صورت ائتلاف کلیه مسئولیت‌های آن را پذیرا باشند و مراتب را به اطلاع کمیسیون ماده 10 برسانند. بر اساس موافقت نمایندگان احزاب می‌توانند احزاب می‌توانند در چارچوب اساسنامه خود نسبت به تشکیل شعب و دفاتر خود در استان‌ها و شهرستان‌ها اقدام نمایند و موضوع را به اطلاع استانداری و فرمانداری ذی‌ربط برسانند با این تبصره که تاسیس هرگونه دفتر و یا شعبه خارج از کشور ممنوع است.
** حق انتشار روزنامه و تاسیس پایگاه اطلاع‌رسانی
علاوه بر این، احزاب دارای پروانه حق انتشار روزنامه، نشریه و تاسیس پایگاه اطلاع‌رسانی در فضای مجازی را دارند با این تبصره که احزاب متقاضی نشریه الکترونیکی یا مکتوب می‌توانند درخواست خود را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور مجوز ارسال کنند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است پس از دریافت تقاضا حداکثر ظرف مدت 3 ماه نسبت به صدور مجوز نشریه الکترونیکی یا مکتوب برای احزاب مربوطه اقدام کند. در صورت عدم صدور مجوز در مدت مقرر، احزاب می‌توانند به دیوان عدالت اداری شکایت کنند.
** نحوه برگزاری اجتماعات
همچنین بر این اساس، برخورداری از کمکها و یارانه‌های موضوع این قانون و برگزاری راهپیمایی و تشکیل اجتماعات حسب مورد با اطلاع و صدور مجوز وزارت کشور و استانداری و رعایت اصل 27 قانون اساسی نیز از حقوق احزاب پروانه دار محسوب می شود با این تبصره که دبیران کل احزاب موظفند حداقل 72 ساعت قبل از برگزاری اجتماعات و راهپیمایی‌ها مراتب را به اطلاع مسئولان ذی‌ربط برسانند.
** برخورد قانونی با عدم شفاف‌سازی منابع مالی از سوی احزاب
نمایندگان مجلس شورای اسلامی با برخورد قانونی حسب مورد و به تناسب با عدم شفافیت در تأمین منابع مالی احزاب موافقت کردند. بر اساس توافق نمایندگان عدم ثبت درآمدها و منابع تإمین آن و مصارف و هزینه‌ها، همچنین عدم ارائه دفاتر مالی به کمیسیون احزاب و عدم مطابقت درآمدها و هزینه ها با قوانین و مقررات کشور حسب مورد و به تناسب موجب اعمال مفاد بندهای ماده 19 این قانون می‌گردد.
** احزاب از پرداخت مالیات کمکها و هدایای دریافتی معاف شدند
نمایندگان مجلس با حذف تبصره‌ای که براساس آن کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی و همچنین حق عضویت اعضای حزب را از پرداخت مالیات معاف می‌کرد، موافقت کردند.
** موارد تخلفات حزبی
در ادامه بررسی طرح نحوه فعالیت احزاب، نمایندگان مجلس شورای اسلامی فعالیت‌های خلاف قانون احزاب را که موجب برخورد قانونی با آنها می‌شود، تعیین کردند.
وکلای ملت با تصویب ماده 18 این طرح مصوب کردند که احزاب و جبهه‌ها و ائتلاف‌های موضوع این قانون در انجام فعالیت‌های خود در چارچوب قوانین و مقررات آزاد هستند و در صورت ارتکاب اعمال پس از تشخیص توسط مراجع ذیصلاح حسب مورد علاوه بر مجازات‌های قانونی طبق ماده 19 این قانون با آنها برخورد می‌شود که نمونه آن نقض مبانی دین مبین اسلام و تبلیغ و فعالیت علیه موازین اسلامی است.
همچنین اقدام علیه امنیت ملی و وحدت ملی از جمله هر نوع ارتباط، مبادله اطلاعات، تبانی با سفارتخانه‌ها، نمایندگی‌ها، ارگان‌های دولتی و احزاب شرکت‌های خارجی در هر سطح و به هر صورت که مخل به آزادی، استقلال، تمامیت ارضی و وحدت ملی، منافع ملی و مصالح جمهوری اسلامی ایران و تنظم عمومی باشد و نیز هرگونه اقدام و عملیات خرابکارانه و براندازانه و حمایت از گروههای تروریستی، دریافت هرگونه کمک مالی و تدارکاتی از اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی و دولت‌های بیگانه و سازمان‌های بین‌المللی و تلاش برای ایجاد و تجدید اختلاف میان صفوف ملت با استفاده از زمینه‌های متنوع فرهنگی و مذهبی و نژادی موجود در کشور ایران و نیز دعوت به انجام اقدامات مذکور با حضور در راهپیمایی‌های غیرقانونی از موارد دیگر مصادیق تخلفات احزاب به شمار می‌رود.
بهارستان‌نشینان در تبصره ذیل این ماده نیز احزاب را مکلف کردند ارتباطات خود با سفارتخانه‌ها، نمایندگی ارگان‌های دولتی و احزاب کشورهای خارجی را با اطلاع وزارت کشور و مجوز وزارت امور خارجه در چارچوب منافع ملی و امنیت ملی و مصالح نظام انجام دهند.
نمایندگان مجلس در بخش دیگری از ماده 18 مقرر کردند که انجام هرگونه فعالیت اقتصادی و انتفاعی از جمله از طریق تأسیس شرکت‌ها و موسسات تجاری یا اقدام به واردات و صادرات و هرگونه فعالیت اقتصادی که ذیل قانون تجارت انجام می‌شود و اعمال خلاف قانون اساسی و نقض حقوق ملت از جمله ایراد تهمت، افترا، شایعه‌پراکنی، آموزش و ترویج خشونت و نیز تخطی از مرامنامه و اساسنامه حزب از دیگر موارد تخلفات احزاب است.
گفتنی است طرح چگونگی فعالیت احزاب و گروههای سیاسی، برای بررسی و اعلام نظر نهایی به شورای نگهبان تقدیم خواهد شد.
گزارش از حدیث خوشنویس
انتهای پیام/