گسترش همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی، ایجاد جبهه‌ای مشترک در برابر استعمارگرایی بلوک شرق و غرب از اهداف شکل‌گیری این کنفرانس بود. تلاشی که زمینه ساز بلوکی جدید در نظام بین‌الملل تحت عنوان جنبش غیر متعهدها شد.
امروزه به‌کارگیری دیپلماسی چندجانبه در قالب سازوکارهای چند جانبه فرصت‌های بسیاری را پیش روی دولت‌ها قرار می‌دهد؛ به گونه‌ای که دولت‌ها با شرکت در این سازوکارها به دنبال پیگیری اهداف و افزایش منافع و نفوذ و کاهش آسیب‌پذیری با کمترین هزینه هستند، علاوه بر کارکردهای فراگیر دیپلماسی چندجانبه که شامل کسب مشروعیت و شناسایی بین‌المللی، فضای تعامل میان کشورها و افزایش نفوذ کشورهای کوچک‌تر می‌باشد، دیپلماسی چندجانبه کارکردهای ویژه‌ای نیز دارد.
از طریق دیپلماسی چندجانبه می‌توان هنجارها و روش‌های قابل قبول برای جامعه بین‌المللی را به صورت صریح یا ضمنی تدوین، تعیین و اعلام کرد، این کارکرد از طریق اقداماتی همچون صدور بیانیه‌ها، گزارش‌ها، صورت جلسات، قطعنامه‌ها و اعلامیه‌های مختلف است که از سوی نهادهای چندجانبه و کنفرانس‌های جهانی محقق می‌شود.
سازوکارهای چندجانبه قادرند با حمایت از عملکرد یک کشور، نفوذ آن را در جامعه بین‌المللی افزایش دهند یا در مقابل با تصویب قطعنامه‌ها و صدور بیانیه‌ها و ... عملکرد یک کشور را نکوهش کرده و از نفوذ آن کشور بکاهند.
لازم به ذکر است؛بیانیه این گونه اجلاس‌ها به دلیل تعداد بالای اعضای شرکت کننده، از مشروعیت نسبی برخوردار است.
بنابراین این فرصت برای کشورهای عضو و از جمله ایران در سازوکارهای بین‌المللی فراهم است که از طریق حضور فعالانه در این سازوکارها و جلب اعتماد اعضای سازمان، ارزش‌ها و اهداف خود را به جامعه بین‌المللی معرفی کرده و در مسیر نهادینه کردن آن گام بردارند.
شایان ذکر است که تشکیل اجلاس شانزدهم غیرمتعهدها در تهران، پس از پیروزی ملت مصر و جریان بیداری اسلامی کشورهای دیگر و در فضایی که تقابل جهانی 99 درصدی مردم در کشورهای غربی برابر اقلیت یک درصدی زیاده‌خواه در این کشورها در جریان بود. امر مبارکی تلقی شد. در چنین شرایطی تعهد انقلابی دولت و مردم ایران موضعشان در برابر قدرت‌های زورگو، توانست الگوی منظور نظر سران شرکت‌کننده در اجلاس قرار بگیرد و می‌توان گفت با توجه به جایگاه استکبار ستیزی ایران و اهداف استقلال طلبانه جنبش همچنین میزبانی دوره‌ای ایران بر این جنبش به تقویت آن منجر شد.
براساس این گزارش چهارشنبه هفته گذشته دکتر روحانی به دعوت رسمی رئیس جمهور اندونزی در این اجلاس شرکت کرد. حضور در این اجلاس همزمان با شصتمین سالگرد تاسیس آن، از این جهت حائز اهمیت است که جهان امروز بیش از هر چیز به غیر متعهدها نیاز دارد، چرا که این جنبش مهار و تعدیل قدرت‌های سلطه‌جو و زیاده‌خواه از طریق چرخش مناسبات جهانی به نفع ملتها را سرلوحه کارش قرار داده است.
حضور ایران به عنوان کشور غیر متعهد و شمار زیادی از کشورها و همچنین سخنرانی رئیس جمهور کشورمان پیرامون تروریسم و افراطی گری در این اجلاس نشان از نمود بارز دیپلماسی چند جانبه بود، در این گونه اجلاسیه‌ها در ظرف مدت کوتاهی کشورهای بسیاری حضور پیدا می‌کنند و سران کشورها در محل دیدار می‌توانند در مدت زمان اندکی به رایزنی با همتاهای خود بپردازند.
رئیس جمهور کشورمان در اجلاس اندونزی گفت: تروریسم و افراطی‌گری در بخش‌های بسیاری از دو قاره آسیا و آفریقا گسترش یافته است. آنان بویژه در عراق و سوریه، با توسل به وحشیانه‌ترین روش‌ها، هر روز زنان، مردان و کودکان بیگناه را قربانی مطامع شوم و ضد بشری خود نموده و زیرساخت‌های این کشورها را نابود می‌کنند.
دکتر روحانی با تاکید بر اینکه اصول و ارزش‌های باندونگ باید هنوز بر اریكه دیپلماسی جهانی بدرخشد، گفت: بیایید نگذاریم فریاد باندونگ در دالان سیاست‌ورزی‌های منفعت‌طلبانه رنگ ببازد و اصول و ارزش‌های آن خدشه‌دار شود و خشونت، تجاوز، تروریسم و افراطی‌گری به راحتی سرتاسر گیتی را در نوردد و ملتها را به خاك و خون بكشد.
رئیس جمهور کشورمان تاکید کرد: این جنبش به عنوان بزرگترین دستاورد دیپلماتیک دهه‌های اخیر، بر این باور است كه بنیاد و اساس قدرتمند این مشاركت راهبردی، منجر به تقویت كشورهای آسیایی ـ آفریقایی و بعدها سایر مناطق در حال پیشرفت، در بسیاری از زمینه‌ها شده و امكان ایفای نقشی مهم در سطح بین‌الملل را برای این كشورها فراهم نموده است.
رئیس جمهور کشورمان همچنین علاوه بر دیدار با سران برخی کشورها و همچنین دیدار با علما، متفکران اسلامی و اساتید دانشگاه‌ها در اندونزی و دیدار با کارآفرینان و بازرگانان اندونزیایی در جلسه‌ای که با حضور کشورهای عضو سازمان همکاری کشورهای اسلامی به منظور گفت و گو و بحث درباره موضوعات منطقه برگزار می‌شد، نیز شرکت کرد.
با این وصف این اجلاس که با عنوان "پیشبرد همکاری‌های جنوب- جنوب" برگزار شد، با نشست سران و رئیسان کشورهای این دو قاره و نهایی کردن 3 بیانیه در مورد "توسعه همکاری‌های جنوب- جنوب"، "مشارکت جدید استراتژیک آسیا و آفریقا" و "همبستگی با فلسطین" به پایان رسید.
امروزه به‌کارگیری دیپلماسی چندجانبه در قالب سازوکارهای گوناگون فرصت‌های بسیاری را پیش روی ملتها قرار می‌دهد؛ به گونه‌ای که دولت‌ها در اینگونه نشستها به دنبال سازوکارها در مناسبات بین‌المللی، پیگیری اهداف و افزایش منافع و کاهش آسیب‌پذیری با کمترین هزینه هستند.
گزارش: سمانه حسن خانی
انتهای پیام/