مجموعه داستان‌ها و سؤالات پرلز(سنجش سواد خواندن) منتشر شد

مؤسسه فرهنگي مدرسه برهان(وابسته به سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي) چاپ اول این کتاب را سال 1393 در شمارگان 1000 نسخه منتشر کرد. دکتر عبدالعظیم کریمی(مدیر مرکز ملی مطالعات جهانی تیمز و پرلز) با هم‌کاری شهرناز بخش‌علی‌زاده و زهرا اسماعیل‌پور تدوین این اثر را بر عهده داشته‌اند.

بخش اول کتاب به معرفی مطالعات پرلز و چکیده نتایج این آزمون می‌پردازد و شامل پرلز(PIRIS) چیست؟، سؤالات اصلی مطالعه پرلز، تعریف سواد خواندن، ابعاد سواد خواندن، ابزار جمع‌آوری اطلاعات، چکیدۀ نتایج پرلز، نگاهی به مهم‌ترین نتایج ملی پرلز 2011، روند عملکرد دانش‌آموزان ایران در خواندن و تغییرات در عملکرد دانش‌آموزان ایران می‌شود.

بخش دوم کتاب با عنوان «چارچوب ارزیابی سواد خواندن در پرلز 2011» تدوین شده و شامل فصل‌های زیر می‌شود: چگونگی ارزیابی مفهوم سواد خواندن، تعریف سواد خواندن، مروری بر جنبه‌های سواد خواندن دانش‌آموزان، انواع رفتارها و نگرش‌ها نسبت به موضوع «سواد خواندن»، اهداف خواندن پرلز و فرایندهای درک مطلب، فرایندهای درک مطلب، تمرکز و بازیابی اطلاعاتی که به‌صراحت در متن بیان می‌شود، استنباط مستقیم، تفسیر و تلفیق ایده‌ها و اطلاعات، بررسی و ارزیابی محتوا و زبان و عناصر متنی، اهداف خواندن، خواندن به منظور کسب تجربۀ ادبی و خواندن برای کسب اطلاعات و به‌کارگیری آن.

«نمونه آزمون‌های ادبی و اطلاعات قابل انتشار پرلز 2001، 2006 و 2011 آخرین بخش این کتاب است که در دو بخش تدوین شده است. بخش اول این فصل نمونه آزمون‌های قابل انتشار پرلز 2001 را به همراه درصد پاسخ صحیح دانش‌آموزان ایران و جهان را در بر می‌گیرد و بخش دوم فصل سوم، نمونه آزمون‌های قابل انتشار پرلز 2006 را به همراه درصد پاسخ صحیح دانش‌آموزان ایران و جهان شامل می‌شود.

مخاطب اصلی این مجموعه، معلمان دورۀ ابتدایی و به‌ویژه معلمان درس «خواندن» پایۀ چهارم هستند که نقش مهم و عمده‌ای در تقویت و پرورش سواد خواندن دانش‌آموزان به عهده دارند.

یکی از دغدغه‌های اصلی و فراگیر معلمان در دورۀ ابتدایی، برخورد با دانش‌آموزانی است که با وجود برخورداری از هوش، انگیزۀ و منابع درسی از نظر توانایی درک مطلب و مهارت ترکیب و تلفیق عبارت‌ها و مفاهیم در لایه‌های عمیق‌تر یادگیری، دچار مشکل می‌شوند و این مشکل نه تنها در درس زبان فارسی که سایر دروس مانند ریاضی و علوم را نیز متأثر می‌کند.

انگیزۀ انتشار این گزارش نیز به همین بهانه و به قصد آشناساختن معلمان با معتبرترین آزمون‌های مهارت خواندن در سطح جهانی و ضرورت گسترش و تعمیم آن به نظام آموزشی کشور است.

نگاه به نتایج مطالعات پرلز و مقایسه عملکرد کشورهای برتر در سواد خواندن نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین عوامل این برتری، توانایی‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای معلمان در آموزش «خواندن» به دانش‌آموزان می‌باشد. با توجه به این که سياست مركز جهاني مطالعات تيمز و پرلز در انتشار نمونه سوالات این آزمون‌ها، آشنايي معلمان و دانش‌آموزان با سوالات اين مطالعات است، به نظر می‌رسد مطالعۀ آثاری از این دست، بر ارزیابی و افزایش مهارت‌های معلمان در آموزش خواندن مفید باشد.